Dân khó bán nguyên liệu

(Baonghean) - Nhà máy sản xuất bột giấy Tân Hồng được đầu tư xây dựng tại Chi Khê - Con Cuông. Xây dựng xong và chạy thử chỉ được hơn 3 tháng rồi “đắp chiếu”, khiến cho hàng chục ngàn ha vùng cây nguyên liệu mà nhà máy cam kết thu mua đã quá tuổi thu hoạch đến nay đang ứ đọng.

Từ Quốc lộ 7 nhìn vào Nhà máy sản xuất bột giấy Tân Hồng là cả một cơ ngơi khổng lồ nhưng vắng vẻ, đìu hiu, các loại cây nguyên liệu như keo lai, tràm… được xếp chất đống ngổn ngang đã khô mục. Trên những cánh rừng trồng ở Con Cuông bát ngát một màu xanh ngút mắt. Chị Ngân Thị Thiết ở bản Chòm Muộng xã Mậu Đức than thở: Gia đình trồng được trên 3 ha cây keo, những tưởng nhà máy sản xuất bột giấy Tân Hồng sẽ thu mua, ai ngờ cây vừa đến tuổi thu hoạch thì nhà máy lại “đóng cửa”. Tư thương các nơi đến hỏi mua nhưng lại ép giá quá rẻ nên gia đình chưa bán. Ông Ngân Văn Dương - Phó Chủ tịch UBND xã Mậu Đức, cho biết: Nhà máy sản xuất bột giấy Tân Hồng hợp đồng với xã trồng và bao tiêu trên 250 ha keo lai, nhà máy mới chỉ hỗ trợ tiền giống, còn lại dân tự bỏ tiền phân bón, chưa kể công sức, đầu tư khoảng từ 8-10 triệu đồng/ha. Thời điểm này trên 250 ha keo đã đến tuổi thu hoạch nhưng nhà máy không hoạt động nữa thì người dân không biết bán keo cho ai. Lý do là trước đây nhà máy chỉ biết vận động người dân trồng keo ồ ạt không quy hoạch, đầu tư đường nguyên liệu nên khi nhà máy đóng cửa, các tư thương vào thu mua thường ép giá do đường vận chuyển keo lai khó khăn. Ông Dương cho biết thêm: Dịp tết nguyên đán nhiều, hộ do túng thiếu đã bán với giá bèo bọt. Loại keo từ 5 năm tuổi trở lên giá 12.000 đ-14.000 đồng/cây, loại keo từ 3-4 năm tuổi giá chỉ trên 8.000 đồng/cây-10.000 đồng/cây; bình quân chỉ đạt từ 10-12 triệu đồng/ha keo, tính ra còn thua lỗ. Ông Lương Văn Do ở bản Tổng Tờ xã Đôn Phục cho hay: Làm 2 ha keo hi vọng nhà máy giấy Tân Hồng sẽ thu mua để kiếm thêm đồng thu nhập, nhưng cuối cùng tư thương ép giá phải bán 10 triệu đồng/ha, nếu không bán để cây quá lứa chỉ chặt về làm củi đun. Ông Vi Văn Đức- Phó Chủ tịch UBND xã Đôn Phục, kể thêm: Trước khi xây dựng Nhà máy bột giấy Tân Hồng thì xã, huyện vận động bà con trồng cây nguyên liệu vì có nhà máy trên địa bàn sẽ bao tiêu sản phẩm. Người dân háo hức trồng keo với niềm hi vọng sẽ được đổi đời nhờ nhà máy bột giấy. Vậy mà nay nhà máy ngừng hoạt động để lại trên 300 ha keo đã đến tuổi thu hoạch.

Nhà máy đóng cửa, keo lai ở xã Mậu Đức - Con Cuông ế ẩm, rớt giá.

Ông Lang Anh Hưng-Trưởng Phòng Nông nghiệp Con Cuông, cho hay: Trước khi xây dựng Nhà máy bột giấy Tân Hồng có cam kết và hợp đồng bao tiêu cây nguyên liệu trên 900 ha, cụ thể là đầu tư giống và phân bón cho diện tích trên. Bên cạnh đó, nhà máy còn hứa sẽ thu mua hết các diện tích cây nguyên liệu của các chương trình, dự án. Nhà máy xây dựng xong bỗng dưng đóng cửa, hiện trên 900 ha keo cam kết với người dân nhưng vẫn chưa thu mua, chưa kể là trên 4000 ha keo lai từ các chương trình dự án khác được nhà máy hứa sẽ tiêu thụ nay đã quá lứa rất khó tiêu thụ.

Được biết, Nhà máy sản xuất bột giấy Tân Hồng xây dựng năm 2007 với tổng số vốn đầu tư là 1.255 tỷ đồng. Dây chuyền sản xuất được nhập từ Trung Quốc có công suất 45 nghìn tấn/năm. Rừng nguyên liệu của nhà máy được phát triển trên diện tích hơn 47 nghìn ha, với tổng vốn đầu tư là 596 tỷ đồng.

Tháng 1/2013, UBND tỉnh đã cho thành lập đoàn liên ngành kiểm tra về việc hoạt động của Nhà máy sản xuất bột giấy Tân Hồng. Qua kiểm tra, cho thấy nhà máy đã ngừng hoạt động, không có khả năng chi trả lương cho cán bộ công nhân viên, thậm chí nợ lương công nhân nhiều tháng. Nhà máy có vườn ươm ở bản Huồi Mạc xã Lạng Khê 3,9 ha, tất cả đang bỏ hoang. Hiện UBND huyện Con Cuông đã rà soát lại diện tích đất đề nghị UBND tỉnh thu hồi.

Nhiều người dân trồng rừng ở Con Cuông tỏ ra tiếc nuối, nếu nhà máy sản xuất bột giấy hoạt động và bao tiêu sản phẩm đúng như cam kết thì bà con Con Cuông sẽ “đổi đời” bởi tiềm năng đất đai trồng rừng ở đây là rất lớn. Chưa kể nhà máy còn đóng góp đáng kể cho ngân sách địa phương và tạo việc làm cho hàng nghìn lao động bản địa. Đây cũng là bài học kinh nghiệm về thu hút đầu tư trên địa bàn tỉnh. Cần phải có sự thẩm định, kiểm tra, giám sát chặt chẽ, đừng để xảy ra hậu quả đáng tiếc như Nhà máy sản xuất bột giấy Tân Hồng, gây thiệt hại kinh tế và mất niềm tin cho bà con trồng rừng.

Bài, ảnh: Sông Dinh