Đắng lòng làm mẹ tuổi vị thành niên

(Baonghean) - Thời gian gần đây, nhiều đối tượng vị thành niên, thanh niên mang thai ngoài ý muốn dẫn đến nạo phá thai. Đau lòng hơn, nhiều em đang ngồi trên ghế nhà trường “bỗng nhiên” làm mẹ trong sự ngỡ ngàng của gia đình, thầy cô, bè bạn. Và kéo theo đó là những hệ lụy xót xa.

13 tuổi – cái tuổi hồn nhiên nhất, trong khi bạn bè đồng trang lứa mải chuyện học hành, vô tư chơi đùa thì H. (Quỳnh Mỹ, Quỳnh Lưu) lại phải mang nặng đẻ đau như người phụ nữ thực thụ. Cháu là nạn nhân của yêu râu xanh Nguyễn Văn Trung (24 tuổi, ở xóm 6, xã Quỳnh Mỹ, công nhân Lâm trường Quỳnh Lưu). Vốn thân quen với gia đình, lợi dụng khi bố mẹ H đi vắng, tên Trung đã giở trò đồi bại với H. Sợ lời đe dọa của Trung, lại xấu hổ nên H câm lặng, không dám kể với ai. Mãi đến khi thấy con gái bụng to, bố H đưa đi khám mới biết con gái đã có thai 20 tuần. Tính đến thời điểm sinh con, H. mới 13 tuổi, 1 tháng, 14 ngày. Nhìn người mẹ “nhí” vụng về ẵm con bú, ai cũng đau lòng...

Thầy cô, bạn bè, người thân vẫn chưa hết bàng hoàng trước sự việc em D (Trường THPT Diễn Châu 2) “bỗng dưng” làm mẹ. Đang ngồi học trong lớp, D bất ngờ kêu đau bụng và được mọi người đưa đến bệnh viện. Cùng ngày, với sự giúp đỡ của các bác sĩ, D. đã sinh được một bé gái. Làm mẹ bất đắc dĩ nên D phải nghỉ học giữa chừng, bỏ dở ước mơ vào giảng đường đại học.

Hoạt động ngoại khóa “Tư vấn chăm sóc sức khỏe sinh sản cho học sinh THPT” tại Trường THPT Nam Yên Thành.

Và hẳn chúng ta vẫn chưa quên sự việc đau lòng xảy ra vào tháng 4/2012, với em M (14 tuổi), ở xã Nam Trung (Nam Đàn). Đầu năm 2011, khi em đang học lớp 7 thì có một thanh niên 23 tuổi ở cùng xã làm quen. Lợi dụng sự ngây thơ và thiếu hiểu biết của M, nam thanh niên đã rủ cô bé về nhà riêng chơi và quan hệ tình dục. Sau đó, cả hai đã quan hệ thêm 3 lần khiến M có thai. Khi bố mẹ nghi ngờ và đưa M đi khám mới biết M đã mang thai được gần 6 tháng. M phải bỏ học ở nhà sinh con. Không biết ở tuổi 14, M sẽ chăm sóc con như thế nào? Và sẽ làm gì để nuôi con? Rồi còn cả tương lai phía trước của M sẽ ra sao?

Đó chỉ là 3 trong số rất nhiều trường hợp làm mẹ ở tuổi vị thành niên. Chưa kể rất nhiều em, do thiếu hiểu biết, do tò mò khám phá giới tính đã “dại dột” mang thai khi đang ở tuổi dậy thì. Theo thống kê chưa đầy đủ, trung bình mỗi năm ở Nghệ An có hàng ngàn ca nạo phá thai, trong đó 20% số ca ở lứa tuổi vị thành niên. Mang thai ở lứa tuổi này ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe do có thể chưa phát triển đầy đủ. Đặc biệt, những tổn thương về tinh thần mới thật đáng lo ngại. Các em dễ bị trầm cảm sau sinh, thậm chí có thể bị tâm thần phân liệt do chưa chuẩn bị đủ tâm sinh lý để làm mẹ. Nhiều em rơi vào bế tắc, trầm cảm, có thể dẫn đến tự tử. Mọi ước mơ, khát vọng của tuổi trẻ đành nhường lại cho những lo lắng, bận rộn, vất vả và cả cay đắng.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới những câu chuyện đau lòng trên, nhưng suy cho cùng là do sự hạn chế trong nhận thức, hiểu biết các kiến thức về sức khỏe sinh sản cũng như khả năng phòng tránh thai. Trong lúc đó, việc giáo dục giới tính cho trẻ vị thành niên vẫn bị xem là “vẽ đường cho hươu chạy”, chưa được các trường học, các bậc phụ huynh quan tâm. Chị Phúc Thị Hằng - Phó Giám đốc Trung tâm tư vấn và dịch vụ DS-KHHGĐ cho biết: “Để hạn chế tình trạng trẻ vị thành niên mang thai ngoài ý muốn, cần thiết phải cung cấp cho các em kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên dưới nhiều hình thức: truyền thông, tư vấn; sinh hoạt CLB, nói chuyện chuyên đề... Điều này cần sự vào cuộc, hợp tác của nhà trường và các bậc phụ huynh”.

Năm 2007, Hội Kế hoạch hóa gia đình tỉnh đã triển khai Dự án “Tăng cường tiếp cận và chất lượng chăm sóc SKSS, tập trung vào làm mẹ an toàn, sức khỏe sinh sản vị thành niên”. Theo đó, dự án đã thiết lập góc dịch vụ thân thiện và tư vấn về SKSS, sức khỏe tình dục cho trẻ vị thành niên, trung bình mỗi năm có khoảng trên 6.000 trẻ tiếp nhận dịch vụ; tổ chức cung cấp dịch vụ lưu động CSSKSS cho vị thành niên, thanh niên ở các trường học... Bên cạnh đó, mô hình “CLB chăm sóc SKSS”, “CLB giới trẻ”, “CLB sức khỏe tiền hôn nhân” được triển khai ở các xã, thị góp phần nâng cao hiểu biết cho thanh niên nông thôn về chăm sóc sức khỏe sinh sản, làm mẹ an toàn.

Đặc biệt, bắt đầu từ năm 2012, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh tổ chức chương trình sinh hoạt ngoại khóa “Tư vấn chăm sóc sức khỏe sinh sản cho học sinh THPT”; thành lập các CLB “Kỹ năng sống và sức khỏe sinh sản vị thành niên” trong các trường học. Thông qua hình thức nói chuyện chuyên đề, tư vấn trực tiếp về chăm sóc SKSS lồng ghép sinh hoạt văn hóa văn nghệ, các em đã được cung cấp các kiến thức cơ bản: Thực trạng và những nguy cơ, thách thức đang đặt ra đối với vấn đề SKSS vị thành niên hiện nay; Những thay đổi về thể chất, tâm lý, tình cảm vị thành niên; Vấn đề tình bạn và tình bạn khác giới; Tình yêu là gì? Thế nào là tình yêu lành mạnh? Quan hệ tình dục không an toàn ở lứa tuổi vị thành niên và hậu quả; Các bệnh nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục...

Hy vọng rằng, với những nỗ lực trên, việc giáo dục giới tính cho trẻ vị thành niên, thanh niên sẽ nhận được sự cởi mở, hợp tác hơn từ phía nhà trường, phụ huynh. Các em sẽ được cung cấp những kiến thức cơ bản về giới tính và sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục, để từ đó biết cách tự vệ, tự chăm sóc cho bản thân mình, tránh được những hậu quả mang thai ngoài ý muốn, tránh được những câu chuyện đắng lòng khi phải làm mẹ ở tuổi “ăn chưa no, lo chưa tới”...

Bài, ảnh: Thanh Phúc