Đấu tranh phòng chống tội phạm ma túy: Tiếp cận "điểm nóng" ở miền Tây

(Baonghean) - Với địa hình phức tạp và hiểm trở, có 419 km đường biên giáp nước bạn Lào, nên các đối tượng tội phạm ma túy thường chọn miền Tây Nghệ An là địa bàn khởi đầu cho các đường dây vận chuyển, mua bán, tuồn ma túy vào nội địa; đồng thời gieo rắc “cái chết trắng” cho đồng bào các dân tộc cư trú trên địa bàn này...

Rẻo cao Tương Dương bước vào mùa mưa, những cơn mưa rừng khiến cho đất đá sụt lở, nước suối dâng cao và cuồn cuộn như muốn nuốt chửng những chiếc xe vượt qua cầu tràn. Con đường vào trung tâm xã Lượng Minh đã là một thử thách, nhưng vào đến bản Đửa thì quả hết sức gian nan, vất vả. Trước đó, khi biết chúng tôi có ý định vào bản Đửa, một điểm nóng về ma túy của Lượng Minh, bạn bè ở Thị trấn Hòa Bình đều can ngăn, rằng ngoài lẽ đường sá hiểm trở, đó còn là điểm nóng về ma túy với sự manh động khó lường đến độ nguy hiểm của loại tội phạm liên quan đến tệ nạn này...

Từng là một bản khá của xã, Noọng Ó (xã Hữu Lập - Kỳ Sơn) tiêu điều vì tệ nạn ma túy.

Vào đến bản Đửa, người dân từ già đến trẻ đều nhìn chúng tôi với ánh mắt dò xét, có thể họ đang đoán định chúng tôi là lực lượng chức năng hoặc những kẻ tìm đến để móc nối, thiết lập cơ sở để trao đổi “hàng trắng”. Đàn ông của bản với dáng hình tiều tụy lập tức dạt ra bờ suối hoặc lên rừng, thoáng chốc bản trở nên vắng lặng.

Chúng tôi hỏi tìm được nhà Trưởng bản Lô Văn Du. Ông bảo từ bao đời, người Thái ở bản Đửa chỉ quen với cây lúa trên rẫy, cây măng trên rừng, con cá dưới khe chứ không biết đến cái gọi là heroin. Vậy mà, “cơn lốc trắng” bất ngờ tràn về, nó từ Xốp Mạt, Minh Phương ngược lên theo khe Mạt; từ đỉnh Pù Căm, Pù Lôm tràn xuống, từ Bảo Thắng, Chiêu Lưu xuôi về. Cuộc sống bản làng bỗng dưng bị đảo lộn, nhiều người không còn chăm lo đến cây lúa trên rẫy, cây ngô ngoài nương mà leo lên Pù Lôm làm tay sai cho các “ông Mẹo” đến từ phía bên kia biên giới. “Con ma trắng” đi lang thang khắp bản, dụ dỗ không ít người, nhiều nhất vẫn là thanh niên và trung niên.

Dân cư bản Đửa, xã Lượng Minh (Tương Dương) hầu hết là người già, phụ nữ và trẻ em

Khi những người lạ ẩn nấp trong rừng để bán heroin, tình hình an ninh trật tự của bản Đửa càng thêm phức tạp. Không ít người đã rơi vào trạng thái hoang mang, vì các thành viên trong gia đình, anh em, xóm giềng lần lượt phải tra tay vào còng hoặc bỗng dưng mất tích. Số lượng người nghiện của bản Đửa (có danh sách quản lý) hiện lên tới 20... Đáng nói hơn, có những người từng là cán bộ xã, bản cũng không thoát sự mê hoặc của “con ma trắng”, tham gia vận chuyển ma túy, người thì đã bị bắt đang thụ án, kẻ thì đang chịu lệnh truy nã.

Bản Đửa giờ chủ yếu còn phụ nữ và trẻ em. Đàn ông sa vào ma túy, bị chết vì bệnh tật hoặc đang phải thụ án tù, một số người đang bỏ trốn hoặc đi cai nghiện, có người quyết đi làm ăn xa để tránh “con ma trắng” nên hiện tại khoảng 70% số hộ gia đình ở bản Đửa vắng bóng đàn ông.

Trưởng bản Lô Văn Du nói: “Trước đây, bản Đửa khá bình yên. Từ khi lực lượng chức năng đánh án mạnh ở các bản Minh Phương và Xốp Mạt, bọn tội phạm ma túy đã rút vào đây hoạt động, biến bản Đửa thành “căn cứ” mới hoạt động phạm tội về ma túy. So với 2 bản kia, địa hình bản Đửa hiểm trở hơn nhiều, đường sá đi lại gian nan, nên việc đấu tranh đẩy đuổi gặp rất nhiều khó khăn”.

Công an huyện Quế Phong bắt giữ Sầm Văn Hoàng, trú tại bản Mường Mừn (Mường Nọc) vì tội mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy.

Từ Tương Dương, chúng tôi ngược lên huyện Kỳ Sơn, đến xã Hữu Lập. Người già ở Hữu Lập thường nhắc tới bản Noọng Ó như để răn dạy con cháu phải biết giữ gìn bản thân, nề nếp gia đình và bình yên bản làng bằng cách tránh xa tệ nạn ma túy. Từ một bản thuộc diện khá của xã, bỗng “cơn bão” ma túy tràn về, Noọng Ó trở nên tiêu điều, xơ xác, nạn trộm cắp hoành hành, tình hình an ninh trật tự ngày càng phức tạp.

Noọng Ó nằm cách trung tâm xã hơn 10km đường rừng. Gần 2 giờ đồng hồ “đánh vật” cùng “con ngựa sắt” trên con đường cheo leo, gập ghềnh, bản Noọng Ó hiện ra trong làn sương mờ với những mái nhà lợp pờ-rô xi măng lặng lẽ giữa một thung lũng địa thế hiểm trở. Tuột hết con dốc, một thanh niên cao lớn, ăn mặc chỉnh tề đứng ngay đầu đường đưa tay lên vẫy: “Các anh có phải là nhà báo ở dưới xuôi lên không? Lúc sáng Trưởng Công an xã gọi điện giao cho em ở nhà làm việc với các anh”. Chúng tôi thở phào nhẹ nhõm vì bao lo lắng trên chặng đường dài đã được trút bỏ...

Anh thanh niên đón chúng tôi tận đầu bản là Lương Văn Mằn - Công an thường trực của xã. Mằn dẫn khách dạo một vòng quanh bản, những ngôi nhà sàn nhỏ bé được dựng khá đơn sơ sát vách nhau. Noọng Ó có gần 100 hộ (trên 500 khẩu) dân tộc Thái. Đây là địa bàn giáp ranh giữa Hữu Lập với các xã Bảo Nam, Phà Đánh, Huồi Tụ và Mường Lống của rẻo cao Kỳ Sơn. Theo Mằn thì ông nội của anh kể lại trước đây Noọng Ó không bao giờ thiếu đói, mùa giáp hạt người các bản khác đều tìm đến đây mua hoặc đổi lúa, ngô về ăn. Đất đai, nương rẫy ở đây vốn tốt tươi, người dân vốn siêng năng, chăm chỉ... Vậy mà, chỉ trong một thời gian ngắn, từ khi có những kẻ lạ mặt kéo đến, rủ rê người bản tiêm chích và vận chuyển ma túy, bản làng bắt đầu hoang tàn. Nương rẫy bỏ hoang ngày một nhiều, những ngôi nhà xuống cấp không được sửa sang, cái đói hoành hành, đe dọa. Rồi có những người chết vì căn bệnh lở loét khắp người.

Theo số liệu của Công an xã Hữu Lập, Noọng Ó hiện có 26 người nghiện, 2 người đang ở tù. Lợi dụng địa bàn giáp ranh và rừng núi hiểm trở, các đối tượng buôn bán ma túy vẫn thường xuyên lảng vảng ở những cánh rừng quanh bản nên Noọng Ó vẫn chưa thể có cuộc sống bình yên. Hay nói cách khác, đồng bào Thái ở Noọng Ó vẫn đang bị “cơn bão” ma túy đe dọa, bà con chưa thể yên tâm với việc lên rẫy trồng cây ngô, cây lúa hay chăn nuôi con trâu, con bò...

Sau chuyến vào Noọng Ó, nghỉ ngơi vài ngày vừa lại sức, chúng tôi tiếp tục ngược Quốc lộ 48 lên huyện biên giới Quế Phong, nơi tình trạng buôn bán, vận chuyển và sử dụng chất ma túy đang diễn ra nhức nhối. Vượt chiếc cầu treo bắc qua sông Nậm Giải, ghé qua bản Mường Mừn (xã Mường Nọc), dọc đường những tốp thanh niên túm tụm trò chuyện và luôn để ý quan sát những người ra vào bản, hầu như nhà nào cũng đóng cửa, không chốt phía trong thì cũng khóa phía ngoài.

Bỗng từ giữa bản có tiếng lao xao, ngôi nhà bên người đứng quây kín. Tò mò, chúng tôi chen vào sân, đúng lúc mấy người mặc thường phục dẫn một thanh niên bị còng tay bước ra. Người mẹ và em trai khóc lóc bước theo sau, trong khi người thanh niên kia vẫn thản nhiên, ráo hoảnh. Hỏi, biết những người dẫn giải là các chiến sỹ Công an huyện Quế Phong vào Mường Mừn đánh án ma túy. Kẻ bị bắt là Sầm Văn Hoàng (SN 1983), nghi can mua bán chất ma túy; kẻ từng có 2 tiền án (40 tháng và 30 tháng tù) về tội buôn bán chất ma túy.

Mường Mừn là bản Thái nằm dọc theo dãy Pù Kẹt, phía trước là cánh đồng lớn, xa nữa là dòng Nậm Giải uốn quanh. Địa bàn này tiếp giáp với xã Châu Kim, gần Thị trấn Kim Sơn và tuyến đường lên Châu Thôn, Tri Lễ. Vài ba năm trở lại đây, tình trạng buôn bán, vận chuyển và sử dụng ma túy ở Mường Mừn diễn biến hết sức phức tạp. Số lượng người nghiện ở Mường Mừn luôn tăng theo cấp số nhân, đến nay vẫn chưa có con số thống kê chính xác. Việc tiếp cận và bắt giữ tội phạm ma túy ở Mường Mừn không dễ, vì vào bản chỉ có con đường độc đạo qua cầu treo rồi xuyên qua cánh cánh đồng phía trước. Từ những ngôi nhà ven sườn núi có thể dễ dàng quan sát mọi di biến trên trục đường này, nghĩa là ai ra vào đều không thể lọt qua tầm nhìn của người dân trong bản. Đó là chưa kể từng tốp người ngồi dọc đường làm nhiệm vụ “cảnh giới”, khi động lập tức phát “tín hiệu” để các đối tượng nhanh chân rút lên núi. Vì lẽ đó, công tác đấu tranh phòng chống tội phạm ma túy của các lực lượng chức năng gặp không ít khó khăn, trở ngại.

Trao đổi của Đại úy Lô Trung Hiếu, Đội trưởng Đội Hình sự - Kinh tế - Ma túy Công an huyện Quế Phong, cho biết: “Mường Mừn là điểm nóng về tình trạng mua bán, vận chuyển và sử dụng chất ma túy của huyện. Cả bản có tới 17 điểm bán lẻ, có 24 đối tượng đang thụ án vì tội buôn bán chất ma túy. Tình hình vẫn đang diễn biến phức tạp, gây nhức nhối và ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống người dân trong vùng”...

(còn nữa)

Nhóm P.V