(Baonghean) - Vụ đông ngày càng chứng tỏ được vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp của tỉnh. Với sản lượng khoảng hơn 100 ngàn tấn ngô, gần 3.000 tấn cá lúa vụ 3, đặc biệt là gần 2.600 tấn lạc và trên 10 ngàn ha rau màu, vụ đông năm 2014 được mùa, tạo đà cho các địa phương đẩy mạnh phát triển kinh tế.
Ở nhiều xã của huyện Quỳnh Lưu, vụ đông đang dần trở thành vụ sản xuất chính trong năm, với 2 loại cây trồng chính là rau màu hàng hóa, với 1.500 - 2.000 ha chiếm khoảng 50% diện tích sản xuất vụ đông và ngô khoảng 1.500 ha, trong đó 600 - 700 ha ngô trên đất hai lúa tập trung ở các xã Quỳnh Diễn, Quỳnh Yên, Quỳnh Văn… Theo ông Nguyễn Xuân Dinh, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện, khó khăn nhất trong chỉ đạo triển khai sản xuất vụ đông hiện nay là trên đất hai lúa. Cây trồng cho đất này khó bố trí, hầu như là ngô, trong khi đầu vụ thường mưa lụt, giai đoạn trổ cờ phun râu gặp hạn do hệ thống bara Đô Lương đóng nước để sửa chữa, cuối vụ thu hoạch khó khăn cho phơi sấy nên năng suất, chất lượng đều không cao, thậm chí ở những diện tích ngô thu hoạch muộn do phải gieo trỉa lại vì mưa lụt, bà con buộc phải bẻ ngô non để sản xuất vụ xuân.
Bên cạnh đó, những năm gần đây chăn nuôi nông hộ giảm nên nhu cầu về thân lá, hạt phục vụ chăn nuôi không nhiều. Trong 7.500 ha đất lúa, chỉ có khoảng 3.500 ha đất có thể bố trí trồng cây vụ đông. Cùng với đó là những khó khăn như thời gian sản xuất vụ đông cũng là thời điểm sát Tết, lao động đi làm ăn xa, làm nghề phụ khác. Việc làm đất, lên luống cho ngô, rau vụ đông đang phải làm thủ công, không ít người ngại làm. Trước tình hình đó, từ 3 - 4 năm nay, bên cạnh những cây trồng truyền thống, Quỳnh Lưu đang tập trung đưa một số loại cây trồng cho giá trị kinh tế, điều kiện thâm canh cũng như bảo quản thuận lợi như bí xanh, bí đỏ. Vào vụ đông, toàn huyện có gần 300 ha bí tập trung ở các xã Quỳnh Thắng, Tân Sơn, Quỳnh Hậu, Quỳnh Diễn… Hiện các xã: Quỳnh Thọ, Quỳnh Diễn, Quỳnh Xuân… đã gặt xong lúa hè thu, bà con đang tranh thủ làm đất.
 |
| Sản xuất ngô đông ở xã Nghi Hoa (Nghi Lộc). Ảnh: Châu Lan |
Còn với nông dân xã Lưu Sơn (Đô Lương), những năm gần đây, bà con đã “đon” vụ đông để làm sớm, có sản phẩm cạnh tranh bán cho thương lái. Chỉ đợi cho tới thời vụ, nông dân trong xã tích cực ra đồng trồng bí, trồng ngô, đậu côve. Chỉ sau hơn một tháng đã có thu hoạch. Một sào vụ đông nếu làm tốt cho thu nhập 4 triệu đồng, gấp đôi trồng lúa. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo sản xuất vụ đông được cấp ủy, chính quyền quan tâm; nông dân vận dụng hợp lý những kinh nghiệm để đạt hiệu quả cao trong sản xuất.
Ở xã Hưng Lợi (Hưng Nguyên), một số xóm thường xuyên bị ngập lụt không sản xuất hè thu được nên vụ đông được xem là vụ sản xuất chính. Ông Hà Hữu Khang, xóm 5, sản xuất vụ đông ngay trong vườn với ngô, rau màu, vừa tiện chăm sóc vừa phòng, chống lũ lụt. “Sản xuất vụ đông tuy hay gặp mưa lụt, nhưng khi được mùa thì năng suất cao, dễ tiêu thụ, giá cả cao hơn”, ông Khang cho biết. Theo ông Phan Hữu Đạo, Chủ tịch UBND xã, thì nhiều năm nay, Hưng Lợi hầu như không để trống đất sản xuất vụ đông. Từ đầu tháng 9 dương lịch, những bãi rau vụ đông bắt đầu được gieo trồng, nhiều nhất là bí lấy ngọn. Toàn xã có 30 ha rau, tập trung ở các xóm dọc vùng bãi, 40 ha ngô vùng ngoài bãi sông ở các xóm 1, 2, 3, 4, 6… trồng phục vụ chăn nuôi, cuối tháng 9, đầu tháng 10 mới bắt đầu làm đất gieo.
Sản xuất vụ đông năm nay, huyện Hưng Nguyên có những thuận lợi, triển khai sớm, đó là gần 800 ha đất lúa cùng một số diện tích đất màu đồng và đất bãi ven sông không gieo trồng vụ hè thu. Tuy nhiên, theo ông Hoàng Đức Ân, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện, hiện vẫn còn khó khăn do chưa có doanh nghiệp nào chủ động liên kết đầu tư sản xuất và bao tiêu sản phẩm; hạn hán nặng nề vừa qua nên ở nhiều xã, thời gian thu hoạch lúa hè thu sẽ kéo dài từ 15/8- 20/10, làm chậm thời vụ sản xuất vụ đông. Năm nay, Hưng Nguyên dự kiến gieo trồng 600 ha ngô, trong đó có 200 ha trên đất 2 lúa; 140 ha khoai lang, khoai tây; 200 ha bí xanh, 550 ha rau các loại. Huyện bố trí cơ cấu cây trồng hợp lý, trên những vùng đất có hệ số an toàn cao, chắc ăn, chủ động triển khai sớm. Hiện giống bí xanh, bí đỏ đã được cung ứng đủ, trong vài ngày tới bà con sẽ bắt đầu tiến hành làm bầu để trồng.
Nhiều năm nay, vụ đông đã trở thành 1 trong 3 vụ sản xuất chính trong năm và ngày càng khẳng định được vai trò nâng cao thu nhập cho nông dân. Vụ đông năm 2014, toàn tỉnh thu được gần 115 nghìn tấn ngô, gần 2.600 tấn lạc, hơn 2.800 tấn cá - lúa vụ 3. Quá trình đó, xuất hiện nhiều mô hình hiệu quả: Thâm canh ngô nếp tím ở xã Phúc Thành (Yên Thành) lãi 100 triệu đồng/ha; trồng cà chua trên đất 2 lúa ở xã Quỳnh Giang (Quỳnh Lưu) năng suất 32 tấn/ha, lãi 100 triệu đồng/ha; mô hình bí xanh ở Lưu Sơn (Đô Lương) cho năng suất 36 tấn/ha, lãi khoảng 80 triệu đồng/ha... Vụ đông năm nay, Nghệ An phấn đấu gieo trồng trên 50 ngàn ha cây trồng các loại, trong đó ngô là cây trồng chủ lực với 28 nghìn ha, cây lạc 1.500 ha, rau đậu các loại 12.500 ha. Đến nay, toàn tỉnh đã thu hoạch được khoảng 50% diện tích lúa hè thu, trong đó những diện tích bố trí làm vụ đông sẽ được thu hoạch xong trước ngày 10/9. Nhiều huyện như Nghi Lộc, Yên Thành, Diễn Châu đã sản xuất lạc vụ đông.
Tuy nhiên, để khép kín diện tích vụ đông năm nay, khó khăn lớn nhất vẫn là tư tưởng người dân, đặc biệt ở các vùng ven đô, vùng có nghề phụ, khi thu nhập từ sản xuất nông nghiệp không cao bằng các nghề khác. Hiện tại, thời tiết vẫn diễn biến khó lường, nên các địa phương cũng khó có sự chỉ đạo cương quyết và cụ thể từ sớm trong viêc xây dựng kế hoạch và thực hiện tốt công tác tuyên truyền, tập huấn đến cán bộ, hộ sản xuất cũng như định hướng cơ cấu cây trồng phù hợp trên từng chân đất. Xây dựng quy trình tiên tiến, tập huấn và chỉ đạo thực hiện đồng bộ các giải pháp kỹ thuật trong đó chú trọng các giống mới như bí xanh, bí đỏ, ớt, nấm, đậu tương, lạc đông... các tiến bộ về phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, cơ giới hóa trong sản xuất, để tạo sản phẩm an toàn, bền vững, cho giá trị thu nhập cao.
Về định hướng đầu ra sản phẩm nơi không có điều kiện sản xuất hàng hóa, căn cứ nhu cầu tiêu dùng để xác định loại cây trồng, vật nuôi, quy mô để sản xuất an toàn, hiệu quả phục vụ tiêu dùng, nơi có thị trường mới mạnh dạn sản xuất tập trung, tránh sản xuất ồ ạt, giá rẻ, cung vượt cầu.
Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, ông Nguyễn Văn Lập cho biết: Hiện tại, bên cạnh tập trung thu hoạch hè thu, các địa phương cũng đang chỉ đạo triển khai sản xuất vụ đông. Tuy nhiên, do đây là một vụ sản xuất khó, nên công tác chỉ đạo, tuyên truyền càng cần được đẩy mạnh. Các địa phương phải căn cứ trên đề án sản xuất của tỉnh, huyện, rà soát lại toàn bộ diện tích làm vụ đông của mình, bố trí từng loại cây trồng hợp lý với nhu cầu và điều kiện đất đai. Phải quan tâm đến những loại cây trồng chính, lên kế hoạch phân vùng, thậm chí đến từng vùng đồng để tập trung chỉ đạo đạt kế hoạch đề ra. Đồng thời, tiếp tục kêu gọi, tạo điều kiện để các doanh nghiệp vào ký kết hợp đồng, hỗ trợ nông dân trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Ngành Nông nghiệp sẽ tiếp tục giới thiệu với các doanh nghiệp chuyển giao nhanh những loại giống tốt, tiến bộ KHKT đến nông dân, tăng cường hoạt động của khuyến nông, BVTV, phát hiện sớm và xử lý kịp thời khi có sâu bệnh hại, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại cho sản xuất. Đồng thời, có biện pháp xử lý sớm khi có thiên tai, bão lụt.
Phú Hương
