Đêm tưởng niệm giữa mùa tri ân

(Baonghean) Đêm 26/7, huyện Anh Sơn cùng cả nước không ngủ, hàng trăm ngàn ngọn nến được thắp lên trên 2.562 nghĩa trang trên toàn quốc, 11.000 ngọn nến cũng đã tỏa sáng lung linh tại khu nghĩa trang Việt-Lào. Những thân nhân liệt sỹ vẫn ân cần ngồi bên phần mộ thầm thì chuyện nước, chuyện làng, chuyện nhà, chuyện cuộc sống hôm nay đổi thay tiến bộ từng ngày. Đến với Lễ hội Uống nước nhớ nguồn năm 2012, chúng tôi đã hoà cùng dòng người lắng lòng và nghiêng mình trong mùa tri ân.

Chiều 26/7, trời nhạt nắng, Nghĩa trang Liệt sỹ Việt - Lào thơm ngát hương hoa; giữa những hàng cây thẳm xanh là màu trắng của hàng nghìn mộ chí san sát nối dài tít tắp như xoáy vào lòng mỗi người khi đến đây một nỗi mất mát khôn cùng… Gần 11 nghìn phần mộ của liệt sỹ, quân tình nguyện Việt Nam và các chuyên gia (trong số đó chỉ có khoảng 3.500 phần mộ có tên tuổi, quê quán, số còn lại người thì chưa biết tên, người thì chưa biết quê). Phần lớn các anh đã hy sinh khi đang ở lứa tuổi đôi mươi – lứa tuổi đẹp nhất của cuộc đời. Đi giữa miền tưởng nhớ, nghĩa trang rộng 6,8 ha này dường như mênh mông vô tận, chợt nghe trong lòng nghẹn ngào những vần thơ: “Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình/ Tuổi hai mươi làm sao không tiếc/ Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc?”

Câu thơ của nhà thơ Thanh Thảo dường như đã diễn tả thay tâm trạng của gia đình liệt sỹ Nguyễn Đình Đào, quê ở xã Cao Sơn, hy sinh tại nước bạn Lào.

Thắp nén hương lên ngôi mộ của em trai mà không kìm được giọt nước mắt lăn dài, bà Nguyễn Thị Mỹ, chị gái của liệt sỹ chia sẻ: “Chú hy sinh khi mới 21 tuổi, còn chưa có người yêu, nhận được tin chú hy sinh gia đình đau đớn lắm, nhưng lòng đầy tự hào bởi nếu không có sự hy sinh như chú Đào và các đồng đội thì bây giờ đất nước ấy sẽ ra sao?! Hàng năm, cứ đến dịp này, tôi lại dẫn các cháu đến viếng mộ chú để các cháu cố gắng học tập, xây dựng đất nước, xứng đáng với người chú đã hy sinh…



Gần 11 ngàn ngọn nến được thắp lên trên tất cả các phần mộ tại Nghĩa trang Liệt sỹ Việt-Lào đêm 26/7. Ảnh: Sỹ Minh.

Vượt qua quãng đường hơn 500 cây số từ Hải Dương về thăm mộ em trai ở Nghĩa trang Việt - Lào, ông Trần Ngọc Bình vẫn chưa hết mệt mỏi. Không vội tìm đến nơi yên nghỉ của người thân, ông Bình đi qua nhiều hàng mộ chí của những liệt sỹ chưa biết tên để thắp những nén hương thành kính; Là một người lính may mắn được trở về, càng xót xa hơn khi những đồng đội đã ngã xuống nhưng chưa xác định được tên tuổi, quê quán... và cũng không biết đến bao giờ họ mới được người thân tìm đến và viếng thăm: “Em trai tôi hy sinh vẫn còn có mộ ghi danh rõ để hàng năm gia đình đến thăm viếng và tưởng nhớ, nhưng tại nghĩa trang này, còn biết bao ngôi mộ liệt sỹ chưa biết tên, tôi cảm thấy xót xa vô cùng. Mỗi năm vào dịp 27/7, tôi vào đây thắp hương cho em trai và cho cả đồng đội của em để mong các liệt sỹ được yên nghỉ và nán lại dự Lễ hội Uống nước nhớ nguồn của tỉnh Nghệ An và huyện Anh Sơn tổ chức; Lễ hội được tổ chức trang trọng, thiêng liêng nên cũng thấy ấm lòng”.

Ông Trần Văn Hiền, Trưởng ban Quản lý nghĩa trang tâm sự: Trung bình, mỗi năm có hơn 1 ngàn gia đình, thân nhân đến đây thắp hương viếng liệt sỹ… Chúng tôi rất vinh dự được thay mặt nhân dân Nghệ An chăm sóc chu đáo phần mộ những người đã ngã xuống vì hòa bình cho quê hương, cho Tổ quốc, để rồi thân nhân các anh đến đây cũng đỡ đau buồn… Nhiều đoàn, nhiều người khi đến đây tìm mộ, thắp hương tưởng niệm, nhìn thấy mộ các liệt sỹ chưa biết tên cứ ôm lấy mộ khóc cả ngày…”.

… Những ngày này thực sự là ngày hội của nhân dân, tuổi trẻ các dân tộc huyện Anh Sơn trong không khí Lễ hội "Uống nước, nhớ nguồn". Đông đảo người dân đến với nghĩa trang để nhổ cỏ, dọn dẹp cho từng ngôi mộ. Hầu như trên tay mỗi người đều mang một vài thẻ hương. "Thắp cho các anh, các chú để các anh, các chú mát lòng mát dạ". Các bạn trẻ thì coi đây thực sự là một dịp để thấm sâu hơn điều đã được thầy cô dạy ở trường, đó là đạo lý "Uống nước nhớ nguồn". Khăn quàng đỏ trên vai, những cốc nến xinh xinh và bó hoa trên tay, các bạn nhẹ nhàng đặt ngay ngắn trước mỗi mộ chí, để đêm đến, mỗi ngọn nến là một ánh sao, cả nghĩa trang là một trời sao nhỏ. Khắp nơi trong nghĩa trang là những màu áo xanh tình nguyện của các bạn đoàn viên thanh niên đến dọn dẹp, làm phong quang khu tưởng niệm, lễ đài, từng ngôi mộ, tình nguyện viên hướng dẫn cho những người từ xa về thắp hương cho người thân. Nghĩa trang Liệt sỹ quốc tế Việt-Lào chợt như trở thành một ngôi nhà chung cho cả người đã nằm xuống và người còn sống.

Đêm Lễ hội Uống nước nhớ nguồn năm 2012, Thị trấn Anh Sơn những dòng người nườm nượp hướng về nghĩa trang. 20 giờ, buổi lễ chính thức bắt đầu, đoàn đại biểu gồm lãnh đạo tỉnh, các sở, ban, ngành, huyện, thành, thị trong tỉnh dâng hương tại Bàn thờ Bác Hồ và các liệt sỹ. Các chiến sỹ tiêu binh danh dự, 65 đoàn viên mặc áo xanh tình nguyện (tượng trưng cho 65 năm Ngày Thương binh Liệt sỹ) cầm hồng kỳ và nến đứng trang nghiêm, thành kính hai bên tượng đài và thiêng liêng…Tất cả đều lặng yên, trong nghi ngút khói hương, từng hồi chuông được gióng như lời nguyện cầu cho linh hồn các liệt sỹ được siêu thoát. Khắp nghĩa trang đã ngập tràn ánh sáng. Ánh sáng lung linh của hơn 1 vạn ngọn nến lung linh trước mỗi mộ chí như một thảm sao trời đậu xuống. Nhìn trên cao xuống, nghĩa trang chợt thành một bông hoa ánh sáng khổng lồ mà nhụy hoa là đài tưởng niệm.

Trên lễ đài chính, sau 9 hồi chuông, lời văn tế ghi nhớ các anh hùng liệt sỹ chen trong tiếng chiêng, tiếng trống trầm bổng lúc như hào hùng, lúc như đau thương thổn thức tưởng vọng. Sau lễ chính, các đại biểu người dân đã dâng hương tại khu tưởng niệm, khói hương cũng đã phủ mờ các khu A2, A5, A6. Đi trong khói hương mờ mịt, huyền hoặc, người tham dự tưởng như đang bước vào một chốn khác, nơi ấy, những người lính đang nở nụ cười rạng rỡ, những nụ cười của tuổi đôi mươi khi các anh ngã xuống. Chương trình nghệ thuật “Thắm tình hữu nghị Việt – Lào” do Đoàn ca múa nhạc dân tộc Nghệ An biểu diễn trước đài tưởng niệm nhắc nhớ về chiến công của những người anh hùng ánh sao đầu súng, tình cảm ruột thịt hai dân tộc anh em.

Đêm hội vãn rồi, nhưng dòng người vẫn lưu luyến như chưa muốn rời xa. Đêm qua, Anh Sơn cùng cả nước không ngủ, hàng trăm ngàn ngọn nến được thắp lên trên 2.562 nghĩa trang trên toàn quốc, 11.000 ngọn nến cũng đã tỏa sáng lung linh tại khu nghĩa trang Việt-Lào. Những thân nhân các liệt sỹ vẫn ân cần ngồi bên phần mộ thầm thì chuyện nước, chuyện làng, chuyện nhà, chuyện cuộc sống hôm nay đổi thay tiến bộ từng ngày. Mạch nguồn sự sống của dân tộc vẫn mãnh liệt như thuở mới phôi sinh, người ngã xuống để đời sau hạnh phúc, người hôm nay coi tổ tiên xưa là cội nguồn sức mạnh để vươn bước rộng dài. Thắp nén hương tưởng nhớ các anh để cảm nhận sâu sắc thêm mạch nguồn linh thiêng của tinh thần Tổ quốc, để thêm tự hào và yêu hơn đất nước này và nhận rõ trách nhiệm của mình trong cuộc sống hôm nay.

Thành Chung – Sỹ Minh