Đích đến của nông thôn mới phải là văn hóa

(Baonghean.vn) - Văn hóa vừa là vai trò vừa là động lực vừa là hệ điều chỉnh cho sự phát triển kinh tế - xã hội trong xây dựng nông thôn mới phải được coi là sự khởi đầu và là đích đến của nông thôn, nông dân.

Ta chịu khó đến với nông thôn thời CNH, HĐH, hội nhập sẽ dễ dàng nhận ra những đụng độ không tránh khỏi trong quá trình xây dựng nông thôn mới. Đấy là đụng độ giữa văn hóa công nghiệp, văn hóa đô thị với văn hóa truyền thống bản địa bao lâu nay rồi mà chưa phân thắng bại. Nông thôn đang phải vặn mình tìm cách ứng xử với mọi thứ chung quanh để hòa nhập sự khác biệt giữa tính nguyên tắc kỷ luật, trọng lý của văn hóa hiện đại với tính tùy tiện, cảm tính, trọng tình của văn hóa cổ truyền. Thấy ra cái khó khăn vô cùng trong sự hòa nhập ấy. Thực tế, nông thôn đang chậm chạp nhích dần, thậm chí có khi dò dẫm từng bước về phía lành mạnh và phồn thịnh. 

Đích đến của nông thôn mới phải là văn hóa ảnh 1
Đường về làng Quỳnh, xã Quỳnh Đôi (Quỳnh Lưu). Ảnh: Nhật Thanh

Năm 2008, Hội nghị lần thứ 7, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa X đã ban hành Nghị quyết về nông nghiệp, nông thôn, nông dân. Trên cơ sở đó, Chính phủ xây dựng, triển khai Chương trình Quốc gia vì mục tiêu xây dựng nông thôn mới nhằm xây dựng một nông thôn có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội phù hợp; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn phát triển nông nghiệp với công nghiệp, dịch vụ; gắn phát triển văn hóa nông thôn với văn hóa đô thị; xã hội nông thôn dân chủ, bình đẳng, ổn định,  môi trường sinh thái được bảo vệ; quốc phòng và an ninh, trật tự được giữ vững. Mục đích thế nên Chương trình Quốc gia vì mục tiêu xây dựng nông thôn mới đã được nhân dân khắp mọi vùng, miền nhiệt tâm hưởng ứng. Nhân dân góp công vì nông thôn mới, nhân dân hiến đất vì nông thôn mới, nhân dân ủng hộ tiền vì nông thôn mới, nông dân đoàn kết, chung lưng đấu cật vì nông thôn mới… Những nét đẹp văn hóa ấy vẫn chưa đủ sức lực ngăn chặn sự mai một, biến dạng các giá trị truyền thống cơ bản, cái đã tạo nên đặc trưng, bản sắc văn hóa làng Việt. Trong khi đó, các giá trị văn hóa đương đại hình thành, tạo nên hệ thống chuẩn mực mới, thành bản sắc văn hóa mới thì đang là cả một quá trình. Xây dựng một môi trường xã hội nhân bản, một môi trường tự nhiên lành mạnh mà văn hóa vừa là vai trò vừa là động lực vừa là hệ điều chỉnh cho sự phát triển kinh tế - xã hội trong xây dựng nông thôn mới phải được coi là sự khởi đầu và là đích đến của nông thôn, nông dân.

Thiết nghĩ, tiến trình thực hiện Chương trình Quốc gia vì mục tiêu xây dựng nông thôn mới phải song hành với tiến trình xây dựng hệ văn hóa ứng xử mới trong khu dân cư, trong các tổ chức Đảng và Nhà nước, trong doanh nghiệp, trong lao động, trong lễ tiết…  Và vì vậy, phải là một lựa chọn văn hóa. Bỏ sự chủ quan coi nhẹ, nhắc đến nhiệm vụ của văn hóa như là “bia kèm lạc”, trong những thập niên cứ “mải mê” kinh tế dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực của xã hội trong nhiều năm qua.

Đích đến của nông thôn mới phải là văn hóa ảnh 2
Chương trình nghệ thuật chào mừng Ngày hội Văn hóa các dân tộc ở Nghệ An, ngày 19/4 tại Quỳ Châu. Ảnh: Đình Tuyên

Từ những nét văn hóa đặc trưng từng sống trong ký ức, từng thao thức trong tâm hồn người nông dân bao thế hệ như lối ngõ, lũy tre, cây đa, bến nước, sân đình, đêm trăng, câu hò, điệu ví, khúc đồng dao… đến một đình làng, một ngôi chùa, một đền thờ Thành hoàng, một làng nghề, một nét kiến trúc, một trò chơi dân gian, một món ăn, thức uống, phong tục, tập quán, nghi lễ, dư luận… mà điều chỉnh, mà chọn lựa những giá trị phù hợp, loại bỏ những cái lỗi thời để kiến tạo làng, nông thôn mới. 

Làng đã thể hiện tuyệt vời sức mạnh của nó trong quá trình dựng nước, giữ nước trong suốt chiều dài lịch sử. Thời công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập,  sức mạnh của làng đặt cược vào văn hóa ứng xử với môi trường tự nhiên, môi trường xã hội của người nông dân. Đây là một vấn đề cốt yếu, một lựa chọn thường xuyên, liên tục trên quan điểm văn hóa là gốc rễ là mục tiêu của làng, nông thôn mới.

Tin mới

Đọc truyện đêm khuya: Tướng về hưu

Đọc truyện đêm khuya: Tướng về hưu

(Baonghean.vn) - “Tướng về hưu” là một trong những truyện ngắn xuất sắc của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp , được đăng trên báo lần đầu tiên vào tháng 6 năm 1987. Tác phẩm là bức tranh hiện thực được khắc họa chi tiết về lối sống cùng tâm lý con người trong xã hội Việt Nam giai đoạn sau năm 1975.
Nghệ An: Thông tin nổi bật ngày 28/3

Nghệ An: Thông tin nổi bật ngày 28/3

(Baonghean.vn) - Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An Thái Thanh Quý tiếp cựu Tổng thống Chile Michelle Bachelet; Ban Thường vụ Tỉnh ủy họp phiên thường kỳ tháng 3; Nghệ An mở rộng diện tích lúa chất lượng cao; Chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 3 tăng hơn 7%... là những thông tin nổi bật ngày 28/3.
U20

'Thế hệ vàng' tiếp theo của bóng đá Việt, anh là ai?

(Baonghean.vn) - Sau trận đấu xếp hạng 9/10 với U23 Kyrgyzstan ở Doha Cup 2023, dù đạt được tiến bộ như kỳ vọng hay lặp lại những thất bại muối mặt, U23 Việt Nam cũng sẽ kết thúc chặng “khởi động” đầu tiên với nhiều bài học bất ngờ, đáng nói, đáng bàn.
'Bữa cơm yêu thương' mang sắc xanh tuổi trẻ

'Bữa cơm yêu thương' mang sắc xanh tuổi trẻ

(Baonghean.vn) - Cứ đến cuối tuần, thấy màu áo xanh thanh niên đi chợ mua thực phẩm, người dân xã Liên Thành, huyện Yên Thành lại cho gạo, cho trứng, cho rau... Bởi đã 5 năm nay, các bạn trẻ đã đều đặn làm một việc là nấu “Bữa cơm yêu thương” tặng người già cả, neo đơn.
Bảo hiểm xã hội Nghệ An: Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính tạo thuận lợi cho người dân

Bảo hiểm xã hội Nghệ An: Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính tạo thuận lợi cho người dân

(Baonghean.vn) - Xác định cải cách thủ tục hành chính là nhiệm vụ trọng tâm, thời gian qua, Bảo hiểm xã hội tỉnh đã tập trung nguồn lực, ứng dụng công nghệ thông tin, minh bạch trong giải quyết thủ tục hành chính, tạo thuận lợi, tiết kiệm thời gian, chi phí cho người dân và doanh nghiệp.
Cựu Tổng thống Chile dâng hoa, dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Khu Di tích Kim Liên

Cựu Tổng thống Chile dâng hoa, dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Khu Di tích Kim Liên

(Baonghean.vn) - Sáng 28/3, nhân dịp kỷ niệm 52 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Chile, đoàn đại biểu Chile do cựu Tổng thống Chile Michelle Bachelet dẫn đầu đã về Khu Di tích Quốc gia đặc biệt Kim Liên (Nam Đàn) dâng hoa, dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh.