Đô Lương: Lúa chết do dùng thuốc bảo vệ thực vật "ngoài luồng"?

(Baonghean) - 7,7 ha lúa mất trắng

Trên con đường vào xã Hiến Sơn - huyện Đô Lương, qua các cánh đồng Bàu, đồng Ngừ..., chúng tôi lại bắt gặp một vài thửa ruộng bị chết rụi bên cạnh những thửa lúa xanh mượt đang bước vào thì con gái.

Hỏi ra mới biết, những thửa ruộng lúa chết rụi đều dùng chung một loại thuốc diệt cỏ có nhãn hiệu ANCO 600 SL của Công ty Bảo vệ thực vật An Giang. Anh Nguyễn Thọ Minh, một nông dân tại xóm 8, Hòa Bắc bức xúc cho biết: Vụ đông xuân năm nay, gia đình anh làm 5 sào lúa. Sau khi cấy được 10 ngày, anh lên HTX nông nghiệp Hiến Sơn mua 3 lọ thuốc ANCO 600 SL loại 100ml về phun trên diện tích 1.700 m2 với liều lượng 1 lọ/2 sào (1.000 m2) theo đúng "hướng dẫn miệng" của ông Đặng Văn Cường, thủ quỹ HTX - người trực tiếp bán thuốc cho anh.

Sau 10 ngày, vợ chồng anh ra thăm đồng, cỏ dại vẫn "sống khỏe" trong khi toàn bộ diện tích lúa có dấu hiệu héo, úa rồi chết dần. Cho rằng lúa bị ngộ độc thuốc trừ cỏ, gia đình anh mua thuốc ET để giải độc nhưng 1.700 m2 lúa vẫn tiếp tục ngả màu rồi chết rụi. Vợ anh sau khi đi phun thuốc giải độc về nhà có hiện tượng đau bụng, nôn mửa phải lên trạm xá xã truyền dịch, hai ngày sau mới khỏi.

Chị Nguyễn Thị Bình đang dắm lúa bên cạnh, nước mắt ngắn dài nói xen vào: "Nhà tui cấy 8 sào, sau 7 ngày thì phun diệt cỏ toàn bộ diện tích bằng thuốc ANCO 600 SL. 10 ngày sau ra thăm ruộng thì lúa chết rụi, thuê 5 người đi dắm ngày hôm trước thì hôm sau, diện tích mới dắm cũng chết dần. Anh coi, toàn bộ diện tích được phun thuốc trừ cỏ ANCO 600 SL chết hết, trong khi những thửa ruộng bên cạnh không dùng ANCO 600 SL thì vẫn xanh tốt, phát triển bình thường". Đặc biệt, hộ anh Phạm Văn Tám, xóm Gia Khách mua thuốc ANCO 600 SL phun trước lúc cày bừa, sau đó lúa cấy trên diện tích này cũng chết dần.

Ông Nguyễn Trọng Khanh, Trưởng ban Kiểm soát HTX Hiến Sơn cho biết, số thuốc trên được HTX DVNN Hiến Sơn lấy từ ông Dương Trọng Phượng, quê tại xã Thịnh Sơn, một cán bộ Trạm BVTV huyện Đô Lương đã nghỉ hưu, nay về kinh doanh thuốc BVTV. Sau khi bà con phun thuốc, những diện tích có mặt nước tương đối cao thì lúa chết ít, còn lại mặt nước lấp xấp chân lúa thì gần như chết 100%. Toàn bộ số thuốc gồm 50 lọ do ông Phượng cung cấp cho HTXDVNN Hiến Sơn đều không có hướng dẫn sử dụng kèm theo, chỉ khi sự việc xẩy ra, một cán bộ của Công ty Bảo vệ thực vật An Giang mới đem hướng dẫn sử dụng đến để đối chiếu. Theo thống kê, đến thời điểm này trên địa bàn xã Hiến Sơn đã có 50 hộ rơi vào cảnh trắng đồng khi diệt cỏ bằng thuốc ANCO 600 SL, tổng diện tích lúa bị chết lên 7,7ha.

Tại xã Thượng Sơn, các hộ dân ở xóm 12, 13 cũng mua thuốc ANCO 600 SL về sử dụng. Ông Lê Công Tùng, kế toán HTX DVNN xã Thượng Sơn cho biết: Đây không phải là lần đầu tiên nông dân Thượng Sơn sử dụng thuốc ANCO 600 SL để diệt cỏ. Vụ đông xuân 2011, người dân ở một số xóm cũng dùng thuốc ANCO 600 SL, nhưng nhờ phát hiện sớm hiện tượng lúa chết nên bà con dùng thuốc giải độc cứu được một phần diện tích. Sau sự việc trên, xã đã khuyến cáo bà con không được sử dụng ANCO 600 SL để diệt cỏ nhưng bà con nông dân xóm 12, 13 vẫn mua thuốc trôi nổi về phun. Đến nay, trên địa bàn toàn xã có trên 10 ha lúa bị ngộ độc mức độ nhẹ. Tình trạng lúa chết sau khi dùng thuốc ANCO 600 SL cũng đang diễn ra tại xã Trù Sơn.

Nhà cung ứng chối bỏ trách nhiệm

Ông Đặng Văn Cường, cán bộ HTX DVNN xã Hiến Sơn - người trực tiếp nhận và cấp phát thuốc cho bà con nông dân cho biết: "Tui nghe anh Phượng nói nếu mua cả thùng thuốc (100 lọ) thì mới có hướng dẫn kèm theo chứ lấy có 50 lọ thì chỉ được hướng dẫn miệng. Thấy phiếu xuất kho của Công ty CPDV BVTV Nghệ An đề ngày 15/2/2012, người nhận hàng là Bác Phượng (Dương Trọng Phượng - PV), tui cũng tin nên theo hướng dẫn của anh ấy truyền đạt lại cho bà con phun 1 lọ/2 sào. Mấy bữa ni, bà con kéo đến sân HTX đòi bồi thường thiệt hại. Chúng tôi đã liên hệ với nhà cung ứng, Công ty Bảo vệ thực vật An Giang cử đại diện đến làm việc nhưng họ chối bỏ trách nhiệm. Nhìn cảnh lúa chết đầy đồng, không chỉ bà con nông dân mà xã cũng xót ruột lắm".

Sau khi sự việc xẩy ra, ngày 12/3, ông Nguyễn Đình Ân, đại diện Công ty Bảo vệ thực vật An Giang đã có cuộc làm việc với chính quyền xã Hiến Sơn. Tại biên bản làm việc giữa HTXDVNN xã Hiến Sơn với Công ty Bảo vệ thực vật An Giang, phía UBND xã Hiến Sơn đề nghị công ty cùng phối hợp hỗ trợ, giúp đỡ bà con nông dân. Tuy nhiên, đại diện nhà sản xuất kết luận: HTXDVNN xã Hiến Sơn lấy thuốc của đại lý không nằm trong hệ thống của công ty; công ty không xuất hàng và cũng không khuyến cáo bà con sử dụng thuốc ANCO 600 SL trong vụ đông xuân; đại lý bán thuốc không hướng dẫn bà con sử dụng thuốc theo khuyến cáo.

Bà Nguyễn Thị Tâm, Trạm trưởng Trạm Bảo vệ thực vật huyện Đô Lương cho biết: "Sau khi nghe thông tin sự việc, trong các ngày 28, 29/2, Trạm đã cử cán bộ xuống địa bàn để kiểm tra và hướng dẫn bà con cách khắc phục. Ngày 9/3, Trạm cử 2 kỹ sư phối hợp với địa phương để tiếp tục theo dõi. Qua 2 lần kiểm tra theo dõi, cán bộ trạm xác minh, nguồn hàng có xuất xứ từ Công ty Bảo vệ thực vật An Giang, lúa chết là do ảnh hưởng ngộ độc từ thuốc ANCO 600 SL có hoạt chất 2,4D. Có thể bà con phun thuốc trong điều kiện nhiệt độ dưới 200C kéo dài nên mới xẩy ra hiện tượng lúa chết. Còn về mặt chuyên môn, chưa có kết luận chính thức nào. Trạm sẽ tham mưu cho UBND huyện, ra quyết định trực tiếp thanh kiểm tra đối với anh Dương Trọng Phượng, báo cáo sự việc với phòng Thanh tra, Chi cục Bảo vệ thực vật Nghệ An để có hướng xử lý giải quyết".

Ông Trần Doãn Hùng, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Đô Lương cho biết: "Đây là loại thuốc mới được đưa vào sử dụng. Nhà cung ứng xuống trực tiếp các địa bàn, bán tận nơi cho bà con nông dân mà không thông qua chính quyền địa phương nên chúng tôi rất khó kiểm soát. Chúng tôi đã làm việc với Trạm Bảo vệ thực vật huyện, yêu cầu xác minh các thông tin liên quan, sẽ xử lý nghiêm, quyết liệt đối với đơn vị cung ứng thuốc gây thiệt hại, đối với các bên liên quan, trách nhiệm đến đâu sẽ xử lý đến đó. Chúng tôi chỉ đạo địa phương nỗ lực xử lý ngộ độc thuốc trừ cỏ, đảm bảo năng suất ngang bằng với các trà lúa không bị ngộ độc trên địa bàn. Nếu năng suất thấp, nhà cung ứng phải hỗ trợ cho người nông dân".

Võ Văn Dũng