Dọc đường Trường Sơn được gặp nhà thơ Tố Hữu

Sau ngày Hiệp định Pa-ri được ký kết (tháng 1/1973), đơn vị tiền phương Đoàn 559 chúng tôi có vinh dự được đón tiếp nhà thơ Tố Hữu - lúc bấy giờ là Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban tuyên huấn Trung ương trên đường vào chiến trường để phổ biến Nghị quyết của Bộ Chính trị về Chiến lược giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp và nhà thơ Tố Hữu tại Hội Báo Xuân ở Hà Nội, năm 1979

Các giỏ hoa phong lan đủ loại màu sắc treo lủng lẳng trên giàn, các loài chim, thú nhốt trong những cái lồng xinh xinh, nhảy hót líu lo chào khách.

Tư lệnh tóc bạc trắng, vận bộ đồ bà ba giã chiến, bên cạnh nhà thơ dáng vẻ thư sinh, nho nhã vừa đi vừa giới thiệu, giảng giải như một nhà sinh vật cảnh.

Nhà thơ thích thú dừng lại trước một chú gấu con chưa đầy tuổi đang bị nhốt, tư lệnh mở chuồng bắt gấu trao cho nhà thơ ẵm vào lòng, chú gấu ngoan ngoãn hít ngửi khắp người như một chú cún con. Thấy vậy, tư lệnh vui vẻ nói:

- Tôi tặng anh mang về Hà Nội đấy!

- Cám ơn anh, tôi sẽ gửi nó vào Vườn Bách Thú, nhờ anh em nuôi hộ. Rồi ông ứng tác luôn bài thơ 4 câu tặng lại Tư lệnh, có nhan đề là "Tư lệnh Gấu". Lâu ngày không còn nhớ hết, nhưng đại ý là đánh giặc hăng như gấu còn đời thường sống như tiên... Mọi người nghe xong cười vang tán thưởng.

Khi nói chuyện với cán bộ, chiến sỹ, Tư lệnh nhắc khéo ông đọc lại bài thơ có câu "bí thư mà không bí thơ", nhà thơ cười vui và giải thích lý do ra đời bài thơ đó, rồi ông nói nhiều về thơ ca chống Mỹ, ghi nhận lớp tác giả trẻ vừa có thơ được giải như: Phạm Tiến Duật, Nguyễn Duy, Nguyễn Đức Mậu... Ông tâm sự: "Đã lâu, tôi mới có chuyến hành hương xuyên Việt trên tuyến hành lang Đông Tây của đường mòn Hồ Chí Minh huyền thoại. Đi đến đâu cảnh và người cũng làm tôi xúc động, gây nhiều cảm hứng để sáng tác. Sau chuyến đi này, thể nào tôi cũng sẽ có thơ về Trường Sơn, về nước non ngàn dặm của Tổ quốc mình!".

Sau đó không lâu, bước vào chiến dịch mùa khô 1973-1974, trong những chuyến hàng chuyển ra mặt trận, chúng tôi đã nhận được bài thơ dài "Nước non ngàn dặm " của nhà thơ Tố Hữu, in trên giấy khổ nhỏ, bằng cuốn sổ tay, rất tiện cho chiến sỹ ta bỏ túi. Chúng tôi chuyền tay nhau đọc, chép và nhanh chóng thuộc lòng cả bài thơ. Bài thơ đã chuyển tải được tinh thần của nghị quyết của Bộ Chính trị, tiên đoán trước được khát vọng của toàn dân tộc là giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Bài thơ ra đời đến nay đã hơn 30 năm, những câu thơ đậm nét về Trường Sơn hôm nào vẫn còn đọng mãi trong tâm trí chúng tôi: "...Trường Sơn Đông nắng Tây mưa/ Ai chưa tới đó thì chưa hiểu mình"; hay "Những chàng lính trẻ măng tơ/ Nghêu ngao gõ bát hát chờ cơm sôi"... Nghe thật xúc động, đáng yêu và khí thế. Và chỉ hai năm sau ngày nhà thơ vào chiến trường, Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, "nước non ngàn dặm" của ta đã thu về một mối!

Đã gần bốn thập kỷ trôi qua, cả nhà thơ và tư lệnh đều đã trở thành người thiên cổ. Lớp lính trẻ Trường Sơn ngày ấy bây giờ cũng đã bước vào tuổi lục tuần. Bồi hồi nhớ lại những kỷ niệm ở chiến trường xưa nhân sắp tới kỷ niệm 69 năm ngày thành lập Đoàn 559- Bộ đội Trường Sơn anh hùng- (19/5/1959- 19/5/2009), xin được ghi lại câu chuyện nhỏ còn âm vang mãi trong tâm khảm một cựu chiến binh quê Nghệ.

Lê Lân - (47 - Đặng Thúc Hứa - Trường Thi - TP. Vinh)