Dự án cải tạo, phục hồi môi trường tại Eo Gió (Hưng Nguyên): Đáp ứng sự phát triển của địa phương và dự án giao thông trọng điểm quốc gia

Đáp ứng sự phát triển của địa phương

Nghệ An là tỉnh có diện tích rộng nhất cả nước, với dân số hơn 3,4 triệu người. Hiện nay, Đảng bộ và nhân dân tỉnh nhà đang quyết tâm xây dựng Nghệ An trở thành tỉnh khá trong khu vực phía Bắc, là trung tâm về tài chính, thương mại, du lịch, giáo dục - đào tạo, khoa học công nghệ, y tế, văn hoá, thể thao, công nghiệp công nghệ cao của vùng Bắc Trung Bộ.

Để hiện thực hóa mục tiêu đó, tỉnh đang tập trung thu hút đầu tư, phát triển cơ sở hạ tầng trên tất cả các lĩnh vực, trong đó có dự án Khu công nghiệp, Đô thị và Dịch vụ VSIP Nghệ An. Hiện nay, Khu công nghiệp VSIP Nghệ An đã được đưa vào sử dụng và tạo ra nhiều nhu cầu việc làm, góp phần tăng trưởng kinh tế cho tỉnh Nghệ An, tạo điều kiện cho các ngành, nghề dịch vụ phát triển trên địa bàn cả tỉnh nói chung và nhân dân huyện Hưng Nguyên, trong đó có nhân dân xã Hưng Tây nói riêng.

Một góc Khu công nghiệp VSIP Nghệ An.

Trước đó, để phục vụ quá trình xây dựng cơ sở hạ tầng Khu công nghiệp này, Công ty trách nhiệm hữu hạn VSIP Nghệ An đã được UBND tỉnh Nghệ An cho phép đăng ký khai thác đất san lấp tại khu vực Eo Gió, xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên (bao gồm 5 khu vực 1A, 1B, 1D, 1C, 1E) tại Công văn số 275/UBND-NN ngày 14/01/2017, thời hạn đến hết tháng 12/2019.

Sau khi Công ty trách nhiệm hữu hạn VSIP Nghệ An ngừng khai thác vật liệu san lấp tại khu 1A, 1B và 1D mỏ Eo Gió, hiện trạng bề mặt địa hình khu vực này không bằng phẳng và có nguy cơ sạt lở; các khu vực này đã hết thời hạn khai thác, được chuyển sang giai đoạn cải tạo, phục hồi môi trường theo quy định. UBND tỉnh Nghệ An, Sở Tài nguyên và Môi trường Nghệ An đã có Văn bản số 5582/STNMT-KS ngày 29/10/2020 yêu cầu Công ty trách nhiệm hữu hạn VSIP Nghệ An có giải pháp và triển khai công tác phục hồi môi trường. Công ty trách nhiệm hữu hạn VSIP Nghệ An cũng đang tiến hành các biện pháp cải tạo, phục hồi môi trường theo quy định.

Phục vụ dự án trọng điểm quốc gia

Trong thời điểm Công ty trách nhiệm hữu hạn VSIP Nghệ An thực hiện biện pháp cải tạo, phục hồi môi trường tại khu vực Eo Gió, thì các ngành chức năng đang triển khai việc khảo sát, tìm vị trí các mỏ vật liệu xây dựng phục vụ dự án trọng điểm quốc gia là đường bộ cao tốc Bắc - Nam đoạn đi qua Nghệ An. Qua khảo sát thực địa, tại các khu vực 1A, 1B và 1D tại Eo Gió, có trữ lượng còn lại bao gồm đất, đá đang còn khá lớn có khả năng làm vật liệu xây dựng thông thường để phục vụ dự án đường cao tốc Bắc - Nam.

Bản đồ khu vực thực hiện cải tạo phục hồi môi trường.

Trên tinh thần chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết 60/NQ-CP ngày 16/6/2021 về việc áp dụng cơ chế đặc thù trong cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường cung cấp cho dự án đầu tư xây dựng một số đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông, giai đoạn 2017 – 2020 (đã khởi công); của Bộ Tài nguyên và Môi trường tại Công văn số 1488/BTNMT-ĐCKS ngày 29/3/2019; của UBND tỉnh tại Công văn số 2109/UBND-NN ngày 03/4/2019,… ngày 7/7/2021, Công ty trách nhiệm hữu hạn Hoà Hiệp là đơn vị đứng đầu Liên danh các nhà thầu đang thực hiện dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt, đã có công văn đề nghị UBND tỉnh Nghệ An, Sở Tài nguyên và Môi trường Nghệ An cho phép Công ty trách nhiệm hữu hạn Hoà Hiệp phối hợp với Công ty trách nhiệm hữu hạn VSIP Nghệ An thực hiện thi công cải tạo phục hồi môi trường và tận thu vật liệu để thi công dự án đường cao tốc Bắc - Nam.

Công văn của Công ty TNHH Hoà Hiệp gửi UBND tỉnh và Sở Tài nguyên và Môi trường về việc phối hợp với Công ty TNHH VSIP Nghệ An thực hiện thi công cải tạo phục hồi môi trường và tận thu vật liệu để thi công dự án đường cao tốc Bắc - Nam.

Trên cơ sở đó, ngày 8/11/2021, Ban quản lý Khu kinh tế Đông Nam ban hành Quyết định 285/QĐ-KKT về việc Phê duyệt phương án cải tạo, phục hồi môi trường và tận thu nguyên liệu đất san lấp khu vực 1A, 1B, 1D tại mỏ đất Eo Gió (xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên) do Công ty trách nhiệm hữu hạn VSIP Nghệ An là chủ đầu tư, phối hợp với đơn vị thực hiện là Công ty trách nhiệm hữu hạn Hòa Hiệp. Theo Quyết định, tổng diện tích cải tạo, phục hồi môi trường là 37,91 ha, bao gồm giải pháp cải tạo, phục hồi môi trường khu vực đáy mỏ, mặt tầng moong khai thác, lập biển cảnh báo nguy hiểm quanh moong khai thác. Cải tạo, phục hồi khu vực sân công nghiệp và phụ trợ; đường giao thông nội mỏ ra đường Quốc lộ 46B.

Công văn của Ban quản lý Khu kinh tế Đông Nam ban hành Quyết định 285/QĐ-KKT về việc Phê duyệt phương án cải tạo, phục hồi môi trường và tận thu nguyên liệu đất san lấp khu vực 1A, 1B, 1D tại mỏ đất Eo Gió.

Phương án cải tạo phục hồi môi trường và tận thu nguyên liệu đất san lấp tại Eo Gió được kết hợp 2 chiều: Cải tạo phục hồi môi trường, tận thu nguyên liệu đất đá phục vụ san lấp; Vận chuyển phần đất hữu cơ đào bóc từ công trình xây dựng đường cao tốc trở về san lấp bề mặt khu vực cải tạo để trồng cây phục hồi môi trường.

Ban quản lý Khu kinh tế Đông Nam cũng yêu cầu Công ty trách nhiệm hữu hạn VSIP Nghệ An trong quá trình kiểm tra, giám sát Công ty trách nhiệm hữu hạn Hoà Hiệp thực hiện đúng, đầy đủ các nội dung tại phương án cải tạo, phục hồi môi trường và tận thu nguyên vật liệu đất san lấp. Công ty trách nhiệm hữu hạn Hoà Hiệp trong quá trình tận thu, phục hồi môi trường phải đảm bảo an toàn, tránh trượt lở đất đá, tạo cảnh quan thân thiện với môi trường theo đúng thiết kế thi công và phương án được phê duyệt.

Khu vực thực hiện dự án cải tạo và phục hồi môi trường.

Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 (giai đoạn 1) có tổng chiều dài 652,86 km, được chia thành 11 dự án thành phần. Đây là dự án giao thông trọng điểm quốc gia. Dự án qua địa bàn tỉnh Nghệ An có chiều dài khoảng 87,84km, được chia là 2 tiểu dự án. Tiểu dự án đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu (dài 50 km), được khởi công ngày 2/7/2021, kế hoạch hoàn thành vào tháng 7/2023.

Tiểu dự án đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt (dài 49,3 km), được khởi công ngày 22/5/2021, kế hoạch hoàn thành tháng 5/2024, do Liên danh Công ty trách nhiệm hữu hạn Hòa Hiệp - Công ty cổ phần Tập đoàn CIENCO4 - Công ty trách nhiệm hữu hạn Đầu tư Núi Hồng - Tổng Công ty Xây dựng Trường Sơn - Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng VINA2 thi công.

Thi công dự án cao tốc Bắc-Nam, đoạn Diễn Châu-Bãi Vọt. Ảnh tư liệu

Không liên quan đến dự án Nghĩa trang sinh thái vĩnh hằng

Trong quá trình triển khai dự án cải tạo, phục hồi môi trường Eo Gió, một số người cho rằng dự án này chồng lấn và có liên quan đến dự án Nghĩa trang công viên sinh thái Vĩnh Hằng cũng đang được triển khai ở xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên và có đơn thư gửi tới các cơ quan chức năng.

Thực hiện nhiệm vụ UBND tỉnh giao tại Công văn số 5016/UBND-CN ngày 06/7/2022 về kiểm tra nội dung và trả lời đơn của ông Tạ Văn Nam, xóm Đại Huệ, xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An; sau khi kiểm tra, tìm hiểu, Ban Quản lý Khu kinh tế Đông Nam đã có Văn bản số 906/KKT-NMT, trả lời như sau:

1. Về nội dung: “Dự án khai thác đất nằm chồng lấn lên hạng mục đường vào lò thiêu của nghĩa trang tại xóm Phúc Điền. Hiện tại vật tư thiết bị của Công ty Hợp Lực vẫn đang nằm trên khu vực Công ty trách nhiệm hữu hạn Hòa Hiệp dự định khai thác đất. Như vậy, dự án chồng lên dự án là hoàn toàn sai trái”:

Dự án cải tạo, phục hồi môi trường khu vực 1A, 1B, 1D tại Eo Gió, xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An do Công ty trách nhiệm hữu hạn VSIP Nghệ An và Công ty trách nhiệm hữu hạn Hòa Hiệp thực hiện theo quy định pháp luật sau khi kết thúc khai thác hoàn toàn độc lập, tách biệt và không liên quan gì đến dự án Công viên nghĩa trang sinh thái Vĩnh Hằng do Công ty trách nhiệm hữu hạn Phúc Lạc Viên - Đài hóa thân hoàn vũ Nghệ An làm chủ đầu tư. Hai dự án này tiếp giáp nhau và sử dụng chung đường vào dự án. Điều này đã được lãnh đạo Ban quản lý Khu kinh tế Đông Nam và lãnh đạo UBND huyện Hưng Nguyên khẳng định tại Hội nghị ngày 5/6/2022 do UBND huyện Hưng Nguyên chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên Môi trường; Sở Giao thông Vận tải; Ban quản lý Khu kinh tế Đông Nam; các cấp, chính quyền UBND xã Hưng Tây; Công ty trách nhiệm hữu hạn VSIP Nghệ An và Công ty trách nhiệm hữu hạn Hòa Hiệp cùng toàn thể các hộ gia đình, cá nhân xóm Đại Huệ, xã Hưng Tây tổ chức công bố nội dung, kế hoạch thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường tại khu vực Eo Gió, xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên theo Quyết định số 285/QĐ-KKT ngày 08/11/2021 của Ban quản lý Khu kinh tế Đông Nam tại Nhà văn hóa xóm Đại Huệ.

Công văn của Ban Quản lý KKT Đông Nam trả lời đơn của ông Tạ Văn Nam, xóm Đại Huệ, xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên.

2. Đối với nội dung cải tạo đường vào và tạo cảnh quan môi trường, cây xanh: Tại các Công văn: Số 44/CV-HH ngày 7/7/2021 của Công ty TNHH Hòa Hiệp về đề nghị thực hiện dự án cải tạo phục hồi môi trường và tận thu khoáng sản phục vụ xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam; Số 3979/STNMT-KS ngày 15/7/2021 của Sở Tài nguyên và Môi trường về việc thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường tại khu vực 1A, 1B và 1D Eo Gió, xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên; Quyết định số 285/QĐ-KKT ngày 8/11/2021 của Ban quản lý KKT Đông Nam về việc phê duyệt phương án cải tạo phục hồi môi trường và tận thu nguyên liệu đất san lấp khu vực 1A, 1B, 1D tại Eo Gió, xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An có đề cập đến 02 nội dung là:

- Công ty trách nhiệm hữu hạn VSIP Nghệ An, Công ty trách nhiệm hữu hạn Hòa Hiệp có trách nhiệm làm việc với Công ty trách nhiệm hữu hạn Phúc Lạc Viên - Đài hóa thân Hoàn Vũ để sử dụng chung tuyến đường và phối hợp duy tu, bảo dưỡng, cải tạo tuyến đường;

- Trong quá trình cải tạo, phục hồi môi trường phải tạo được cảnh quan môi trường để đảm bảo mục tiêu dự án Công viên sinh thái Vĩnh Hằng.

Hai dự án nêu trên mặc dù độc lập, không liên quan đến nhau nhưng sử dụng chung tuyến đường thì phải cùng nhau phối hợp duy tu, bảo dưỡng, cải tạo đoạn đường sử dụng chung. Hơn nữa do tiếp giáp với Công viên sinh thái Vĩnh Hằng nên việc cải tạo, phục hồi môi trường phải tạo được cảnh quan môi trường phù hợp xung quanh Công viên sinh thái Vĩnh Hằng là điều hoàn toàn phù hợp.

3. Ban quản lý Khu kinh tế Đông Nam là cơ quan được UBND tỉnh giao nhiệm vụ thẩm định và phê duyệt phê duyệt phương án cải tạo phục hồi môi trường và tận thu nguyên liệu đất san lấp khu vực 1A, 1B, 1D tại Eo Gió, xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Do đó, một lần nữa Ban Quản lý Khu kinh tế Đông Nam khẳng định: “Vị trí đất cải tạo, phục hồi môi trường theo Quyết định số 285/QĐ- KKT ngày 08/11/2021 của Ban quản lý Khu kinh tế Đông Nam nằm ngoài ranh giới và không liên quan đến dự án Công viên nghĩa trang sinh thái Vĩnh Hằng” là hoàn toàn chính xác.

- Đối với việc quản lý và sử dụng đất sau khi hoàn thành công tác cải tạo phục hồi môi trường:

Sau khi hoàn thành công tác cải tạo, phục hồi môi trường thì giao cho UBND xã Hưng Tây quản lý theo quy định tại Điều 68, Luật Đất đai năm 2013 (Thông báo số 276/TB-UBND ngày 07/6/2022 của UBND huyện Hưng Nguyên)…

Tiến độ dự án đang bị ảnh hưởng

Trao đổi với phóng viên, ông Phạm Đình Hạnh - Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn Hòa Hiệp cho biết: Nhằm đáp ứng nhu cầu nguyên liệu để triển khai thi công đúng tiến độ dự án trọng điểm quốc gia, Công ty chúng tôi đã có công văn và được UBND tỉnh Nghệ An đồng ý cho phép phối hợp với Công ty trách nhiệm hữu hạn VSIP Nghệ An thực hiện thi công cải tạo phục hồi môi trường và tận thu vật liệu ở khu vực Eo Gió, để thi công dự án đường cao tốc Bắc Nam - đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt. "Mục đích thi công là san ủi mặt bằng, cắt tầng, đưa về trạng thái an toàn, chống sạt lở bờ mỏ; Thu hồi và di dời nguyên liệu dư thừa trong quá trình cải tạo làm vật liệu san lấp công trình đường cao tốc Bắc - Nam", ông Hạnh nói và cho biết, sau khi kết thúc công tác cải tạo mặt bằng, công ty sẽ phủ đất mùn và trồng cây xanh, tạo được cảnh quan môi trường khu vực.

Ông Phạm Đình Hạnh cũng cho biết thêm: Mặc dù dự án đã được thực hiện theo đúng quy trình, quy định, nhưng do một số đối tượng có hành vi ngăn cản nên Công ty chưa triển khai được. "Việc một số người dân ngăn cản công ty thực hiện dự án khiến nguồn vật liệu xây dựng thông thường để phục vụ dự án đường cao tốc Bắc - Nam bị thiếu hụt, từ đó ảnh hưởng đến tiến độ thi công, làm chậm tiến độ của dự án", ông Hạnh nói và mong muốn người dân hiểu rõ bản chất của dự án cải tạo, phục hồi môi trường tại khu vực Eo Gió không liên quan đến dự án Công viên nghĩa trang sinh thái Vĩnh Hằng. Vì vậy, người dân cần đồng thuận, tạo điều kiện để công ty triển khai thực hiện dự án, qua đó giúp công ty có đủ nguồn vật liệu xây dựng, đẩy nhanh tiến độ dự án đường cao tốc Bắc Nam - đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt. Công ty cam kết, sẽ thực hiện thi công cải tạo mặt bằng đảm bảo tuyệt đối an toàn, thu hồi đất đá san lấp chỉ để phục vụ dự án đường cao tốc Bắc - Nam.

Đường vào khu vực thực hiện dự án cải tạo môi trường ở Eo Gió bị một số đối tượng quá khích dựng lán, đào đường ngăn cản các thiết bị vào thi công.

Ông Hoàng Anh Tiến - Phó Chủ tịch UBND huyện Hưng Nguyên khẳng định, việc thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường khu vực 1A, 1B, 1D tại Eo Gió, xã Hưng Tây được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. "Vị trí đất cải tạo, phục hồi môi trường theo Quyết định số 285 ngày 8/11/2021 của Ban quản lý Khu kinh tế Đông Nam nằm ngoài ranh giới và không liên quan đến dự án Công viên nghĩa trang sinh thái Vĩnh Hằng tại xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên", ông Tiến nói và khẳng định thêm rằng, trong phương án đã phê duyệt, không thực hiện cải tạo đối với khu vực chưa khai thác đất, đã có cây cối, khu vực có mồ mả. Sau khi hoàn thành công tác cải tạo, phục hồi môi trường thì sẽ bàn giao toàn bộ diện tích cho UBND xã Hưng Tây quản lý, sử dụng. Đồng thời, mời một số người dân cùng Công ty trách nhiệm hữu hạn VSIP Nghệ An, Công ty trách nhiệm hữu hạn Hoà Hiệp, UBND xã, UBND huyện, Ban quản lý Khu kinh tế Đông Nam cắm mốc thực địa để xác định vị trí, phạm vi cải tạo, phục hồi môi trường.

Thông báo kết luận của Phó Chủ tịch UBND huyện Hưng Nguyên tại Hội nghị công bố nội dung, kế hoạch cải tạo phục hồi môi trường tại khu vực 1A, 1B, 1D tại Eo Gió, xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên.

Mặt khác, để đảm bảo các yếu tố môi trường, UBND huyện Hưng Nguyên cũng đã làm việc, chỉ đạo chủ đầu tư và đơn vị thi công thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường như cắm biển cảnh báo thi công, biển báo nguy hiểm theo quy định; vận chuyển đất đá đúng trọng tải, xe có bạt che chắn không để đất rơi vãi; giảm tốc độ khi đi qua khu vực dân cư xuống 30km/h để giảm thiểu tiếng ồn, bụi… Ngoài ra, tuyến đường qua khu dân cư cũng được công nhân vệ sinh quét dọn, tưới nước thường xuyên.