Dưa nứt Cửa Lò

(Baonghean) - Mùa này về Thị xã Cửa Lò, rất nhiều quán hàng bày bán dưa nứt phục vụ du khách, một sản phẩm thơm ngon, bổ dưỡng. Điều đặc biệt là loại quả này được sản xuất theo quy trình sạch ngay trên địa bàn thị xã.

Thời điểm này, lứa quả cuối mùa dưa nứt trên cánh đồng dưa Cây Gác của phường Nghi Hương (TX. Cửa Lò) đang được thu hoạch và chuẩn bị bắt đầu vòng quay một vụ mới với công đoạn làm đất, gieo hạt, chăm sóc… Về khối 10, nơi có 60/78 hộ trồng dưa nứt, vào mùa dưa, làng vắng hoe, nhưng ra ruộng thì không khí nhộn nhịp, tươi vui khác hẳn. “Trồng dưa nứt quan trọng nhất là nhân lực, đặc biệt là phụ nữ, Để “chiều lòng” được loài dưa này ngoài sự chăm sóc tỉ mẩn của người trồng còn đòi hỏi nhiều yếu tố về thời tiết và chất đất”, ông Đào Văn Quế, Phó trưởng khối 10 chia sẻ.

Cây dưa nứt có một đặc điểm khá thú vị, đó là “khước từ” mọi loại thuốc trừ sâu, hóa chất. Do đó, hằng ngày, vào cuối giờ chiều, trẻ con, phụ nữ trong xóm lại ra thăm ruộng để bắt các loại sâu. Vì vậy, quả dưa nứt luôn được đảm bảo sạch.

Gánh hàng dưa nứt hút người mua tại chợ Cửa Lò.

Trong “làng dưa nứt” Nghi Hương, anh Nguyễn Duy Đức nổi tiếng là người đàn ông khéo léo chăm sóc được loài cây dưa nứt khó tính này. Anh giải thích: “Vợ tôi đau ốm không làm được, con cái đi làm ăn xa nên một tay đàn ông phải lo liệu. Trước đây nhà tôi làm 2 sào dưa, tuy nhiên, một mình kham không nổi, giờ tôi chỉ làm 1 sào mà thôi. Làm dưa vất vả nhất là lúc gieo hạt, khi ra hoa và thu hoạch. Nếu như không có mưa phải tăng cường tưới cho cây, nếu không khi gieo, hạt sẽ không thể nảy mầm và khi đậu quả, cây khó giữ. Bởi vậy, nhà nào cũng phải khoan một cái giếng để lấy nước tưới cho dưa...”.

Nghề trồng dưa nứt ở Nghi Hương được duy trì qua nhiều đời. Tìm đến nhà Khối trưởng khối 11, ông Nguyễn Thanh Long, người đã có trên 40 năm gắn bó với nghề trồng dưa, ông cho biết: Dưa nứt hợp với chất đất, khí hậu ở khối 10 và khối 11. Loại đất cát pha ở đây độ tơi xốp rất cao. Điều này là yếu tố then chốt để cho rễ cây hút nước vào mùa nóng và không bị ngập úng vào mùa mưa. Bởi cây dưa đòi hỏi lượng nước phải đảm bảo nhưng lại không chịu được ngập úng. Hơn nữa đất tơi giúp rễ cây không bị nghẹt ôxy. Còn về khí hậu ở đây cũng rất dễ chịu, ôn hòa. Sáng là gió nam, chiều có gió nồm. Một buổi gió nam, buổi gió nồm mang không khí mát lạnh, hòa với sương buổi sáng đã cung cấp một lượng nước ổn định để cây hấp thu qua lá, qua thân. Quả thực, để “chiều lòng” được loài cây này không hề đơn giản.

Một quả dưa được xem là ngon, theo người dân ở đây thì chúng phải “cân đầu cân đuôi”, màu vàng đều và đường nứt của vỏ phải chạy đều theo chiều dọc của quả. Đạt được những yếu tố này thì sẽ có giá từ 15 đến 18 ngàn đồng/kg, nếu không chỉ khoảng trên dưới 10 ngàn đồng/kg. Một yếu tố khiến bà con lo lắng là trong mùa thu hoạch là quả dưa nứt không bảo quản được lâu. Khi dưa vàng tới độ, hái ra khỏi cây chỉ để được hơn 1 ngày. Nếu để lâu hơn quả sẽ bị mềm, ăn không ngon. Do đó, vào mùa thu hoạch, người trồng dưa phải huy động toàn bộ nhân lực trong gia đình thu hoạch nhanh và tỏa đi các vùng tiêu thụ mới mong có thu nhập. Vì thế mà bà con trồng dưa nứt ở Nghi Hương không dám mở rộng diện tích…

Mỗi năm dưa nứt được trồng 2 vụ, vụ thứ nhất từ khoảng giữa tháng Giêng đến hết tháng 4, vụ thứ hai từ đầu tháng 5 đến tháng 7. Vụ dưa vừa qua, bà con Nghi Hương trồng gần 7 ha, vì thời tiết thuận hòa nên dưa được mùa, lại được giá, đúng vào dịp nghỉ lễ nên khách du lịch rất ưa chuộng. Trung bình mỗi ha thu về trên dưới 100 triệu đồng, cao hơn nhiều so với trồng loại cây khác. Tuy nhiên, bà con ở đây không có gia đình nào trồng quá 3 sào, bởi công chăm sóc đòi hỏi mất nhiều thời gian và nhân lực.

Thanh Quỳnh