Gặp nữ khẩu đội trưởng bắn rơi máy bay Mỹ trên bầu trời Nghi Hải
Theo chân anh Nguyễn Văn Cường - phường Đội trưởng (phường Nghi Hải - Thị xã Cửa Lò) chúng tôi đến gia đình bà Phạm Thị Tám là khẩu đội trưởng Khẩu đội 12,7 ly bắn rơi máy bay Mỹ trên bầu trời Nghi Hải năm 1967.
Bà Tám năm nay đã ngoài lục tuần, với dáng người to cao, khỏe mạnh, nói năng dứt khoát, thể hiện tác phong của một nữ dân quân dũng cảm ngày nào. Khi nghe tôiđề cập đến biển đảo của Tổ quốc ta, bà Tám sốt sắng hỏi ngay tình hình như thế nào? Để thể hiện tinh thần bảo vệ chủ quyền của ta, bà Tám kể cho chúng tôi nghe về nữ Trung đội dân quân tự vệ 12,7 ly trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Bà Phạm Thị Tám (người đầu tiên, từ trái sang) ôn lại kỷ niệm những ngày tham gia dân công hỏa tuyến.
Năm 16 tuổi, bà Tám đã xung phong vào Trung đội dân quân tự vệ của địa phương, lúc đó bà được giao nhiệm vụ liên lạc cho đội quân Trần Văn Ơn do Huyện đội phụ trách. Năm 1967, bà Tám được Trung đội giao nhiệm vụ Khẩu đội trưởng khẩu đội 12,7 ly. Nhiệm vụ chung của Trung đội lúc đó là uy hiếp máy bay Mỹ nhằm mục đích để chúng thả thu lôi lệch tuyến giao thông đường biển của ta, để những chiếc thuyền chở hàng của ta an toàn, đồng thời làm công tác cứu tàu bị nạn trên cửa sông Lạch Hội. 
Khi máy bay Mỹ ồ ạt ném bom xuống những chiếc thuyền chở hàng của ta, trong một ngày của tháng 4 năm 1967, bà Tám trực tiếp chỉ huy khẩu đội của mình bắn hạ một máy bay Mỹ trên bầu trời Nghi Hải. Ngay sau sự kiện đó, khẩu đội của bà được Đài Tiếng nói Việt Nam đưa tin là đơn vị nữ dân quân tự vệ ven biển Nghi Lộc dũng cảm, mưu trí bắn rơi máy bay Mỹ. Có lúc đơn vị bị lộ mục tiêu trận địa, máy bay Mỹ tập trung oanh tạc, cả khẩu đội của bà bị đất cát vùi lấp, nhưng được nhân dân kịp thời phát hiện cứu sống trong gang tấc. Cũng ngay sau đó, khẩu đội của bà tham gia tác chiến với đơn vị bộ đội pháo binh, tên lửa đóng trên địa bàn, bắn rơi 3 máy bay Mỹ. Vừa tham gia chiến đấu, đơn vị của bà được giao nhiệm vụ huấn luyện một trung đội dân quân tự vệ trực 12,7 ly.
Sau khi hoàn thành nhiệm vụ huấn luyện, cả đơn vị của bà Tám tiếp tục tham gia dân quân hỏa tuyến ở thượng Lào và bà được giao nhiệm vụ Trung đội phó Trung đội nữ dân công hỏa tuyến Nghi Lộc 1, từ tháng 9 năm 1971 đến tháng 5 năm 1972.
Giờ đây cuộc sống của những nữ dân quân ngày nào đã khá ổn định, nhưng có một niềm mong mỏi là trong số họ vẫn chưa được hưởng bất cứ chế độ gì của Nhà nước. Bà Phạm Thị Tám là một trong số đó.
Phát huy truyền thống dũng cảm của Trung đội dân quân tự vệ địa phương, phường Nghi Hải từ nhiều năm qua luôn duy trì tốt Trung đội dân quân tự vệ, với phương châm vừa bảo vệ Đảng, chính quyền, vừa tham gia lao động sản suất. Phường Nghi Hải hiện quản lý có 1 km bờ biển, 3 km sông Lam và đặc biệt là có 2 hòn đảo: Đảo Mắt và Đảo Hòn Ngư. Trước tình hình biển đảo của Tổ quốc diễn biến phức tạp do nước ngoài gây nên, Trung đội dân quân tự vệ phường Nghi Hải luôn được huấn luyện đảm bảo yêu cầu đặt ra, sΩn sàng tác chiến khi cần thiết. Đây cũng là lực lượng nhằm bảo vệ bình yên biển đảo để ngư dân yên tâm đánh bắt hải sản, phát triển kinh tế.
Xuân Hoàng
