Hồn phố - hồn người

(Baonghean) - Mùa Thu là mùa đẹp nhất trong năm của Thủ đô Hà Nội, khi nắng nhuộm vàng trên mái phố lô nhô những nếp nhà cổ mà có thi sỹ đã ví đó là “sóng nhà”.Mùa Thu Hà Nội trong giai điệu da diết của nhạc sỹ Trịnh Công Sơn không những gợi cảm xúc bâng khuâng: “Cây cơm nguội vàng - Cây bàng lá đỏ - Nằm kề bên nhau - Phố xưa nhà cổ - Mái ngói thâm nâu” mà còn gợi lại cho ta những âm hưởng bi tráng hào hùng của chiều sâu quá khứ lịch sử: “Đây Hồ Gươm, Hồng Hà, Hồ Tây. Đây lắng hồn núi sông ngàn năm. Đây Thăng Long, đây Đông Đô, đây Hà Nội” trong tráng ca “Người Hà Nội” của nhà thơ - nhạc sỹ Nguyễn Đình Thi.

Cột cờ Hà Nội. Ảnh Internet

Cũng như con người, mỗi đường phố, ngõ phố ở đây đều có một linh hồn. Hồn phố thấm đẫm quấn quýt với hồn người trong những câu ca dao cổ: “Phồn hoa thứ nhất Long Thành - Phố giăng mắc cửi đường quanh bàn cờ”. Có một “phố Phái” (tranh phố của họa sỹ Bùi Xuân Phái). Cảnh sắc “phố Phái” hiện lên có sức ám ảnh lạ kỳ. Từ một góc nhìn của họa sỹ những căn nhà phố vẽ vào tranh rất đẹp. Nhịp điệu của nó với những gam màu sáng tối đan xen như những vết thời gian phả vào nét cọ và lưu giữ ký ức. Người Hà Nội cởi mở mà kín đáo, tế nhị và sâu sắc, không ồn ào hời hợt cũng như hồn phố trang nghiêm cổ kính mà uyển chuyển thâm trầm... tạo ra nét hào hoa thanh lịch, một phong cách sống của người Thủ đô.

Hồn phố Hà Nội được phủ bằng một màu xanh của thiên nhiên, của những mặt hồ thoáng rộng. Mỗi phố đều gắn với một loài cây nào đó. Quanh Hồ Gươm có hai loài cây đặc trưng: cây liễu gợi nhớ dáng hình thướt tha của thiếu nữ áo dài và cây lộc vừng rủ bóng những chuỗi hoa như tràng pháo tí hon đỏ xuống mặt nước hồ xanh ngắt trời thu. Và hương hoa sữa đường Nguyễn Du, hương hoa sấu trên phố Lý Nam Đế, hương Ngọc Lan thấp thoáng đường Thanh Niên viền một sức sống trẻ trung quanh Hồ Tây. Hương và hoa tạo nên một chiều sâu khác của hồn phố, nhất là trong những đêm hôm khuya khoắt trên những phố nhỏ, ngõ nhỏ yên tĩnh đánh thức lại trong ta bao kỷ niệm mến thương và Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh như một đài hoa lung linh sáng điện với những rặng tre rì rào bát ngát ngỡ như cả hương đồng gió nội hồn non nước quy tụ về đây. Có một phố mang tên món ăn đặc sản: Phố Chả Cá. Có một ngõ mang tên một ứng xử sống khiêm nhường: Ngõ Tạm Thương. Có một hồ mang tên một dấu triện ấn xuống: Hồ Thiền Quang. Có một mùa đẹp nhất trong năm là mùa Thu Hà Nội, tạo ra phong cách sống chủ động hài hòa với thiên nhiên. Một giọng nói trong trẻo tròn âm rõ chữ chuẩn xác của phát thanh viên trên đài đó là “tiếng Hà Nội”. Có một trung đoàn đã chiến đấu kiên cường trong những ngày đầu kháng chiến chống Pháp mang tên “Trung đoàn Thủ đô” khi “Hà Nội cháy khói lửa ngút trời - Hà Nội vùng đứng lên” trong ca khúc hào hùng của Nguyễn Đình Thi đã tạo dựng chân dung “người Hà Nội” với truyền thống văn hóa lịch lãm ngàn năm. Mùa Thu này ta bồi hồi nhớ lại cách đây 60 năm, những đoàn quân chiến thắng trở về giải phóng Thủ đô với ánh mắt vui tươi, nụ cười hồ hởi, thổi hồng ngọn gió của lá cờ đỏ sao vàng trong bước ca vang. Trong những ngày vui này, gương mặt Thủ đô sáng hơn, xanh tươi hơn, sạch và đẹp hơn với giá trị thanh lịch của người Tràng An xưa lấy đó làm cốt cách để xây nền văn minh của Thủ đô văn hiến - “Thành phố vì hòa bình” hôm nay và mai sau!

Nhà văn Nguyễn Ngọc Phú