Xây dựng Đảng

Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo: Chìa khóa đưa Nghệ An phát triển theo chiều sâu

Thành Cường • 27/09/2025 13:59

Trong bối cảnh Nghệ An đang bước vào giai đoạn phát triển mới với mục tiêu “chuyển mạnh từ phát triển chiều rộng sang chiều sâu”, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo được xem là động lực cốt lõi để nâng cao năng suất, chất lượng, năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Báo và phát thanh, truyền hình Nghệ An đã có cuộc trao đổi với đồng chí Nguyễn Quý Linh - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ xung quanh chủ đề này.

P.V: Dự thảo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đặt mục tiêu “chuyển mạnh từ phát triển chiều rộng sang chiều sâu”, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo được xem là động lực cốt lõi để nâng cao năng suất, chất lượng, năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Từ góc độ ngành, đồng chí cho biết đâu là tinh thần cốt lõi, là tư tưởng chỉ đạo lớn nhất của nghị quyết đối với vai trò của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong 5 năm tới?

Đồng chí Nguyễn Quý Linh: Tinh thần cốt lõi của ghị quyết đối với vai trò của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong 5 năm tới thể hiện qua 3 quan điểm lớn, đó là: Nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả sản xuất; tăng năng lực cạnh tranh; phát triển bền vững.

Trong đó, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo góp phần nâng cao năng suất lao động và chất lượng sản phẩm và dịch vụ, tăng giá trị sản phẩm đầu ra; giúp các doanh nghiệp và ngành kinh tế của tỉnh có lợi thế cạnh tranh, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Tập trung đổi mới mô hình tăng trưởng gắn với cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng hiện đại, có chiều sâu và khả năng thích ứng cao, dựa trên 4 trụ cột chiến lược, bao gồm: Kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế biển, kinh tế tri thức. Lấy vốn, con người, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo làm nền tảng, chuyển đổi sang phát triển theo chiều sâu, giúp giảm phụ thuộc vào tài nguyên, bảo vệ môi trường và tạo ra sự phát triển bền vững.

P.V: Vậy đâu là giải pháp mang tính đột phá nhất mà ngành Khoa học - Công nghệ sẽ tập trung triển khai để tạo ra sự chuyển biến thực chất, giúp Nghệ An bứt phá dựa trên nền tảng công nghệ và đổi mới sáng tạo trong nhiệm kỳ tới?

Đồng chí Nguyễn Quý Linh: Để thực hiện các nhiệm vụ trong nhiệm kỳ tới, chúng tôi xác định có 3 giải pháp quan trọng cần tập trung triển khai, đó là: Phát triển nguồn nhân lực; cơ chế chính sách; chuyển đổi số toàn diện.

Về phát triển nguồn nhân lực, đó là, tập trung đào tạo, bồi dưỡng, thu hút, trọng dụng và giữ chân nhân tài. Bố trí đội ngũ cán bộ chuyên trách về công nghệ thông tin, cán bộ có trình độ khoa học, kỹ thuật tại các sở, ngành, địa phương. Triển khai hiệu quả phong trào “Tự học, tự nâng cao năng lực”, “Bình dân học vụ số” để phổ cập, nâng cao kiến thức cho các nhóm đối tượng trên địa bàn tỉnh.

Về cơ chế, chính sách, trình cấp thẩm quyền ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (bao gồm cả chính sách đặc thù) tỉnh Nghệ An. Phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mở và thúc đẩy tài chính cho đổi mới sáng tạo.

Chuyển đổi số toàn diện hoạt động chỉ đạo, điều hành dựa trên công nghệ hiện đại, dữ liệu kết nối, đô thị thông minh. Đây là yếu tố cốt lõi bảo đảm Nhà nước kiến tạo, phục vụ. Xây dựng Trung tâm Giám sát điều hành thông minh (IOC) của tỉnh, kết nối đến cấp xã. Triển khai các nền tảng số thông minh trong các ngành, lĩnh vực.

P.V: "Tăng trưởng dựa vào khoa học, công nghệ" đòi hỏi một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo vững mạnh. Tỉnh nhà đã có những cơ chế, chính sách đặc thù nào để thu hút và giữ chân nhân tài khoa học, công nghệ, đồng thời, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư mạnh mẽ hơn vào nghiên cứu và phát triển (R&D)?

Đồng chí Nguyễn Quý Linh: Thời gian qua, tỉnh đã ban hành một số chính sách quan trọng như Nghị quyết số 03/2020/NQ-HĐND, Nghị quyết số 12/2020/NQ-HĐND, góp phần tạo động lực bước đầu trong xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Tuy nhiên, nay bộc lộ nhiều điểm không còn phù hợp với yêu cầu phát triển mới, như chưa bao quát đầy đủ các yếu tố nền tảng của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; mức hỗ trợ thấp, dàn trải, chưa tạo được động lực mạnh mẽ cho nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới và phát triển thị trường khoa học, công nghệ.

“

"Nghị quyết sẽ đề xuất cơ chế đặc thù về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và đề xuất cơ chế thu hút và giữ chân nhân tài khoa học, công nghệ, đồng thời, khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư R&D, qua đó, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thực chất, trở thành động lực tăng trưởng".

Đồng chí Nguyễn Quý Linh - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ

Hiện nay, ngành đang tham mưu ban hành nghị quyết mới về các chính sách hỗ trợ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số giai đoạn 2026-2030, dự kiến sẽ được trình thông qua vào quý 4/2025.

Nghị quyết sẽ đề xuất cơ chế đặc thù về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và đề xuất cơ chế thu hút và giữ chân nhân tài khoa học, công nghệ, đồng thời, khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư R&D, qua đó, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thực chất, trở thành động lực tăng trưởng.

P.V: Một trong những mục tiêu cuối cùng là phát triển kinh tế. Vậy chương trình hành động của Sở sẽ tập trung thúc đẩy chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ cao vào các ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh như thế nào để tạo ra các sản phẩm chủ lực có giá trị gia tăng cao?

Đồng chí Nguyễn Quý Linh: Chương trình hành động của Sở Khoa học và Công nghệ sẽ tập trung thúc đẩy chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ cao vào các ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, trong đó, chú trọng vào 3 lĩnh vực gồm: Nông nghiệp xanh ứng dụng công nghệ cao; Chuyển đổi số trong du lịch; Chuyển đổi xanh trong công nghiệp chế biến. Cụ thể:

Trong nông nghiệp: Phát triển theo hướng xanh, thông minh, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; Thúc đẩy ứng dụng công nghệ số, công nghệ sinh học, IoT (Công nghiệp Internet of Things) trong sản xuất, chế biến, truy xuất nguồn gốc để hình thành các sản phẩm nông nghiệp chủ lực, có thương hiệu và giá trị gia tăng cao. Hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, thông minh, chuyển đổi số gắn với chế biến và thị trường. Phát triển khu lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Trong du lịch: Ứng dụng chuyển đổi số trong quảng bá, xây dựng sản phẩm du lịch thông minh, trải nghiệm số cho du khách, từ đó, nâng cao sức cạnh tranh của điểm đến Nghệ An. Ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR) tạo ra các tour du lịch ảo, trải nghiệm lịch sử và văn hóa độc đáo tại các điểm đến của tỉnh.

Trong công nghiệp chế biến: Khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ mới, tự động hóa, AI và chuyển đổi xanh để gia tăng chất lượng, giảm chi phí, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu.

Cuối cùng, với niềm tin và kỳ vọng lớn lao từ Đại hội sắp tới, tôi mong muốn đội ngũ cán bộ, trí thức khoa học, công nghệ và cộng đồng doanh nghiệp toàn tỉnh hãy đồng lòng, chung sức với tinh thần đổi mới sáng tạo, tiên phong và hội nhập; đội ngũ trí thức khoa học, công nghệ cần đi đầu trong nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao công nghệ mới để tạo ra các giải pháp đột phá phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, còn doanh nghiệp hãy mạnh dạn đầu tư R&D, coi khoa học, công nghệ là chìa khóa nâng cao năng suất, chất lượng, năng lực cạnh tranh và thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

P.V: Xin cảm ơn đồng chí!