Kỳ 5: Ứng dụng khoa học trong công tác bảo tồn thiên nhiên

(Baonghean) - Được đánh giá là “khu rừng vàng” của miền Tây xứ Nghệ, là hành lang xanh của khu vực Đông Nam Á, Vườn Quốc gia (VQG) Pù Mát đang được thế giới biết đến với một hệ đa dạng sinh vật đa dạng và quý hiếm. Trong nhiều năm qua, cán bộ của Vườn kết hợp với các cán bộ, chuyên gia trong và ngoài nước nỗ lực trong việc ứng dụng của các chương trình khoa học trong công tác bảo tồn các loại thú quý hiếm, nâng cao các giá trị và đa dạng sinh học của VQG.
 
Băng rừng, dựng lán, ghi chép 

Với nguồn tài nguyên thiên nhiên vô cùng phong phú, Pù Mát được đánh giá là một trong số ít khu bảo vệ có tính đa dạng sinh học cao nhất nước ta hiện nay, được ưu tiên ở cấp độ quốc tế. Tuy nhiên, làm sao để mọi nguời biết và đánh giá đúng các giá trị to lớn rừ rừng thì đó là sự cố gắng rất lớn của cán bộ VQG Pù Mát và các nhà khoa học trong và ngoài nước.
 
Ông Nguyễn Thanh Nhàn, Giám đốc VQG Pù Mát, vốn là một trong những người điều phối của chương trình tổng điều tra vốn đa dạng sinh học. Năm 1998, Chương trình tổng điều tra đa dạng sinh học thuộc dự án “Lâm nghiệp xã hội và bảo tồn thiên nhiên” (SFNC) do Ủy ban châu Âu tài trợ cho VQG Pù Mát. Ông Nhàn kể: “Những ngày đầu, tôi và anh em cán bộ trong Vườn cùng với các nhà khoa học đã phải lặn lội đi bộ, lưng đeo ba lô lang thang hàng tháng trời trong rừng để thống kê, tổng hợp các loài, họ của hệ động thực vật trong vườn. Công việc tuy vất vả nhưng hết sức thú vị”.
 
Xen lẫn trong buổi trò chuyện là những lần ông Nhàn cao hứng kể về mỗi lần cùng đoàn các nhà khoa học đi xuyên rừng. “Khi chúng tôi và đoàn ngồi thuyền ngược sông Giăng đến bản Cò Phạt của tộc người Đan Lai (xã Môn Sơn, huyện Con Cuông), các nhà khoa học rất bất ngờ trước vẻ đẹp hoang sơ và của rừng. Càng đi sâu vào trong, ánh mắt ai cũng sáng lên trước cảnh vật thiên nhiên bày ra trước mắt. Những con thú quý hiếm, những loài cây lạ cứ hiện ra, thôi thúc cả đoàn tiếp tục vượt rừng”. Ròng rã gần 2 năm trời, cán bộ và các nhà khoa học lặn lội trong rừng sâu, mỗi lần đi cũng đến gần 1 tháng, đến tối là dựng lán gần suối để nghỉ ngơi, sáng mai lại tiếp tục đi. Cho đến năm 2000, một công trình khoa học được xuất bản, đó là hệ thống danh lục hệ sinh học của Vườn.
 
Nhận thấy được sự đa dạng về hệ động, thực vật phong phú, quý hiếm tại Vườn, sau năm 2001, nhiều đoàn khoa học khác trong nước tiếp tục về Vườn, lại băng rừng để điều tra,  nghiên cứu. “Có những đợt, chúng tôi đi nửa tháng trong rừng. Cả đoàn chuẩn bị quần áo, lương thực, máy móc đi theo. Do đường đi khó khăn nên nhiều người lạc trong rừng gần 1 ngày mới tìm được lối ra, rồi như Kỹ sư Đỗ Tước (Viện Điều tra quy hoạch rừng) bị sốt rét nhưng phải đi đến 3 ngày mới về được Vườn để điều trị. Vất vả, khó khăn nhưng rừng có sức hấp dẫn kỳ lạ, cứ lôi cuốn, thu hút nên ai cũng rất hăng say”, anh Trần Xuân Cường, Phó Giám đốc VQG Pù Mát cho biết.
 
Nhờ sự cố gắng và vượt khó mà danh lục hệ đa dạng sinh học của VQG Pù Mát ngày một tuơng đối đầy đủ. Đây là tiền đề, cơ sở để các nhà khoa học kế cận tiếp tục công tác nghiên cứu, điều đó cho thấy được giá trị to lớn của nguồn tài nguyên thiên nhiên của Pù Mát mang lại.
 
Những bức ảnh vô giá
 
Anh Cường chỉ cho chúng tôi những tấm ảnh chụp về các loài hổ, sao la .. rồi khoe: “Đây có lẽ là những bức ảnh độc nhất vô nhị mà cả nước mình không nơi nào có được”. Thấy chúng tôi còn phân vân, anh nói tiếp: “Hiện tại thì chỉ mới ở Pù Mát mới chụp được những tấm ảnh về hổ, sao la .. ngoài tự nhiên thôi. Đây là những bức ảnh ‘vô giá’ được chụp lại từ các máy ảnh tự động đó”.
 
Không chỉ có hổ, sao la mà còn nhiều loài động vật như thỏ vằn Trường Sơn, voi, cầy vằn, beo lửa …mà thường ngày thấy trên ti vi cũng được các thiết bị bẫy ảnh chụp lại một cách hết sức tự nhiên và sinh động. Những bức ảnh trên là kết quả của chương trình bẫy ảnh tự động nằm trong dự án “Lâm nghiệp xã hội và bảo tồn thiên nhiên” được thực hiện từ năm 1998.
 
Thông qua dự án, cán bộ của Vườn được chuyển giao các phương tiện kỹ thuật rồi được giảng dạy về cách thức sử dụng. Tiếp đó, cán bộ của Vườn sẽ trực tiếp đi đặt các máy ảnh tại nhiều điểm trong rừng. Qua đó, hơn được 556 bức ảnh của 50 loài thú, chim, bò sát trong đó có những loài thú quý hiếm lần đầu tiên chụp ảnh trên thực địa tại Việt Nam như là loài sao la (loài động vật đặc trưng nhất, thuộc họ móng guốc được quốc tế quan tâm trong quá trình bảo tồn), thỏ vằn Trường Sơn, hổ, voi, gấu chó, gấu ngựa, beo lửa, cầy vằn, vọc chà vá chân nâu (loài đặc hữu quý hiếm) ..
 
Năm 2004, anh Cường, lúc đó đang là Trưởng phòng khoa học của Vườn cùng đoàn các nhà khoa học đi vào rừng. Đi đến đâu, ai cũng bất ngờ vì chỗ nào có đặt máy thì hầu hết đều chụp được các loài động vật quý hiếm. Nhiều nhà khoa học hết sức sửng sốt vì không ngờ tại VQG Pù Mát vẫn còn có nhiều loài động vật quý hiếm như vậy. “Sau khi công bố các bức ảnh trên, nhiều nhà khoa học trực tiếp đến Vườn thực hiện nhiều chương trình điều tra các loài động vật mà lâu nay họ quan tâm. Sau đó, Vườn còn đề ra nhiều các kế hoạch bảo tồn các loài động vật quý hiếm. Những kế hoạch này mang lại giá trị rất lớn không chỉ cho Vườn mà cho cả thế giới nữa”, anh Cường cho biết.
 
Trước thực tế mà tác động bên ngoài vào rừng như hiện nay, anh Cường lo lắng: Khó khăn lớn nhất của Vườn hiện nay chính là làm sao để công tác bảo tồn hệ tài nguyên quý hiếm vào loại bậc nhất ở VQG Pù Mát. Các kế hoạch bảo tồn các loài thú đã được thực hiện nhưng do nguồn kinh phí hạn hẹp nên hiệu quả chưa cao. Trong khi đó, nạn săn bắt, bẫy thú rừng của người dân vẫn diễn ra lén lút, cho dù các trạm QLBVR và các trạm kiểm lâm thường xuyên tuần tra, phát hiện và thu giữ. 

Phạm Bằng

tin mới

Xúc động ca khúc 'Nhớ về Truông Bồn'

Xúc động ca khúc 'Nhớ về Truông Bồn'

(Baonghean.vn) - Những giai điệu đầy xúc động của bài hát 'Nhớ về Truông Bồn' (Sáng tác: NSND Tiến Dũng) đã để lại nhiều dấu ấn trong chương trình nghệ thuật 'Truông Bồn - Dấu chân Anh Hùng' diễn ra tối 29/10 vừa qua.

Chiêm ngưỡng màn trình diễn ánh sáng trên không tại Chương trình nghệ thuật 'Truông Bồn - Dấu chân Anh hùng'

Chiêm ngưỡng màn trình diễn ánh sáng trên không tại Chương trình nghệ thuật 'Truông Bồn - Dấu chân Anh hùng'

(Baonghean.vn) - Một điểm nhấn tại Chương trình 'Truông Bồn - Dấu chân Anh hùng' là màn trình diễn nghệ thuật ánh sáng bằng thiết bị bay không người lái, xếp hình các ngôi sao lấp lánh trên bầu trời đêm, tượng trưng cho hàng vạn chiến sỹ anh dũng hy sinh để bảo vệ huyết mạch giao thông.

Đổi thay của bà con Ơ Đu - cộng đồng dân tộc ít người nhất Việt Nam

Đổi thay của bà con Ơ Đu - cộng đồng dân tộc ít người nhất Việt Nam

(Baonghean.vn) - Ngược miền Tây xứ Nghệ, trong tiết trời Thu dịu nhẹ, chúng tôi ghé thăm bản Văng Môn, xã Nga My, huyện Tương Dương - nơi duy nhất của cả nước có đồng bào Ơ Đu sinh sống; được thấy, được nghe về những điều mới mẻ trong nếp nghĩ, cách làm của cộng đồng dân tộc ít người nhất Việt Nam.

Những hình ảnh tuyệt đẹp về công trình giao thông hơn 4.600 tỷ đồng 'mở toang cánh cửa' hướng ra biển ở Nghệ An

Những hình ảnh tuyệt đẹp về công trình giao thông hơn 4.600 tỷ đồng 'mở toang cánh cửa' hướng ra biển ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Tuyến đường ven biển đoạn qua địa bàn tỉnh Nghệ An nằm trong tổng thể quy hoạch đường bộ ven biển đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần hoàn thiện mạng lưới giao thông của tỉnh, giảm lưu thông trên Quốc lộ 1A...

Trải lòng của cô giáo cắm bản chốn thâm sơn Nậm Tột

Trải lòng của cô giáo cắm bản chốn thâm sơn Nậm Tột

(Baonghean.vn) - Đối diện với nhiều gian khó, nhưng với lòng yêu nghề, vì sự phát triển của bản làng, các cô giáo cắm bản ở điểm trường Nậm Tột thuộc Trường Mầm non xã Tri Lễ đã vượt qua những cung đường hiểm nguy, gian nan vất vả, lan toả niềm tin và tình yêu tới các em nhỏ ở chốn thâm sơn. 

Người Khơ Mú đan lát để thoát nghèo

Người Khơ Mú đan lát để thoát nghèo

(Baonghean.vn) - Người Khơ Mú được xem là một trong những “ông tổ” của nghề đan lát. Những vật dụng được cộng đồng người Khơ Mú ở bản Đỉnh Sơn 1, xã Hữu Kiệm (Kỳ Sơn) làm ra vốn chỉ để dùng sinh hoạt trong gia đình, nay đã trở thành hàng hóa giúp cả bản thoát nghèo.

Vinh đó trong thơ...

Vinh đó trong thơ...

(Baonghean.vn) - Với 35 áng thơ gọn gàng, đằm thắm, đôn hậu, đọc “Vinh đó trong tôi”, bạn đọc bình thường vẫn có thể ngẫm ra điều này: Thì đấy, viết về Vinh không nhất thiết cứ phải có “giấy khai sinh” ở Vinh.

Bánh gói - thức quà chiều dân dã của người Vinh

Bánh gói - thức quà chiều dân dã của người Vinh

(Baonghean.vn) - Được làm từ những nguyên liệu dân dã, bánh gói là thức quà chiều quen thuộc đối với nhiều người. Hương vị mộc mạc trong từng chiếc bánh, đượm hương vị của đồng quê đã in sâu vào ký ức của nhiều người con thành Vinh.

Hàng bánh mướt

Hàng bánh mướt 6 đời trên phố

(Baonghean.vn) - Bánh mướt là món ăn gắn bó lâu đời với người dân xứ Nghệ, là nét ẩm thực dân dã như tính cách cần cù, giản dị của con người nơi đây. Ai đi qua thành Vinh, thưởng thức đĩa bánh mướt nóng hổi sẽ không thể quên được hương vị đặc trưng nhưng rất đỗi thân thuộc của món ăn này.

Cửa Lò trong mắt một ‘ông Tây’

Cửa Lò trong mắt một 'cư dân ngoại quốc'

(Baonghean.vn) - Hơn 3 năm sinh sống và làm việc tại Cửa Lò, ông Kent Wallace xem thị xã biển này như quê hương thứ 2 của mình. Hãy cùng Báo Nghệ An theo chân "cư dân ngoại quốc" đặc biệt này khám phá những điều đáng yêu, thú vị của phố biển quê hương. 

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Trên quê hương vị trung thần Nguyễn Xí

Trên quê hương vị trung thần Nguyễn Xí

(Baonghean.vn) - Tinh thần đoàn kết, hết lòng xây dựng quê hương là một trong những điều đáng tự hào của những người dân xã Khánh Hợp, huyện Nghi Lộc - quê hương của Thái sư Cương Quốc Công Nguyễn Xí. Trải qua bao thế hệ, tinh thần đó đến nay vẫn được gìn giữ, tiếp nối và phát huy.

Khí thế mới trên quê hương Diễn Châu

Khí thế mới trên quê hương Diễn Châu

(Baonghean.vn) -Tháng 8, chúng tôi tìm về những vùng đất, di tích mang dấu ấn lịch sử cách mạng trên địa bàn huyện Diễn Châu; chứng kiến khí thế chào mừng Lễ Quốc khánh 2/9/2023, hiểu thêm về mảnh đất giàu truyền thống yêu nước đang từng ngày thay da đổi thịt này...

Tết Độc lập về thăm Quê Bác

Tết Độc lập về thăm Quê Bác

(Baonghean.vn) - 78 năm sau ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Khu Di tích Kim Liên đã trở thành một điểm đến không thể thiếu trên bản đồ du lịch Nghệ An, đặc biệt trong ngày lễ Quốc khánh 2/9.

Thức quà quê 'ăn chơi' thành đặc sản ở Đô Lương

Thức quà quê 'ăn chơi' thành đặc sản ở Đô Lương

(Baonghean.vn) - Bánh gai Đông Sơn có từ lâu đời, trở thành đặc sản của người dân Đô Lương, thường được dùng vào các dịp ăn hỏi, lễ, Tết và làm quà biếu. Bắt đầu từ những năm 1980 của thế kỷ trước thì bánh gai Đông Sơn trở thành hàng hoá, được tiêu thụ rộng rãi trong và ngoài tỉnh… 

Bản làng ngân vang điệu xuối, lăm

Bản làng ngân vang điệu xuối, lăm

(Baonghean.vn) - Mảnh đất Quỳ Châu được coi là một trong những cái nôi của văn hóa dân tộc Thái ở Nghệ An. Nơi đây có nhiều loại hình di sản văn hóa giàu bản sắc. Những năm gần đây việc bảo tồn các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể trên vùng đất Tây Bắc Nghệ An được quan tâm chú trọng.

Chị em bản Na mặn mà giữ nghề dệt thổ cẩm

Chị em bản Na mặn mà giữ nghề dệt thổ cẩm

(Baonghean.vn) - Nhiều sản phẩm thổ cẩm tinh xảo với sắc màu hấp dẫn, hoa văn đa dạng được chị em phụ nữ bản Na, xã Hữu Lập, huyện Kỳ Sơn dệt nên bằng đam mê làm "sống lại" nghề truyền thống của đồng bào Thái ở vùng biên Nghệ An. 

Tổ đổi công - mô hình giải bài toán thiếu lao động ở các xã miền núi Nghệ An

Tổ đổi công - mô hình giải bài toán thiếu lao động ở các xã miền núi Nghệ An

(Baonghean.vn) - Để tiết kiệm chi phí thuê nhân công, giải quyết bài toán thiếu lao động làm nông, các tổ đổi công được thành lập. Nhà này hỗ trợ nhà kia, xoay vòng vậy cho đến hết mùa, vừa tạo nét đẹp văn hóa trong lao động, vừa thắt chặt tình đoàn kết, tạo động lực thúc đẩy sản xuất…

Tự do trong tình yêu và hôn nhân ở người Mông

Tự do trong tình yêu và hôn nhân ở người Mông

(Baonghean.vn) - L.T.S: Liệu có phải lúc nào hôn nhân và tình yêu cũng phải song hành? Liệu có phải hôn nhân là nấm mồ chôn vùi tình yêu? Thực tế cho thấy ở người Mông, đôi khi có một sự tồn tại độc lập giữa khái niệm hôn nhân và tình yêu...

Cây quế Quỳ ở Quế Phong. Ảnh: Nhật Lân

Cây quế Quỳ cần được quan tâm bảo hộ chỉ dẫn địa lý

(Baonghean.vn) - “Nhất quế Quỳ, nhì quế Thanh”, từ ngàn năm trước, cùng với ngà voi, sừng tê giác, ngọc trai, trầm hương,... quế Quỳ là một sản vật được cung tiến, xuất khẩu sang Trung Quốc và nhiều nước. Vấn đề bảo hộ chỉ dẫn địa lý đối với đặc sản này cần được quan tâm.

Tiếp mạch nguồn truyền thống, bứt phá vươn lên

Tiếp mạch nguồn truyền thống, bứt phá vươn lên

(Baonghean.vn) - Với truyền thống Lộc Đa, Đức Thịnh – nơi thành lập chi bộ Đảng đầu tiên của phủ Hưng Nguyên, là nơi khởi đầu cho cuộc biểu tình Xô viết 1930-1931, mảnh đất mà mỗi địa danh đều thắm đỏ niềm tự hào cách mạng: Đền Trìa, nhà thờ họ Hoàng, nhà thờ họ Uông… 

Vui chuyện mới ở Thạch Ngàn...

Vui chuyện mới ở Thạch Ngàn...

(Baonghean.vn) - Xã Thạch Ngàn là nơi đón 80 hộ đồng bào Đan Lai về sinh sống tại các bản Thạch Sơn, Bá Hạ, đời sống hết sức khó khăn. Vài năm nay huyện Con Cuông đang đẩy mạnh Chương trình Ngân hàng bò giúp đỡ hộ nghèo, ở xã Thạch Ngàn có 10 hộ tham gia...