Làm gì và làm thế nào để phát triển du lịch Nghệ An?

(Baonghean) - LTS: Nghệ An là tỉnh trung tâm vùng Bắc Trung bộ có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển nhiều loại hình du lịch hấp dẫn, đáp ứng nhu cầu của du khách như du lịch văn hóa lịch sử, tâm linh, du lịch nghỉ dưỡng biển, du lịch sinh thái rừng, du lịch khám phá, mạo hiểm… Thế nhưng, tốc độ phát triển du lịch Nghệ An vẫn còn chậm, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế. Báo Nghệ An xin giới thiệu bài viết của Thiếu tướng - PGS.TS Lê Văn Cương - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược và khoa học - Bộ Công an. Bài viết là ý kiến chia sẻ, trăn trở đầy tâm huyết để phát triển ngành công nghiệp không khói của địa phương.

1. Người Việt Nam: Mạnh về tư duy trừu tượng, yếu về cụ thể hóa

Nghiên cứu tâm lý, tính cách, sở trường của người Việt Nam có thể rút ra một trong những nét nổi bật là: Người Việt Nam mạnh về tư duy trừu tượng nhưng yếu về việc cụ thể hóa ý tưởng. Nói cách khác, người Việt mạnh về định hướng (những ý tưởng chung chung), yếu về định hình và định lượng. Mọi ý tưởng chung chung, cho dù đúng đắn và hợp lý, nếu không được định hình và lượng hóa thì không thể vào được cuộc sống. Cuộc sống cần cái đã được lượng hóa cụ thể.

Xin dẫn ra vài vấn đề làm cơ sở cho nhận định trên.

Đầu những năm 80 của thế kỷ XX, Đảng Cộng sản Việt Nam đã nêu ra luận điểm: “Đảng lãnh đạo, nhân dân làm chủ, Nhà nước quản lý”. Không cần phải bàn cãi về tính đúng đắn của luận điểm nói trên và tôi cho rằng đây là sự phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, có giá trị bổ sung vào hệ thống lý luận macxit.

Rất tiếc, đã hơn ba chục năm, chúng ta vẫn chưa xây dựng được hệ thống cơ chế, chính sách, luật pháp để cụ thể hóa luận điểm đúng đắn nói trên. Làm thế nào để nhân dân có thể thực hiện quyền làm chủ của mình về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội…?

Cho đến nay, vấn đề này vẫn chưa được giải quyết một cách thấu đáo, có sức thuyết phục và được cuộc sống chấp nhận.

Xin lưu ý: Đã có hàng trăm, thậm chí hàng ngàn bài viết về vấn đề này, nhưng hầu hết vẫn chỉ dừng lại các luận điểm chung chung. Đây là món nợ của các nhà khoa học, giới nghiên cứu đối với nhân dân, với Đảng và Nhà nước.

Một ví dụ khác: Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng CSVN xác định mục tiêu: “Đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại”.

Mười bốn năm qua, đã có hàng trăm bài viết và công trình nghiên cứu chuyên khảo, trong đó có đề tài khoa học cấp nhà nước (được cấp hơn hai tỷ VNĐ) luận chứng về vấn đề nói trên, nhưng cho đến nay vấn đề thế nào là “nước công nghiệp theo hướng hiện đại” vẫn chưa được lý giải thấu đáo, thậm chí còn rất mù mờ, thiếu định hình, định lượng, tất cả vẫn lý giải loanh quanh, chung chung. Nói cách khác, chúng ta mới dừng lại ở ý tưởng thể hiện ở mục tiêu chung chung, mà chưa có bản thiết kế về “một nước công nghiệp theo hướng hiện đại”, ngay cả bản phác thảo cũng chưa có. Giống như chúng ta nêu ra yêu cầu về một ngôi nhà sẽ xây sao cho bền, đẹp, an toàn, thoáng mát về mùa hè, ấm về mùa đông nhưng lại không có bản thiết kế?!

Tương tự như vậy, đầu những năm 90 của thế kỷ XX, chúng ta đặt mục tiêu: sau 15 - 20 năm, phải nội địa hóa được 60 - 70% trong sản xuất ô tô. Một bức tranh của ngành sản xuất ô tô Việt Nam rất đẹp! Nhưng lại không trả lời được hai vấn đề: làm gì và làm thế nào để nội địa hóa đến 60 - 70%. Kết quả là sau 24 năm, ngành sản xuất ô tô của Việt Nam mới nội địa hóa được dưới 10%!

Tư duy trừu tượng và đưa ra ý tưởng đúng là điểm mạnh, là cần, nhưng chưa đủ (Việt Nam là một trong số ít các quốc gia có nhiều trạng nhất thế giới!). Ngược với người Việt Nam, người Nhật vừa giỏi về tư duy trừu tượng vừa đặc biệt giỏi về việc cụ thể hóa các ý tưởng. Vì thế họ đã thành công và tạo ra bước phát triển thần kỳ.

Trở lại vấn đề phát triển du lịch Nghệ An.

2. Du lịch Nghệ An: giàu tiềm năng

Đã có hàng trăm vài viết về công trình chuyên khảo về tiềm năng du lịch của Nghệ An.

Trong Công văn số 2630/UBND của UBND tỉnh gửi các sở, các huyện, thành phố, thị xã về việc “Đẩy mạnh phát triển du lịch tỉnh Nghệ An” và trả lời phỏng vấn Báo Nghệ An 30/4/2014, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Hồ Đức Phớc và đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Xuân Đường đã đề cập khá đầy đủ về tiềm năng du lịch của Nghệ An.

Tiềm năng du lịch Nghệ An thể hiện ở ba loại hình du lịch.

Một là, khu du lịch nghỉ dưỡng Cửa Lò vào mùa hè.

Từ Thừa Thiên - Huế đến Móng Cái (Quảng Ninh), xét trên mọi phương diện (bãi biển đẹp; nước biển sạch; giao thông sắt - bộ thuận lợi; đông đúc trù phú; thực phẩm rẻ và ngon, sạch; con người thân thiện, mến khách…), Cửa Lò luôn được đặt ở vị trí số 1 trong sự lựa chọn của du khách du lịch biển vào mùa hè. Không phải tôi là người Nghệ An mới có đánh giá trên, mà hầu hết những người ưa du lịch biển vào mùa hè của hơn hai chục tỉnh, thành phía Bắc và Bắc miền Trung đều có nhận xét trên.

Đúng là ông trời đã cho Nghệ An viên ngọc quý Cửa Lò - nơi du lịch nghỉ dưỡng biển tốt nhất miền Bắc Việt Nam.

Hai là, du lịch lịch sử, văn hóa, tâm linh.

Du khách về thăm Khu di tích Kim Liên. Ảnh: Sỹ Minh

Trước hết phải có quan niệm và hiểu đúng về một vùng văn hóa, lịch sử. Vùng văn hóa, lịch sử xứ Nghệ hay là vùng lịch sử, văn hóa Nghệ - Tĩnh (Nghệ An và Hà Tĩnh). Nghệ An và Hà Tĩnh là những đơn vị hành chính, mà địa giới hành chính, đơn vị hành chính là do các cơ quan nhà nước, chủ yếu là cấp cao quyết định và nó có thể thay đổi theo kiểu “tân quan tân chính sách”. Còn vùng văn hóa (như vùng văn hóa Kinh Bắc, vùng văn hóa Nghệ - Tĩnh…) được hình thành, tồn tại và phát triển trong suốt chiều dài lịch sử và có tính ổn định, bền vững, vượt qua các thử thách, biến cố, đảo lộn về chính trị.

Do đó, Nghệ An phải hợp tác với Hà Tĩnh để tổ chức có hiệu quả hoạt động du lịch lịch sử, văn hóa, tâm linh cho du khách trong nước và quốc tế khám phá, chiêm nghiệm vùng văn hóa Nghệ Tĩnh.

Nếu Cửa Lò là điểm đến số một của khách du lịch nghỉ dưỡng miền Bắc, thì vùng văn hóa Nghệ - Tĩnh có sức hấp dẫn lớn nhất trong cả nước đối với những khách du lịch trong và ngoài nước muốn thực hiện chuyến du lịch lịch sử, văn hóa, tâm linh. Nhiều anh hùng dân tộc và danh nhân văn hóa sinh ra tại Nghệ - Tĩnh hoặc để lại dấu ấn lịch sử tại vùng đất địa linh nhân kiệt này. Trong dòng chảy lịch sử hơn hai ngàn năm có nhiều ngôi sao tỏa sáng muôn đời như: Mai Hắc Đế, Hải Thượng Lãn Ông, Lê Hữu Trác (quê ngoại ở Hà Tĩnh), Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Nguyễn Trường Tộ, Quang Trung – Nguyễn Huệ, La Sơn Phu tử Nguyễn Thiếp, Phan Đình Phùng, Phan Bội Châu, Trần Phú, Hà Huy Tập, Lê Hồng Phong, Nguyễn Thị Minh Khai, Hồ Chí Minh…

Những ngôi sao này luôn tạo ra nguồn cảm hứng muốn khám phá, bổ sung tri thức cho khách du lịch lịch sử, văn hóa. Trong khi khách du lịch nghỉ dưỡng Cửa Lò chủ yếu tập trung 4 tháng mùa hè (từ tháng 5 đến tháng 8 hàng năm), thì du lịch lịch sử, văn hóa, tâm linh ở vùng văn hóa xứ Nghệ thu hút du khách quanh năm.

Ba là, du lịch khám phá thiên nhiên kỳ thú.

Du khách tham quan rừng nguyên sinh Pù Mát. Ảnh: Sỹ Minh

Miền Tây Nghệ An có các khu rừng nguyên sinh Pù Mát, Pù Huống, Pù Hoạt thuộc khu dự trữ sinh quyển thế giới với nhiều hang động, thác nước tuyệt đẹp. Trừ 3 - 4 tháng mùa mưa, miền Tây Nghệ An là miền đất hứa cho khách du lịch muốn khám phá các bí ẩn của thiên nhiên hùng vĩ.

(Còn nữa)

Thiếu tướng - PGS. TS - Lê Văn Cương

(Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu CL&KH - Bộ Công an)