Làng thơ bên núi Quỳ

(Baonghean) - Làng tôi là làng thuần nông, như cách nói hiện nay, bởi ngoài làm ruộng ra không hề có ngành nghề thủ công nào khác. Phải đến mấy chục năm tôi mới được ở nhà mình một tuần. Có lần, nhà thơ Vương Trọng nói với tôi, chú ở Hà Nội thời gian gấp ba lần ở quê, vậy mà những gì chú viết được lại bắt đầu từ quê.
Nhìn cái gì ở quê mình cũng đẹp, mặc dù lý trí biết quê mình không có đền Ngọc Sơn, cầu Thê Húc... Anh Thạch Quỳ cũng có lần nói với tôi, tuổi thơ ở quê thật quan trọng, khi kỷ niệm tuổi thơ vơi đi cũng là khi viết khó. Những gì anh viết được cũng nhờ những ngày chăn trâu, cắt cỏ, bắt ong, hái sim trên đỉnh núi Quỳ. 
Một góc làng xã Mỹ Thành - Yên Thành. Ảnh: hồ các
Một góc làng xã Mỹ Thành - Yên Thành. Ảnh: Hồ Các
Bây giờ, tôi đang trở lại quê tôi, sau nhiều năm xa cách. Trên con đường vào làng, những câu thơ của chú Vương Trọng cứ tràn về theo mỗi bước chân và nước mắt tôi tự nhiên rơi:
Khi mắt tôi khép lại cái nhìn
Hãy đưa tôi về nơi sinh nở
Làng tôi nhỏ lối vào làng cũng nhỏ
Ô tô về phải dừng lại đường quan
Bạn đọc có thể yêu nhiều câu thơ, bài thơ khác, bởi thơ Vương Trọng đã bay lên suốt mấy chục năm qua. Nhưng với tôi, những câu thơ chú Vương Trọng viết về quê mình làm tôi xúc động nhất. Đây là bài thơ chú viết để tưởng nhớ mẹ, người tôi gọi bằng bà:
Con lang thang vất vưởng giữa đời thường
Đâu cũng sống, không đâu thành quê được
Còn quê mẹ cuối chân trời tít tắp
Con ít về từ ngày mẹ ra đi
Tưởng như chẳng có gì cao xa, chữ nghĩa không mới mẻ mà xoáy vào lòng tôi suốt bao năm rồi như vừa mới hôm qua. Đây là hình ảnh chị dâu, người tôi gọi là mự (thím):
Nghĩ mà thương lắm chị dâu
Chiều mưa, gạo hết, mẹ đau cuối giường
Em ngồi đôi mắt nhòa sương
Nón tơi, cắp rá ngang vườn chị đi.
Đó là những hiện thực không hề tô vẽ, những năm họ Vương tôi rơi vào khủng hoảng do một sự sai lầm lịch sử. Chú Vương Trọng qua thơ mà nổi tiếng, nhưng ai biết được 10 tuổi chú mới được đi học lớp một. Anh Thạch Quỳ nói với tôi, nếu tình cảnh kéo dài có thể chú mù chữ! Nhiều khi sự thật đơn giản mà ai biết được vì nó như không còn. Và khi đi học chú là người học thông minh nhất từ khi còn là trẻ con đến khi học Đại học Tổng hợp khoa Toán. Chú Vương Trọng đặc biệt giỏi Toán và Ngoại ngữ. Tôi thường bị núp dưới cái bóng của chú. Trong những cuộc gặp bạn bè, nhất là các nhà văn, nhà thơ, tôi thường được ghi chú thêm khi giới thiệu “cháu Vương Trọng, em Thạch Quỳ đấy”. Mặc dù bị hai cái bóng đó che khuất, tôi không buồn và chừng mực nào có tự hào một chút. Tôi cố gắng để không bị dợp.
Từ xa tôi đã nhìn thấy núi Quỳ, nơi thuở nhỏ không ai trong làng tôi không có kỷ niệm ở đây. Và tôi biết trên mọi nẻo đường đất nước, dù làm gì ở cương vị nào thì núi Quỳ luôn luôn nằm trong trái tim người làng tôi.
Núi Quỳ bé sao mà nhiều đá thế
Tuổi chăn bò hốc đá trú mưa
Hoa chổi rụng dưới cánh ong vò vẽ
Đá trắng phơi đầy trời nắng trưa.
Và đây là cỏ: 
Cỏ dại ngày thơ bé
Li ti hoa tím màu
Cả bông trang vách núi
Suốt đời còn nhớ nhau.
Chỉ đọc mấy câu thơ này cũng đủ thấy thơ anh Thạch Quỳ có hai yếu tố đan dệt nên: tuổi thơ quê tôi và tâm hồn đá rắn. Nhiều người cứ tưởng anh Thạch Quỳ cứng rắn, ngang ngang, nhưng họ đã nhầm. Người đơn giản thường chỉ thấy bề ngoài và hình ảnh bề ngoài của anh Thạch Quỳ làm nhiều người tưởng thế. Thật ra, theo tôi biết, không ai lại mềm mỏng và phong phú trong tâm hồn như anh. Khi gặp nhau, tôi với anh Thạch Quỳ thường nói chuyện đến sáng. Một tâm hồn lồng lộng, những kiến thức huy hoàng và một cách nhìn biện chứng!
Vẫn là quê tôi, vẫn chiều chiều trên cánh đồng làng, anh Thạch Quỳ đi hóng gió:
Nước trong veo con cá quả no mồi
Lượn đủng đỉnh chào thăm từng gốc lúa
Con cá ngửi vết chân bùn bỡ ngỡ
Nổi mắt tròn ngơ ngác nhận ra tôi.
Bạn thấy đấy, tình quê trong thơ anh Thạch Quỳ sống động và thơ mộng biết bao. Chính từ làng quê tôi, trời xanh quê tôi đã nuôi lớn một tâm hồn cao đẹp, nhen nhóm ngọn lửa tình yêu mãi mãi đến bây giờ. Thơ anh Thạch Quỳ là sự mềm mại đặc việt vì chan chứa cảm xúc:
Trời ta xanh mắt ai mà chẳng thấy
Vốn rất xanh từ cái tiết mùa Thu
Một sớm mây hừng, một chiều gió dậy
Một bầu trời thanh sắc lẫn trong thơ 
Làng tôi đấy, một làng quê bình thường, chẳng có gì thu hút bạn nhiều đâu. Ấy vậy mà là nơi sinh ra những hồn thơ. Có người nói, sở dĩ quê tôi, làng tôi có nhiều người làm thơ vì trong kháng chiến chống Pháp, làng tôi là vùng tự do. Các nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ nổi tiếng nhất Việt Nam như Chế Lan Viên, Lưu trọng Lư, Xuân Diệu, Thanh Tịnh, Nguyễn Văn Tý... đã đến ở và truyền ngọn lửa tình yêu văn học cho lớp thiếu niên trong đó có Vương Trọng và Thạch Quỳ. Tôi nghĩ cũng không sai. Nhưng ai biết bố chú Vương Trọng từng dắt tay các con dạo trong làng và đọc Truyện Kiều hay Chinh phụ ngâm bằng chữ Hán và chú Vương Trọng mới biết đi đã thuộc làu làu, không biết khi ấy chú có hiểu không? 
Bây giờ chúng ta mới có ngày Nguyên Tiêu dành cho Thơ. Nhưng họ tôi đã có ngày ấy có lẽ cách đây ngót nửa thế kỷ. Đêm 14 tháng Giêng, họ tôi đã 250 năm tế tổ. Trong những đêm như thế, khi việc tế tổ đã xong thường đến chương trình đọc thơ. Nói chương trình có vẻ không đúng vì thường như tự phát và tự nhiên, không hề có sự chuẩn bị nào. Đặc biệt khi chú Vương Trọng về nhà trong ngày ấy. Những đêm thơ như vậy, không chỉ anh em trong họ mà có khi kéo cả người ở xa hàng cây số đến nghe...
Vương Cường
(Hà Nội)

tin mới

Lao động may Nghệ An

Đẩy mạnh các giải pháp nâng cao tay nghề cho người lao động, đáp ứng nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp

(Baonghean.vn) - Năm 2023, công tác giải quyết việc làm của Nghệ An tiếp tục vượt chỉ tiêu kế hoạch khá cao. Tuy nhiên, việc kết nối cung - cầu về lao động - việc làm giữa doanh nghiệp và người lao động chưa chặt chẽ; mặt bằng trình độ tay nghề người lao động còn thấp...

Những trải nghiệm thú vị ở Cửa Lò lúc rạng đông

Những trải nghiệm thú vị ở Cửa Lò lúc rạng đông

(Baonghean.vn) - Mua hải sản tươi sống ngay khi thuyền vừa cập bến, ghé tay đẩy thuyền cùng ngư dân, dõi mắt nhìn ngư dân nhanh tay gỡ những con cá, con ghẹ trên mắt lưới; thưởng thức món cá nướng thơm lừng ngay bên bếp than nơi bến cá… là những trải nghiệm thú vị của du khách khi đến với Cửa Lò.

Tạo động lực để người trẻ dấn thân và cống hiến

Tạo động lực để người trẻ dấn thân và cống hiến

(Baonghean.vn) - Nhân kỷ niệm 93 năm ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26/3/1931 - 26/3/2024), Báo Nghệ An có cuộc trò chuyện với đồng chí Lê Văn Lương - Ủy viên Ban Thường vụ Trung ương Đoàn, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Bí thư Tỉnh đoàn Nghệ An.

'Phép màu' ở Bệnh viện Ung bướu Nghệ An

'Phép màu' ở Bệnh viện Ung bướu Nghệ An

(Baonghean.vn) - “Trước đây, để tìm đến và hỗ trợ cho những hoàn cảnh khó khăn, chúng tôi thường phải về tận các địa phương, nhất là vùng sâu vùng xa. Nhưng bây giờ, chúng tôi chỉ cần đến Bệnh viện Ung bướu Nghệ An, ở đó luôn có những bệnh nhân khổ nhất, những con người cần hỗ trợ nhất”.

Độc đáo hội thi quăng chài ở miền Tây Nghệ An

Độc đáo hội thi quăng chài ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ngày 24/3, tại xã Châu Kim (Quế Phong) đã diễn ra Hội thi quăng chài lần thứ nhất năm 2024. Đây là hoạt động nhằm duy trì và phát triển nghề chài của địa phương cũng như góp phần làm phong phú thêm các hoạt động trong Lễ hội Đền Chín Gian năm 2024.

Tháng 3 yêu thương nơi biên giới Na Ngoi

Tháng 3 yêu thương nơi biên giới Na Ngoi

(Baonghean.vn) -  Xây dựng đường giao thông, tổ chức bữa cơm yêu thương, tặng quà cho học sinh khó khăn… là những hoạt động của đoàn viên thanh niên xã Na Ngoi và các lực lượng vũ trang đóng quân trên địa bàn, góp phần xây dựng hình ảnh đẹp về màu áo xanh tình nguyện nơi biên cương Tổ quốc.

Nghệ An tham dự Hội nghị 'Gặp gỡ Indonesia 2024'

Nghệ An tham dự Hội nghị 'Gặp gỡ Indonesia 2024'

(Baonghean.vn) - Ngày 22/3, tại thành phố Nha Trang, Bộ Ngoại giao phối hợp với Đại sứ quán Indonesia tại Việt Nam và Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa tổ chức Hội nghị "Gặp gỡ Indonesia năm 2024". Hội nghị là hoạt động hướng tới kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Indonesia.

Vui hội đền Chín Gian

Vui hội đền Chín Gian

(Baonghean.vn) - Đền Chín Gian tọa lạc trên đỉnh Pú Chò Nhàng thuộc bản Khoẳng, xã Châu Kim, huyện Quế Phong, được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích cấp Quốc gia.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh thăm, động viên Đội Quy tập mộ liệt sĩ tại tỉnh Xiêng Khoảng

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh thăm, động viên Đội Quy tập mộ liệt sĩ tại tỉnh Xiêng Khoảng

(Baonghean.vn) - Sáng 21/3, đồng chí Lê Hồng Vinh - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh và lãnh đạo một số sở, ngành đã đến thăm, động viên cán bộ, nhân viên Đội Quy tập mộ liệt sĩ Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh tại tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào.