Lở núi tại Khu dân cư Khe Chóng và Khe Ò (Tương Dương): Bài 2 - Hiểm họa được báo trước!

(Baonghean.vn). Năm 2006, tức là chỉ một năm sau khi chuyển đến khu tái định cư mới Khe Chóng, nhà cửa vừa mới xây dựng xong, đồng bào chưa kịp mừng vui vì có ngôi nhà mới khang trang, sạch đẹp vào hàng nhất, nhì xã thì đất đá đã ùn ùn tràn vào nhà. Tai họa đó là dấu hiệu đầu tiên cảnh báo một cuộc sống không mấy yên ả trên vùng đất mới này.

->xem Bài 1: Nỗi lo "núi đè, sông nuốt"

Gia đình ông Vi Văn Nghệ và bà Vi Thị Tâm, ở Khe Chóng là một trong những hộ đầu tiên hứng chịu nạn sạt lở đất đá. Sự việc xảy ra đã 6 năm, vậy mà ông Nghệ vẫn nhớ như in từng chi tiết. Ông kể rằng, cũng vào thời điểm như năm nay, mùa mưa đầu tiên ở khu tái định cư mới, mấy ngày hôm đó, mưa xối xả, cả nhà ông năm người đang ở nhà. Bất ngờ, lúc 9h sáng, nghe đất đá từ trên núi ầm ầm lao xuống. Bức tường đằng sau nhà hãy còn thơm mùi sơn đổ rầm, đất đá bắn xối xả vào nhà. Cả năm người may mắn thoát chết. Nhưng từ đó, một dự cảm chẳng lành cứ thường trực trong suy nghĩ của ông.

Ông Nghệ cho biết: Ngay sau trận sạt lở năm 2006, riêng gia đình ông được Ban Quản lý Dự án Thủy điện II hỗ trợ 4 triệu đồng, đồng thời, ở những đoạn bị sạt lở, họ cho taluy bê tông, hoặc làm các rọ đá chắn đất, đá phòng khi sạt lở.

Cùng với gia đình ông Nghệ là gia đình ông Vi Trọng Phong hàng xóm, cũng là một trong những nạn nhân đầu tiên của hiểm hoạ sạt lở núi. "Từ khi chuyển đến khu tái định cư mới, mặc dù Ban Quản lý Dự án Thủy điện II đã cho xây mương phân thủy trên núi Khe Chóng và làm rọ đá nhưng chưa có năm nào núi không bị sạt lở, không ít thì nhiều, nặng nhất là năm 2006 và năm nay", ông Phong than thở. Năm nay, gia đình ông Nghệ và ông Phong tiếp tục hứng chịu nạn núi lở mà lòng không khỏi lo âu.

Tại khu tái định cư Khe Ò, hàng chục hộ dân cũng lâm vào cảnh tương tự, đi cũng dở mà ở thì cứ lo ngay ngáy. Mới đây, trong đợt mưa bão cuối tháng 6, núi cũng bị sạt lở nghiêm trọng, đất đá lao vào nhà khiến dân Khe Ò kinh hồn bạt vía. Ngay sau trận sạt lở kinh hoàng đó, theo chủ trương di dời của xã, có bảy hộ phải di dời, hiện nay, cuộc sống hết sức bấp bênh.

Như vậy, có thể thấy, trận sạt lở núi nghiêm trọng vừa qua tại khu tái định cư Khe Chóng, xã Yên Na (Tương Dương) chỉ là một trong chuỗi những tai họa sạt lở chưa có hồi kết mà người dân nơi đây phải hứng chịu khi chuyển về khu tái định cư mới. Sáu năm sau, dù Thủy điện Bản Vẽ đã xây xong, hòa vào lưới điện quốc gia thì ngay cạnh đó, cuộc sống của hàng trăm hộ dân vẫn trong tâm trạng lo âu bởi mối hiểm hoạ đã được báo trước. Nguồn cơn nào dẫn đến thực trạng này?

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, việc di dân theo hình thức di vén về khu vực Khe Chóng và Khe Ò xuất phát từ nguyện vọng của người dân bản Vẽ, xã Yên Na lúc đó. Ông Vi Văn Nghệ - cho biết: Không như dân các xã Kim Đa, Kim Tiến, Hữu Dương, Hữu Khuông di dời về chỗ ở mới tại huyện Tương Dương và huyện Thanh Chương. 146 hộ dân bản Vẽ (năm 2005) đã họp bàn với nhau và thống nhất ý kiến, đề nghị với huyện Tương Dương và Ban Quản lý Dự án Thủy điện II là được ở lại địa bàn xã Yên Na.

Sau khi nhận được nguyện vọng của nhân dân, huyện Tương Dương lúc đó đã đồng ý và cho nhân dân bản Vẽ tìm khu đất mới làm nơi tái định cư, đó chính là khu đất tại khe Chóng và khe Ò bây giờ. Khi dân chọn xong đất, về phía huyện chỉ phụ trách công tác tuyên truyền người dân di dời, còn việc tổ chức thực hiện xây dựng khu tái định cư là do Ban Quản lý Dự án Thủy điện II phụ trách.

Như vậy, việc người dân tại khu tái định cư Khe Chóng và Khe Ò mấy năm nay luôn luôn phải "sống trong sợ hãi" là hệ quả của sự chủ quan từ nhiều bên liên quan. Nếu có sự chuẩn bị kỹ càng, khảo sát và dự báo chu đáo, bản làng ắt hẳn không lâm vào cảnh lo âu "núi đè, sông nuốt" như bây giờ.

Nguyễn Thành Duy