Một cuộc trao đổi thẳng thắn, dân chủ

(Baonghean.vn) - Trong số những hình thức để truyền bá chủ trương, kiến thức một cách nhanh chóng, sâu rộng, công khai và dân chủ, nhất là vào giai đoạn xuất hiện các phong trào cách mạng và văn hóa, phải kể tới hình thức trao đổi. Qua trao đổi, nhận thức và chân lí sẽ hiện dần lên, đồng thời những lạc hâu, sai trái, phản động cũng qua đó mà bộc lộ, bị phanh phui.

Cuốn Tự chỉ trích gần mười ngàn chữ của tác giá Trí Cường, một bút danh của Nguyễn Văn Cừ (1912-1941), xuất bản năm 1939, thực chất là một cuộc trao đổi giữa tác giả là người nắm được cái cốt yếu của chiến sách Mặt trận dân chủ do Đảng Cộng sản đề xướng và đang thực hành, với hai tác giả khác là Nguyễn Văn Tạo và T.B.

Nguyễn Văn Tạo với quan điểm đánh đổ Đảng Lập hiến, còn T.B thì với quan điểm không đánh đổ một giai cấp nào, một đảng phái nào của người bản xứ. Không thể giữ thái độ lãnh đạm, mù mờ của hai người kia, là một người cộng sản, Trí Cường- tác giả Tự chỉ trích thấy bổn phận phải phân tích, xác thực hoàn cảnh, không bi quan hoảng hốt cũng không đắc chí tự mãn, từ đó tìm ra nguyên nhân thất bại và phương pháp sửa chữa lỗi lầm để bước tiếp.

Tác giả Trí Cường không đồng tình với Nguyễn Văn Tạo bởi “đầy lòng tự ái và có xu hướng tả khuynh, cô độc”; và tất nhiên cũng không thể thừa nhận chủ trương của T.B do “có nhiều xu hướng thỏa hiệp hữu khuynh”. Bởi thế, sau khi đọc xong bài của Nguyễn Văn Tạo ở Đông Phương tạp chí số 6 và bài của T.B ở Dân Chúng in các số 67,68,69, Trí Cường đã viết bài nhằm “thảo luận về những ý kiến của các anh ấy đưa ra”.

Tuy trao đổi, thảo luận một cách dân chủ, tự do, có tính học thuật nhưng tác giả Tự chỉ trích luôn đứng vững trên lập trường của Đảng Cộng sản, cho nên hướng đi và cái đích đi tới không hề thay đổi, tác phẩm chỉ làm sáng rõ, thuyết phục hơn những luận điểm chính. Một số ý tưởng có giá trị phương pháp luận lâu dài, chẳng hạn:

1. Mỗi đảng viên đều có quyền tự do thảo luận, tự do chỉ trích, miễn là luôn giữ được tinh thần bônsơvích, không đi ngược chủ trương của Đảng, không làm giảm uy tín của Đảng.

2. Khi có nhiều người đang phân vân, lộn xộn thì phải góp thêm ý kiến cho rộng đường thảo luận. Mặc dầu vậy, mọi cuộc trao đổi, thảo luận cần có sự điều khiển đứng đắn, cần thống nhất tư tưởng dựa trên sự giác ngộ và trung thành của mọi người.

3. Nhân cuộc thảo luận này, tác giả “thử giã bày cái cốt yếu của chiến sách Mặt trận dân chủ mà Đảng Cộng sản đề xướng và đương thực hành”.

Ngôi nhà ở xã Phù Khê, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh; nơi Nguyễn Văn Cừ sinh ra và lớn lên.

Ngay ở những trang đầu của cuốn Tự chỉ trích, đồng chí Nguyễn Văn Cừ đã nêu rõ: Những kẻ nghịch chớ vội hí hởn tìm ở đây một sự chia rẽ, hay mầm mống bè phái gì giữa những người cộng sản mà oan uổng. Và sau thảo luận rõ ràng rồi, bao giờ trong hàng ngũ của Đảng, thiểu số cũng phục tùng đa số, và chừng ấy chỉ có một ý chí duy nhất là ý chí của Đảng, ngàn người sẽ như một để thực hành ý chí ấy!

Cách đây đúng một thập kỷ, kỷ niệm 90 năm sinh đồng chí Nguyễn Văn Cừ (năm 2002), một nhà quản lí giáo dục đã viết, đại ý vấn đề tự chỉ trích- tự phê bình và phê bình trong Đảng hiện nay là đáng lo ngại! Đã có một thời chúng ta làm nặng nề, “đao to búa lớn”, còn nay thì chuyển sang một cực khác: chung chung, thiếu cụ thể, thiếu tự chịu trách nhiệm, lắm khi che giấu một động cơ thiếu lành mạnh... Đến nay, tình hình có phần phức tạp hơn, Đảng ta đã kịp thời ban hành Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư BCH Trung ương Đảng khóa XI: “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. V.I.Lênin từng nói: “Chúng ta không sợ diệt vong vì chúng ta không sợ nói về những nhược điểm của mình, và chúng ta tự học cách vượt qua nhược điểm”. Cuốn sách Tự chỉ trích của cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ, bởi thế càng là một tài liêu tham khảo giá trị, trong giai đoạn hiện nay...

Kim Hùng