Một ngày với thầy trò bản Thỉn

(Baonghean) - Về bản Thỉn, tên thường gọi của đội 3 bản Khe Mọi (xã Lục Dạ - Con Cuông) nghe ông trưởng chòm Vi Văn Tiên phấn khởi thông báo: “Bản bây giờ có người vào cấp 2 rồi”. Tôi vừa lấy làm lạ vừa thấy vui vì từ gần 25 năm nay, kể từ ngày có hộ đầu tiên đến đây sinh sống mà thành bản, thì nay mới chỉ là năm học thứ 2 bản Thỉn có người học cao đến như vậy. Lạ vì cái xóm nhỏ này có quá xa xôi cách trở gì cho cam.

Lần đầu tiên tôi đến bản Thỉn vào cuối năm 2009, lúc ấy, người học cao nhất bản người Đan Lai này chỉ có chừng chục em lớp 5. Có được “trình độ” như vậy còn bởi trong bản có một điểm trường cấp 1, nếu không thì để học đến lớp 5 cũng là một vấn đề không nhỏ, bởi muốn đến trung tâm xã, xóm núi này chỉ còn một phương cách đó là cuốc bộ vượt núi chừng 8 cây số. Còn muốn ra đến “trung tâm” bản cũng phải tắt đồi đi 3km. Vậy chuyện những học trò ở bản Thỉn đã học lên cấp 2 không phải một kỳ tích hay sao?

Ông Tiên cắt nghĩa cho tôi rằng từ 2 năm học nay học trò bản Thỉn được thầy cô nuôi cho ăn học ngoài trường nên mới có điều kiện học lên vậy đó. Câu nói của ông khiến tôi nhớ ra năm ngoái từng có viết bài về việc học sinh Đan Lai ở bản Thỉn được giáo viên Trường THCS Lục Dạ nhường phòng nội trú,  để các em có điều kiện trọ học. Bây giờ thầy cô lại còn nuôi ăn nữa nên lũ trò thích lắm, chỉ muốn ở miết ngoài trường.

Tôi tức tốc phóng xe đến thăm lại trường. Thầy Hiệu trưởng đi vắng. Thầy Hiệu phó Trịnh Đăng Khoa dẫn tôi ghé thăm phòng ở của học sinh bán trú. Trong đám trò còn có La Văn Mằn học sinh lớp 7 còn nhớ tôi, kéo tay vào phòng khoe: “Chúng cháu mới có giường sắt mới chú này. Chăn và đồng phục cũng mới mua”. Mới năm học trước 8 – 10 học sinh phải chung nhau một chiếc giường, nay mỗi em đã có giường riêng ghi tên từng người, ngăn nắp, quy củ. Cô giáo Lương Thị Huyền cho biết: “Giường và chăn này vẫn chưa có tiền trả đâu. Thầy Hiệu trưởng đi mua chịu đấy. Không biết tết này có bị người ta đến đòi nợ không nữa”. Còn thầy Khoa nói rằng: Tập thể giáo viên trong trường cũng có quyên góp nhưng vẫn không đủ vì tính ra tiền mua ngần ấy cơ sở vật chất cũng đến chục triệu đồng. Nhưng giữ chân được học trò Đan Lai ở lại học là vui rồi” ...

Tôi chợt nhớ chuyện thầy giáo dạy môn Tiếng Anh Lưu Thanh Bằng kể lại: Những năm trước, cứ vào cuối tuần thầy hiệu trưởng lại lập tổ đến bản Thỉn vận động phụ huynh cho con em vào lớp 6. Mọi người thường phải đi vào buổi tối vì ban ngày đa số dân bản đều ở trên rừng hái măng, kiếm củ. Cha mẹ học sinh lắm người không nhớ rõ con mình bao nhiêu tuổi, chỉ nhớ: “Vợ tôi đẻ hắn năm phát cái rãy ở ngọn đồi bên tê”. Thế rồi, sau hàng chục chuyến về bản vận động giờ cũng có được 11 học sinh chịu đến lớp. Vận động để cha mẹ chịu cho các em đi học đã khó, để giữ chân các em ở lại học cũng gian nan không kém nên cần có quyết tâm và cả sự hy sinh của thầy dành cho trò.

Thầy Lưu Thanh Bằng hướng dẫn học sinh môn Tiếng Anh

Thế là ngày ngày, ngoài giờ lên lớp, các cô giáo trở thành “bảo mẫu” của các trò: Lo cho từ ăn uống đến giặt giũ cho đến khi các em quen việc phải học cách tự lập. Ngoài ra, các trò còn được các thầy cô bày cách trồng rau cải thiện bữa ăn. Thầy dạy trò biết dậy đúng giờ, bỏ thói ngủ nướng. Những giáo viên ở lại khu nội trú kiêm luôn việc quản sinh.

So với những trường có nhiều học sinh bán trú thì việc chăm chút cho hơn chục trò Đan Lai của thầy cô Trường Lục Dạ có phần đỡ vất vả hơn. Thầy Lưu Thanh Bằng ví von: “Trường nhà mình có ít học sinh bán trú như nhà ít con ấy anh ạ, có điều kiện lo cho từng đứa”. Nhưng xem ra quyết tâm vận động tất cả học sinh trong độ tuổi ở bản Thỉn vào lớp 6 là việc khó khăn lắm. Trong năm học vừa qua vẫn có 2 học sinh nam nghỉ học. Chung quy là bởi cha mẹ các em không mấy quan tâm việc học tập của con cái, mặc dù các trò này học không tệ và cũng thích đến lớp. Hôm thầy cô vào bản khuyên học trò trở lại lớp, có trò Thìn đang theo dở lớp 6 cha mẹ đã bắt phải nghỉ. Đoàn vận động ra về cậu trò cứ đứng trước cửa nhìn theo mãi, xem ra em muốn đi học lắm. Còn cha mẹ thì lại cần em ở nhà trông em, vài năm nữa lớn thêm một chút thì lên rừng hái lượm vì bây giờ không ai còn đất đai làm rãy.

Học sinh bán trú Trường THCS Lục Dạ với công việc nội trợ

Thầy Bằng có nhà xa cách trường trên 30 cây số. Vậy không phải quá xa nhưng từ ngày có trò Đan Lai thì thầy tình nguyện ở lại kèm môn Tiếng Anh cho các em. Những thầy cô nhà gần trường mỗi người tranh thủ buổi tối chỉ bảo thêm cho lũ trò.

Đêm ấy tôi ở lại “ngủ thăm” thầy Thanh Bằng và được nằm thử chiếc giường sắt để trống của trò Thìn. Có chăn, có đệm tinh tươm, tôi đã có một đêm ngon giấc không mộng mị thế mà vẫn có trò bỏ học. 5 giờ sáng, trò La Văn Mằn, La Văn Em nằm giường bên cạnh đã dậy bật đèn học bài buổi sáng. Các trò nữ phòng bên dậy quét sân, rửa bát. Vậy là một ngày mới của học sinh Đan Lai bán trú tại Trường THCS Lục Dạ lại bắt đầu. Tôi gọi điện chia tay thầy Hiệu trưởng nhân tiện hỏi tới chuyện trường đang có cố gắng để sớm đạt chuẩn quốc gia. Thầy Hiệu trường cười: “Chuẩn quốc gia cũng quan trọng, để học trò bản Thỉn ở lại với trường cũng quan trọng không kém”.

Bài, ảnh: Hữu Vi

tin mới

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.
ảnh đại diện ý kiến

Những thủ lĩnh nơi bản làng miền Tây xứ Nghệ

(Baonghean.vn) - Người có uy tín vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) luôn tiên phong, đi đầu trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, vận động đồng bào áp dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất, chăn nuôi; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Về dự Hội nghị tuyên dương người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Nghệ An lần thứ 2, năm 2019 diễn ra vào chiều 15/10, các đại biểu gửi gắm nhiều tâm nguyện từ thực tiễn.
Có không gian vừa thoáng mát, vừa yên tĩnh dường như đã tạo cảm hứng đọc sách cho các em học sinh

Dãy nhà chờ độc đáo cho giáo viên và học sinh vùng cao Nghệ An

(Baonghean.vn) - Điểm Trường Tiểu học bản Khổi, thuộc Trường Tiểu học Tam Thái (Tương Dương - Nghệ An) chỉ có 2 phòng học, không có phòng chờ cho giáo viên và phòng đọc sách cho học sinh. Phụ huynh nơi đây đã cùng nhau góp tre, nứa, lá cọ để dựng lên những nhà chờ đẹp mắt, thân thiện.