Nâng hiệu quả quản lý, khai thác hồ chứa nước

(Baonghean) - Hiện nay, UBND tỉnh đang có chủ trương chuyển các hồ đập có dung tích lớn do địa phương quản lý về cho các công ty thủy nông. Đây là một chủ trương đúng nhằm tăng cường công tác quản lý các hồ đập cũng như đảm bảo an toàn hồ chứa. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết cả về phía địa phương cũng như đơn vị thủy nông tiếp nhận quản lý.

Theo Văn bản số 434 của UBND tỉnh về việc chuyển giao đơn vị quản lý hồ chứa có dung tích 1 triệu m3 trở lên, hoặc hồ chứa có dung tích trên 0,5 triệu m3 có chiều cao đập trên 15m, thì toàn tỉnh có 29 hồ đập do địa phương quản lý sẽ được chuyển về cho 6 công ty thủy nông là Công ty TNHH MTV Thủy lợi Bắc, Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam, Công ty TNHH MTV Thanh Chương, Công ty TNHH MTV Phủ Quỳ, Công ty TNHH MTV Thủy lợi Tân Kỳ và Công ty TNHH MTV Anh Sơn.

Sở NN&PTNT kiểm tra hồ Khe Vĩnh, xã Nghĩa Mỹ (TX. Thái Hòa).

Sở dĩ cần chuyển giao các hồ đập có dung tích trên 1.000.000 m3 hoặc có dung tích trên 500.000 m3 với chiều cao thân đập trên 15m ở các địa phương về cho các công ty thủy nông quản lý, bởi việc vận hành ở một số địa phương không mang lại hiệu quả. Đơn cử như hồ Thống Nhất HTX Tây Hiếu quản lý, dung tích 1,27 triệu m3, hồ này đã giao khoán cho 1 cá nhân thầu nuôi cá. Do nuôi cá không hiệu quả, nên chủ thầu đã chuyển đổi công năng của hồ bằng cách tháo cạn nước để canh tác, trồng cây ngay trong lòng hồ. Trong điều kiện thời tiết được dự báo là hạn hán như năm nay, thì việc vận hành thiếu khoa học như thế sẽ gây ảnh hưởng không chỉ tới nước tưới cho sản xuất, mà còn ảnh hưởng đời sống các hộ dân xung quanh khu vực hồ.

Tình trạng quản lý hồ đập thiếu hiệu quả là do hiện nay hầu hết hồ đập được các địa phương quản lý giao cho một hộ dân quản lý và sử dụng như vậy. Do lợi ích kinh tế từ việc nuôi thả cá, nên việc vận hành, điều tiết nước trong công tác chống hạn và chống lũ hoàn toàn thụ động. Để tránh xảy ra tình trạng quản lý thiếu khoa học như thế, hầu hết các địa phương đều rất đồng tình với việc chuyển giao công tác quản lý hồ đập về cho các đơn vị có chuyên môn.

Huyện Tân Kỳ có 3 hồ đập do địa phương quản lý sẽ được chuyển giao về cho công ty TNHH MTV Tân Kỳ tiếp quản là Đập Cừa, hồ Mai Tân, hồ Khe Thần với dung tích đều ở mức trên 1 triệu m3. Ông Nguyễn Bá Thức, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Tân Kỳ cho hay: “Chúng tôi hoàn toàn đồng ý với chủ trương chuyển giao quản lý hồ đập về cho các công ty thủy nông. Theo tôi, các hồ sau khi được đưa về các đơn vị quản lý thì việc vận hành chống lũ, chống hạn chắc chắn sẽ tốt hơn bởi vì họ có chuyên môn, nghiệp vụ”.

Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam là một trong những đơn vị sẽ tiếp nhận, quản lý các hồ đập sau chuyển giao. Hiện nay công ty đang quản lý 13 hồ đập, sau khi tiếp nhận 7 hồ đập từ địa phương, thì tổng số hồ đập mà đơn vị cần vận hành, quản lý là 20 hồ. Một số địa phương có băn khoăn đối với việc chuyển giao hồ đập như thế có ảnh hưởng tới diện tích tưới cũng như công tác phòng chống thiên tai của địa phương hay không? Trao đổi với chúng tôi, ông Thái Văn Hùng, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam chia sẻ: “Chúng tôi sẽ đưa những người có chuyên môn tốt để về quản lý các hồ đập mà địa phương chuyển giao. Vì thế, chúng tôi khẳng định, sẽ thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao để phục vụ sản xuất, cung cấp nước tưới cũng như khắc phục kịp thời các hư hỏng nhằm vận hành an toàn hồ đập trong thời gian tới”.

Ngoài ra, một số địa phương có chuyển giao công trình cũng đang có những băn khoăn sau công tác chuyển giao. Hồ Khe Vĩnh thuộc xã Nghĩa Mỹ (Thị xã Thái Hòa) hiện nay đang thuộc sự quản lý của UBND xã Nghĩa Mỹ. Hồ có dung tích 1,75 triệu m3, cung cấp nước tưới cho hơn 92 ha đất nông nghiệp, nằm trong danh sách cần được chuyển giao cho đơn vị thủy nông quản lý. Tuy nhiên, theo bà Cao Thị Hường, Chủ tịch UBND xã Nghĩa Mỹ thì hồ Khe Vĩnh đã được xã ký hợp đồng với một công ty nhận thầu để nuôi cá và kinh doanh du lịch sinh thái. Nên vấn đề đặt ra là khi chuyển giao quyền quản lý thì hợp đồng trên sẽ giải quyết như thế nào...? Tương tự, xã Nghĩa Thuận (Thị xã Thái Hòa) có hồ Khe Thung cũng là công trình cần được chuyển quyền quản lý cho công ty thủy nông. Hiện nay, chính quyền xã Nghĩa Thuận đang tiến hành việc chuyển giao công trình về cho công ty thủy nông quản lý, nhưng một trong những vướng mắc mà địa phương băn khoăn đó là việc đảm bảo quyền lợi hợp đồng thầu nuôi cá đã ký giữa địa phương và hộ cá nhân.

Hồ Khe Vĩnh.

Để có câu trả lời cho những băn khoăn của các địa phương, chúng tôi đã trao đổi với ông Nguyễn Văn Đệ, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT. Ông Đệ cho biết: Đối với những hồ hiện đang có các hợp đồng nuôi thả cá mà địa phương đã ký với người dân, doanh nghiệp, sau khi hồ được chuyển giao về cho các đơn vị thủy lợi thì các hợp đồng đó vẫn được thực hiện đến khi hết thời hạn nhưng vẫn trên cơ sở phải đảm bảo an toàn hồ đập trong mùa mưa lụt và phải thực hiện tốt nhiệm vụ cấp nước sinh hoạt và sản xuất”.

Sử dụng có hiệu quả các công trình hồ đập để vận hành, điều tiết nước tưới, phục vụ dân sinh cũng như đảm bảo an toàn cho người dân trong mùa mưa lũ là điều mà các đơn vị địa phương đang hướng tới. Chính vì thế, để thực hiện nhanh chóng việc chuyển giao các hồ đập, các đơn vị, địa phương cần bàn bạc, thống nhất để sớm đưa 29 hồ đập này vào hệ thống quản lý có trình độ chuyên môn thích hợp. “Việc chuyển giao các công trình hồ đập có dung tích lớn mà địa phương đang quản lý cho các công ty thủy nông là rất cần thiết.

Bởi hiện nay công tác quản lý hồ ở các xã còn đang kiêm nhiệm, thiếu trình độ chuyên môn để vận hành có hiệu quả. Chính vì thế cần nhanh chóng đưa các hồ đập có dung tích lớn về cho các đơn vị thủy nông vì họ có đội ngũ cán bộ chuyên trách về quản lý và vận hành hồ đập. Chúng tôi sẽ phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, các đơn vị thủy nông cùng các chủ hồ thực hiện việc bàn giao được thuận lợi, đúng quy định. Sở NN&PTNT đã có công văn chỉ đạo giao cho Chi cục Thủy lợi hướng dẫn các công ty TNHH MTV thủy lợi làm việc với các chủ hồ, đập để thực hiện công tác bàn giao và giải quyết một số tồn tại. Việc bàn giao các hồ sẽ phải hoàn thành trước ngày 30/5/2015” - ông Nguyễn Văn Đệ cho biết thêm.

Vinh Thảo