Nét xưa làng Trại

(Baonghean) - Cách đường Lý Tự Trọng chừng 50m về phía Đông, ngôi đền Yên Xá nhỏ nhắn, khiêm nhường nép mình dưới những tán keo đung đưa trong gió. Sự ồn áo nào nhiệt của phố xá dường như không chạm đến chốn linh thiêng này. Bao câu chuyện, bao sự tích gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của làng Trại xưa, nay là hai khối Yên Sơn và Yên Toàn (phường Hà Huy Tập, TP. Vinh) như những lớp địa tầng kiến tạo nên trầm tích của ngôi đền…
Đây vốn là vùng đất hoang vu, phía Đông giáp Hưng Lộc (xưa gọi là làng Lộc Đa), phía Bắc giáp Nghi Phú (xưa gọi là làng Yên Đại), phía Nam giáp Hưng Bình (xưa gọi là tổng Yên Trường), phía Tây giáp Quán Bàu (xưa gọi là đường cận vệ phía Tây).
Tương truyền, cử nhân Nguyễn Trung Sỹ quê ở làng Phong Định, thuộc phường Hưng Dũng (TP Vinh) là một vị quan có công lớn trong việc khai đất lập làng, được các vị vua triều Nguyễn phong tặng nhiều đạo sắc. Sau khi hồi hương về quê, trước cảnh đất chật người đông, trong khi mảnh đất phía Tây của làng lại rộng lớn, địa bàn bằng phẳng, mạch nước trong lành, cây cỏ xanh tốt, ngài đã tổ chức cho một số hộ gia đình thuộc 3 dòng họ Nguyễn Trung, Nguyễn Phúc, Lê Văn lên đây dựng trại, khai hoang lập nên xóm Trại. Sau khi dựng trại khai hoang đã ổn định, một số gia đình thuộc các dòng họ khác cũng xin gia nhập làng là dòng họ Nguyễn Công, Ngô Văn, Nguyễn Đình, Lê Bá. Từ đó đến nay, đã có hàng chục dòng họ với hàng trăm hộ gia đình sinh sống, xóm Trại về sau được đổi tên thành làng Phong Toàn, nay là hai khối Yên Sơn và Yên Toàn.
Đền Yên Xá.
Đền Yên Xá.
Sau khi làng Trại được hình thành, mảnh đất hoang hóa nay đã có chủ, có biên giới được vạch định, địa dư được cắm mốc. Để mảnh đất nơi đây có thần thiêng giám sát, trông coi ngài Nguyễn Trung Sỹ và dân làng lập đền thờ rước 2 vị: Thần Sát Đại Hải tướng quân và thần Yên Lâm Lang từ đền Cả và đền Hạ Mã với mục địch nhờ 2 thần giám sát, trông coi mảnh đất vừa khai khẩn xong. Khi Nguyễn Trung Sỹ qua đời, nhân dân trong làng suy tôn Ngài là Thành hoàng làng, tổ chức an táng ngài trước cổng đền, lăng mộ ngài nằm trước cổng đền về phía Đông Nam, cách cổng đền khoảng chừng 50m. Sau khi an táng, nhân dân rước ngài vào trong đền để thờ cúng cùng 2 vị thần. Vào ngày Rằm tháng 2 âm lịch hằng năm, nhân dân trong làng thường tổ chức lễ tế và rước các vị thần, thành hoàng làng. Trong thời kỳ đầu cách mạng hoạt động bí mật (năm 1930 - 1931 cho đến 1945), làng Phong Toàn là căn cứ nuôi giấu cán bộ. Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, làng Phong Toàn là nơi trú quân cũng là nơi sơ tán của các cơ quan lãnh đạo tỉnh Nghệ An và Thành phố Vinh. 
Trải qua bao biến thiên lịch sử, đền Yên Xá chỉ còn lại nền đất cũ. Phong Toàn từ một xóm nghèo nay đã trở nên trù phú, hội nhập nhanh với nhịp sống đô thị. Địa danh làng Phong Toàn nay được chia thành 2 khối Yên Sơn và Yên Toàn nhưng vẫn còn đó chợ Phong Toàn, HTX Phong Toàn như một sự nhắc nhớ về lịch sử vùng đất. Với tấm lòng thành kính hướng về cội nguồn, nhân dân 2 khối, các tổ chức xã hội đã tình nguyện góm kinh phí để phục dựng lại đền Yên Xá và tổ chức lễ tế vào ngày Rằm tháng 2 âm lịch hằng năm…
 Nguyễn Lê

tin mới

Hội thảo khoa học 'Chiến thắng Điện Biên Phủ - Giá trị lịch sử và tầm vóc thời đại'

Hội thảo khoa học 'Chiến thắng Điện Biên Phủ - Giá trị lịch sử và tầm vóc thời đại'

(Baonghean.vn) - Sáng 27/3, tại thủ đô Hà Nội, Học viện Chính trị (Bộ Quốc phòng) phối hợp với Báo Quân đội Nhân dân và Viện Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) tổ chức Hội thảo khoa học: “Chiến thắng Điện Biên Phủ - Giá trị lịch sử và tầm vóc thời đại”.

Lao động may Nghệ An

Đẩy mạnh các giải pháp nâng cao tay nghề cho người lao động, đáp ứng nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp

(Baonghean.vn) - Năm 2023, công tác giải quyết việc làm của Nghệ An tiếp tục vượt chỉ tiêu kế hoạch khá cao. Tuy nhiên, việc kết nối cung - cầu về lao động - việc làm giữa doanh nghiệp và người lao động chưa chặt chẽ; mặt bằng trình độ tay nghề người lao động còn thấp...

Những trải nghiệm thú vị ở Cửa Lò lúc rạng đông

Những trải nghiệm thú vị ở Cửa Lò lúc rạng đông

(Baonghean.vn) - Mua hải sản tươi sống ngay khi thuyền vừa cập bến, ghé tay đẩy thuyền cùng ngư dân, dõi mắt nhìn ngư dân nhanh tay gỡ những con cá, con ghẹ trên mắt lưới; thưởng thức món cá nướng thơm lừng ngay bên bếp than nơi bến cá… là những trải nghiệm thú vị của du khách khi đến với Cửa Lò.

Tạo động lực để người trẻ dấn thân và cống hiến

Tạo động lực để người trẻ dấn thân và cống hiến

(Baonghean.vn) - Nhân kỷ niệm 93 năm ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26/3/1931 - 26/3/2024), Báo Nghệ An có cuộc trò chuyện với đồng chí Lê Văn Lương - Ủy viên Ban Thường vụ Trung ương Đoàn, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Bí thư Tỉnh đoàn Nghệ An.

'Phép màu' ở Bệnh viện Ung bướu Nghệ An

'Phép màu' ở Bệnh viện Ung bướu Nghệ An

(Baonghean.vn) - “Trước đây, để tìm đến và hỗ trợ cho những hoàn cảnh khó khăn, chúng tôi thường phải về tận các địa phương, nhất là vùng sâu vùng xa. Nhưng bây giờ, chúng tôi chỉ cần đến Bệnh viện Ung bướu Nghệ An, ở đó luôn có những bệnh nhân khổ nhất, những con người cần hỗ trợ nhất”.

Độc đáo hội thi quăng chài ở miền Tây Nghệ An

Độc đáo hội thi quăng chài ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ngày 24/3, tại xã Châu Kim (Quế Phong) đã diễn ra Hội thi quăng chài lần thứ nhất năm 2024. Đây là hoạt động nhằm duy trì và phát triển nghề chài của địa phương cũng như góp phần làm phong phú thêm các hoạt động trong Lễ hội Đền Chín Gian năm 2024.

Tháng 3 yêu thương nơi biên giới Na Ngoi

Tháng 3 yêu thương nơi biên giới Na Ngoi

(Baonghean.vn) -  Xây dựng đường giao thông, tổ chức bữa cơm yêu thương, tặng quà cho học sinh khó khăn… là những hoạt động của đoàn viên thanh niên xã Na Ngoi và các lực lượng vũ trang đóng quân trên địa bàn, góp phần xây dựng hình ảnh đẹp về màu áo xanh tình nguyện nơi biên cương Tổ quốc.

Nghệ An tham dự Hội nghị 'Gặp gỡ Indonesia 2024'

Nghệ An tham dự Hội nghị 'Gặp gỡ Indonesia 2024'

(Baonghean.vn) - Ngày 22/3, tại thành phố Nha Trang, Bộ Ngoại giao phối hợp với Đại sứ quán Indonesia tại Việt Nam và Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa tổ chức Hội nghị "Gặp gỡ Indonesia năm 2024". Hội nghị là hoạt động hướng tới kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Indonesia.