Qua các văn kiện của Đảng, có thể khái quát phương thức lãnh đạo của Đảng gồm: một là, Đảng lãnh đạo bằng Cương lĩnh, chiến lược, các định hướng về chính sách và chủ trương lớn; hai là, Đảng lãnh đạo bằng công tác tuyên truyền, thuyết phục, vận động; ba là, Đảng lãnh đạo thông qua tổ chức đảng và đảng viên hoạt động trong các tổ chức của hệ thống chính trị và bằng công tác tổ chức, cán bộ; bốn là, Đảng lãnh đạo bằng công tác kiểm tra, giám sát; năm là, Đảng lãnh đạo bằng hành động gương mẫu của đảng viên.
Nêu gương là một phương thức quản trị xã hội trong các lý thuyết triết học, chính trị từ rất lâu của loài người. Nêu gương cũng là truyền thống quý báu của dân tộc, của Đảng ta; là một trong những phương thức lãnh đạo quan trọng của Đảng; là một trong những nội dung cơ bản, cốt yếu, cấp thiết trong công tác xây dựng Đảng hiện nay.
 |
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng chỉ rõ: “Các dân tộc phương Đông đều giàu tình cảm, và đối với họ một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”; “nếu chúng ta làm gương mẫu và biết lãnh đạo thì bất cứ công việc gì khó khăn đến đâu cũng nhất định làm được”. Người đặc biệt coi trọng trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ được giao, đặc biệt là ở những thời điểm vô cùng khó khăn, đầy thử thách của sự nghiệp cách mạng. Trong suốt cuộc đời của mình, Bác Hồ luôn thực hành trách nhiệm nêu gương và Bác đã trở thành tấm gương sáng ngời, có sức lan tỏa và sức thuyết phục vô cùng mạnh mẽ để cán bộ, đảng viên và Nhân dân ta học tập, noi theo.
Văn kiện Đại hội XIII của Đảng cũng từng xác định phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước: “Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng Cương lĩnh, chiến lược, các chủ trương, chính sách lớn, bằng công tác tổ chức, cán bộ, bằng kiểm tra, giám sát;... Các tổ chức của Đảng và đảng viên, nhất là tổ chức, đảng viên hoạt động trong các cơ quan Nhà nước vừa phải gương mẫu tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, vừa phải nêu cao vai trò tiên phong trong thực hiện chủ trương, đường lối, các quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước”.
Ngày 18/5/2021, Bộ Chính trị ban hành Kết luận số số 01-KL/TW về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về "Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh". Thực hiện trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên là một trong những phương thức lãnh đạo rất quan trọng của Đảng. Việc gương mẫu, nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, chính là “mệnh lệnh không lời”, là phương thức lãnh đạo đúng đắn, hiệu quả, củng cố niềm tin của Nhân dân với Đảng, với chế độ.
Nói đi đôi với làm, năm 1945, Chính phủ mới ra đời, phải đối mặt với “giặc đói”, “giặc dốt”, “giặc ngoại xâm”. Bác Hồ kêu gọi toàn dân cứu đói cho đồng bào, Bác đã nghiêm túc thực hiện trước để làm gương cho mọi người làm theo. Người nói: “Lúc chúng ta nâng bát cơm mà ăn, nghĩ đến kẻ đói khổ, chúng ta không khỏi động lòng. Vậy tôi đề nghị với đồng bào cả nước, và tôi xin thực hành trước: Cứ 10 ngày nhịn ăn một bữa, mỗi tháng nhịn 3 bữa. Đem gạo đó (mỗi bữa một bơ) để cứu dân nghèo”. Người cũng từng nói: “Lấy gương người tốt, việc tốt để hằng ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới”.
Trong suốt các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước, đã có rất nhiều sự thực hành nêu gương của các đồng chí lãnh đạo các cấp, của đông đảo cán bộ, đảng viên của Đảng thực sự có tính thuyết phục, lan tỏa trong mỗi địa phương, đơn vị và toàn xã hội, góp phần quan trọng để chiến thắng giặc ngoại xâm, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, nâng cao vị thế của đất nước, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên, Nhân dân với Đảng, với chế độ.
Những kết quả đạt được là rất đáng ghi nhận. Tuy nhiên, việc học tập, quán triệt, thực hiện các nghị quyết, quy định của Đảng về trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên vẫn còn có những hạn chế nhất định. Vẫn có hiện tượng những người nêu gương tốt chủ yếu là những cựu chiến binh, người cao tuổi, người không giữ các chức vụ cao,... Một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ chủ chốt, học tập, quán triệt không nghiêm túc, nhận thức chưa thật đầy đủ, sâu sắc về vị trí, vai trò, yêu cầu và nội dung, biện pháp nêu gương,... Vẫn có tình trạng chưa rõ trách nhiệm và nghĩa vụ nêu gương; chưa thật sự đúng mực trong lời nói, ứng xử, việc làm; còn có những biểu hiện “nói không đi đôi với làm”, “nói nhiều, làm ít”, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi, tham nhũng, tiêu cực. Đặc biệt là, một số cán bộ cấp cao, cả đương chức và nghỉ hưu, có những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, vi phạm kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước rất nghiêm trọng, thậm chí phải xử lý kỷ luật, truy cứu trách nhiệm hình sự, gây dư luận bức xúc, giảm niềm tin của Nhân dân với Đảng, Nhà nước.
 |
Trung tướng Nguyễn Quốc Thước: Nêu gương là nói và làm thật tâm, không dối trá
Muốn hoạt động nêu gương đạt được kết quả tốt, phải quán triệt và thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, quy định của Đảng, của các tổ chức, cấp ủy đảng về trách nhiệm nêu gương của mỗi cán bộ, đảng viên. Mỗi tổ chức, cá nhân, nhất là những người ở cương vị chủ chốt phải có tổ chức ký cam kết cụ thể, tạo ra sự chuyển biến rõ nét qua từng thời gian, từng nội dung công việc. Chức vụ càng cao, vị trí càng quan trọng càng phải gương mẫu. Như vậy mới có tính thuyết phục, tạo ra sự lan tỏa, tác động thúc đẩy đối với cán bộ cấp dưới và toàn xã hội.
Thực hiện nêu gương cũng là cơ sở để mỗi cán bộ, đảng viên “tự soi”, “tự sửa”, phát huy vai trò, trách nhiệm của mình trong từng hoạt động cụ thể; đồng thời, là căn cứ để các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị và mọi cán bộ, đảng viên theo dõi, giúp đỡ và kiểm tra, giám sát cán bộ, đảng viên trong thực hiện trách nhiệm nêu gương.
Hoạt động nêu gương cần được thường xuyên, liên tục, đưa vào theo dõi, nhận xét, đánh giá trong sinh hoạt định kỳ, đưa vào chương trình kiểm tra, giám sát của cấp ủy các cấp, làm cơ sở cho việc đánh giá tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên trong giai đoạn hiện nay./.
