Nghệ nhân bản Cằng

(Baonghean) - Người dân bản Cằng, xã Môn Sơn (Con Cuông) hầu như ai cũng kính phục ông Lương Văn Thủy bởi tấm lòng nhiệt tình và luôn đi đầu trong phong trào văn hóa- văn nghệ. Đã bước vào độ tuổi 62 nhưng cựu chiến binh người dân tộc Thái này vẫn hăng hái với công tác xã hội và say sưa với những nhạc cụ và làn điệu dân ca cổ truyền.

Hỏi về niềm đam mê nhạc cụ dân tộc, ông Lương Văn Thủy cho biết: "Từ năm 11 tuổi, suốt ngày theo học các cụ già trong bản nên tôi đã chơi thuần thục gần như toàn bộ các loại nhạc cụ của dân tộc Thái, từ cồng chiêng, khèn bè, sáo, pí, nhưng sở trường vẫn là nhạc cụ xi- xlò. Ngoài ra, tôi còn thuộc nhiều bài đồng dao và hát khắp". Năm 1967, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước bắt đầu bước vào thời kỳ gay go, ác liệt, Lương Văn Thủy, chàng thanh niên vùng đất Mường Qụa lúc bấy giờ vừa tròn 18 tuổi đã lên đường nhập ngũ và tham gia chiến đấu tại các chiến trường miền Tây Nam Bộ. Dù trong cảnh chiến sự ác liệt nhưng vào những giờ phút rảnh rỗi, người lính trẻ đến từ huyện vùng cao Con Cuông lại say sưa hát vang lên những bài dân ca mượt mà, sâu lắng và không kém phần lạc quan, yêu đời của dân tộc Thái. Cùng với tiếng hát là âm thanh của xi- xlò, loại nhạc cụ được chế tác từ cây nứa đã góp phần cổ vũ tinh thần chiến đấu của đồng đội. Vì thế, Lương Văn Thủy trở thành một "cây" văn nghệ tiêu biểu của Tiểu đoàn 1- Đoàn 125. Trong một lần cùng đồng đội trinh sát căn cứ của địch, Lương Văn Thủy không may bị địch bắt và bị giam cầm tại đảo Phú Quốc trong khoảng thời gian 3 năm (1970- 1973). Trong chốn ngục tù, dù bị tra tấn dã man, dù giới hạn giữa sự sống và cái chết thật mong manh nhưng người con bản Cằng vẫn hát vang những khúc dân ca để hòa âm cùng sóng gió biển khơi.

Ông Lương Văn Thủy biểu diễn nhạc cụ xi- xlò

Trở về từ ngục tù đế quốc với thương tật 40%, Lương Văn Thủy lập gia đình, tích cực lao động sản xuất và tham gia công tác xã hội. Hiện tại, ông là Chi hội trưởng Chi hội Người cao tuổi bản Cằng và cũng là thành viên CLB Dân ca- Nhạc cụ của bản. Đối với ông, dù cuộc sống còn nhiều vất vả, thiếu thốn nhưng không thể thiếu được lời ca, tiếng hát. Ông là một trong những thành viên tích cực của CLB với vai trò của một nghệ nhân xi- xlò. Trong các cuộc giao lưu, biểu diễn và liên hoan văn hóa- văn nghệ ông đều tích cực tham gia và góp phần làm nên thành công chung của đội văn nghệ bản Cằng. Thời gian gần đây, đội văn nghệ bản Cằng luôn là nòng cốt của phong trào văn nghệ xã Môn Sơn trong các đợt liên hoan văn nghệ toàn huyện và nhiều lần đạt giải cao.

Những lúc rỗi rãi, ông Lương Văn Thủy còn tỉ mẩn ngồi chế tác từng chiếc xi- xlò cho CLB và cho cả những ai yêu thích thứ nhạc cụ này. Gần đây, ngôi nhà đơn sơ của ông trở nên đông đúc bởi những đứa trẻ khắp bản tìm đến để học cách kéo xi- xlò và hát dân ca Thái. Ông tâm sự: "Lúc bày dạy cho bọn trẻ, tôi như tìm lại được tuổi thơ của mình...".

Công Kiên