Nhà nông vui một vụ đông thắng lợi !

(Baonghean) - Những ngày này, ở khắp vùng, miền trong tỉnh, nông dân chưa hết niềm vui thu hoạch vụ đông 2014 thắng lợi sau nhiều năm nỗ lực đưa vụ đông thành vụ sản xuất chính với nhiều cách làm sáng tạo, phù hợp thực tế từng địa phương. Theo đánh giá chung, địa phương nào cũng được mùa, loại cây trồng nào cũng “thắng”.

Trong cái lạnh hanh hao những ngày cuối năm, chúng tôi đến cánh đồng rau màu ở xã Quỳnh Giang (Quỳnh Lưu), bà con đang tấp nập kỳ thu hoạch vụ đông. Vừa hái những quả cà chua chín mọng, chị Trần Thị Tình - xóm 9 vui vẻ cho biết: Năm nay loại cây gì cũng được mùa. Hai sào bí cho năng suất gần 3 tấn/sào, thu nhập 1,5 - 1,7 triệu đồng; cà chua cho năng suất 1,5 - 2 tấn/sào, giá bán đầu vụ 4.000 đồng/kg, bây giờ tư thương đến tận ruộng mua hoặc đưa ra chợ Giát bán với giá 6.000 đồng - 7.000 đồng/kg, thu nhập gấp nhiều lần trồng lúa. Năm ngoái, mưa lụt liên miên, cây trồng phải gieo đi gieo lại; còn năm nay, thời tiết thuận lợi cho tất cả các loại cây trồng phát triển, rau thu hoạch sớm, vừa được mùa vừa được giá.

Được mùa ngô vụ đông ở Diễn Thịnh (Diễn Châu). Ảnh: Trần Cảnh Yên

Vụ đông năm 2014, huyện Quỳnh Lưu gieo trồng trên 1.800 ha rau màu các loại, nhiều hơn năm ngoái 300 ha. Ông Nguyễn Xuân Dinh, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện cho biết: Thời tiết thuận lợi nên cây rau vụ đông phát triển rất tốt. Không những năng suất, sản lượng tăng mà nhờ đầu vụ không mưa lụt nên lứa rau đầu thu hái sớm, bán được giá do các tỉnh phía Bắc chưa đến thời kỳ thu hoạch, còn lứa muộn để bán vào dịp Tết. Trên diện tích rau đã thu hoạch đại trà, một số hành hoa, cải ngọt đã gieo trồng lại lần 2. Đối với hơn 100 ha bí xanh trên diện tích đất hai lúa vốn bỏ hoang ở Quỳnh Thắng, các xã vùng nông giang Quỳnh Diễn, Quỳnh Hậu, năng suất tăng khoảng 20% so với vụ đông năm ngoái; nhiều diện tích rau cho mức lãi khoảng 70% sau khi đã trừ chi phí.  

Tại xã Diễn Mỹ (Diễn Châu), những ruộng ngô đông kỳ thu hoạch tốt bời bời, bắp ngô to, hạt căng mây mẩy. Gia đình bà Nguyễn Thị Thảo, ở xóm 1, có 5 sào ngô trồng trên đất hai lúa, nói: “Trồng ngô đông an toàn và bội thu như năm nay là hiếm, năng suất đạt tới 3 tạ/sào”. Toàn xã Diễn Mỹ có 130 ha ngô đông, tăng 10 ha so với vụ đông năm ngoái, trong đó 50 ha trên đất 1 lúa 1 màu và 80 ha trên đất 2 lúa. Theo ông Trần Anh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND xã, thì Diễn Mỹ được mùa vụ đông toàn diện, đặc biệt năng suất ngô đạt rất cao, từ 2,5- 3 tạ/sào. Bên cạnh yếu tố thời tiết thuận lợi, còn nhờ địa phương đã tập trung đưa cơ giới hóa, máy cày to vào sản xuất sau dồn điền, đổi thửa, diện tích gieo trồng các loại giống mới được mở rộng.

Theo đánh giá chung, vụ đông năm nay là vụ sản xuất thắng lợi toàn diện, cả về diện tích, năng suất và sản lượng. Toàn tỉnh gieo trồng gần 43.000 ha cây trồng các loại đạt gần 95% kế hoạch và hơn 2.200 ha cá vụ 3. Chỉ tính riêng các loại cây trồng chủ lực như ngô, lạc và rau các loại, đã đạt gần 40.000 ha, tăng so với vụ đông năm ngoái gần 5.000 ha, đặc biệt một số địa phương có diện tích ngô vượt so với kế hoạch đề ra như Thanh Chương 4.200 ha/KH 3.500 ha, Nghĩa Đàn 1.500 ha/KH 1.000 ha, Tân Kỳ 1.200 ha/KH 1.000 ha, hay Quỳnh Lưu gieo trồng hơn 2.000 ha/KH 1.500 ha rau. Đây cũng là vụ sản xuất có tốc độ tăng rất lớn về năng suất, sản lượng.

Cây ngô dự kiến cho năng suất 46 tạ/ha, cao hơn năng suất ngô vụ đông năm 2013 là 11 tạ/ha, đưa sản lượng dự kiến đạt tới trên 126.000 tấn, tăng 45.000 tấn so với vụ đông năm ngoái; có địa phương như Diễn Châu năng suất ngô đạt 55 tạ/ha, cao hơn cả năng suất ngô vụ xuân, hay Nam Đàn, Thanh Chương 47 tạ/ha; diện tích lạc năm nay tương đương, không cao hơn những năm trước nhưng năng suất lại cao hơn vụ đông năm 2013 trên 4 tạ/ha, đạt bình quân 22 tạ/ha, đưa sản lượng tăng gần 600.000 tấn; diện tích rau ổn định ở mức trên 10.000 ha nhưng nhờ thời tiết thuận lợi, rau không hề bị mất ở đầu vụ, thu hoạch sớm và rải vụ hơn nên vừa được mùa, vừa được giá, tiêu thụ thuận lợi, nhờ đó hiệu quả đem lại từ cây rau cao hơn hẳn. 

Thu hoạch cà chua ở Quỳnh Giang (Quỳnh Lưu).

Để có một vụ đông thắng lợi toàn diện như năm nay, không thể không kể đến yếu tố thời tiết cực kỳ thuận lợi. Trên địa bàn tỉnh hầu như không có mưa lụt, điều kiện thời tiết phù hợp cho mọi loại cây trồng sinh trưởng và phát triển tốt từ khi gieo xuống cho đến khi thu hoạch, đặc biệt trong giai đoạn thu hoạch vụ đông, trời lạnh nhưng tạnh ráo, không mưa phùn như mọi năm nên cực kỳ thuận lợi cho khâu phơi sấy, bảo quản và chế biến, tránh được tình trạng được mùa ngoài đồng, mất mùa trong nhà như nhiều năm. Cùng yếu tố thời tiết, là việc triển khai sớm và quyết liệt đề án sản xuất vụ đông của ngành Nông nghiệp và các địa phương, nhờ đó kịp thời bổ cứu, đưa ra các giải pháp phù hợp để mở rộng và ổn định diện tích. Khi chỉ còn 20 ngày nữa là kết thúc thời vụ gieo trồng, ngành Nông nghiệp đã tổ chức họp, tham mưu tỉnh có các biện pháp chỉ đạo quyết liệt, nhờ đó mở rộng thêm một diện tích đáng kể ngô và rau màu trên đất hai lúa. Yếu tố nữa, là các tiến bộ KHKT, giống, đặc biệt là các loại giống ngô mới, các loại rau màu ngắn ngày, cho năng suất, hiệu quả cao được đưa vào ứng dụng và sản xuất rộng rãi ở mọi vùng miền, đặc biệt là những vùng thâm canh, trọng điểm. 

Theo ông Hồ Ngọc Sỹ, Giám đốc Sở Nông nghiệp&PTNT, thì từ nhiều năm nay, vụ đông đã được xác định là một vụ sản xuất chính trong năm, tập trung vào 3 mục tiêu chính là góp phần vào sản lượng lương thực, sản xuất lạc giống cho vụ xuân năm sau và tạo nguồn rau màu hàng hóa phục vụ thị trường, đặc biệt là nhu cầu thị trường Tết Nguyên đán. Với trên dưới 126.000 tấn ngô, sản xuất vụ đông đã đóng góp 12 - 15% vào khoảng 1,2 triệu tấn lương thực có hạt hàng năm của tỉnh. Đặc biệt là diện tích rau màu, với 10.000 – 12.000 ha rau vụ đông, chưa nói đến những diện tích đạt thu nhập hàng trăm triệu đồng, thậm chí gần 200 triệu đồng/ha, chỉ cần tính mỗi ha cho thu nhập bình quân 50 - 60 triệu đồng, thì rau vụ đông đã đem lại nguồn thu 600 - 700 tỷ đồng cho nông dân. 

Có vai trò quan trọng như vậy, nhưng thực tế là những năm gần đây, diện tích cây trồng vụ đông, đặc biệt là cây ngô đang bị co hẹp lại, nhất là ở những địa phương có nhiều diện tích đất hai lúa. Không khó để bắt gặp những cánh đồng mênh mông, màu mỡ bỏ hoang trong suốt mấy tháng mùa đông. Từ thực tế đó, cùng điều kiện về đất đai, khí hậu ở Nghệ An, theo ý kiến chung của nhiều chuyên gia ngành Nông nghiệp, để đẩy mạnh phát triển vụ đông tương xứng với tiềm năng, Nghệ  An cần tập trung vào khai thác diện tích đất hai lúa. Những năm 2005 - 2006, Nghệ An đã có 12.000 - 15.000 ha ngô đông. Nếu khai thác hết tiềm năng, có thể đưa diện tích ngô đông trên đất hai lúa lên tới vài chục nghìn ha, thế nhưng hiện nay toàn tỉnh chỉ trồng được từ 5.000 - 6.000 ha mỗi vụ.

Trong khi ngô là loại cây trồng rất phù hợp, có khả năng thích ứng với thời tiết trong vụ đông, nếu đã có 3 - 4 lá thì dù có gặp úng ngập, miễn không kéo dài sẽ không bị ảnh hưởng nhiều. Đây cũng là loại cây trồng có nhiều tiến bộ KHKT về giống, thâm canh, với bộ giống ngắn ngày, tiềm năng năng suất cao, quy trình thâm canh ngô dày, công nghệ cao phát huy được tiềm năng năng suất. Thị trường tiêu thụ ngô cũng khá thuận lợi và ổn định, nhu cầu lớn, với mức giá như hiện nay là 6.500 - 7.000 đồng/kg, giá bán ngô không thua gì lúa, trong khi tiêu thụ lại dễ dàng hơn rất nhiều. Tuy sản xuất ở vụ đông, nhưng trừ những năm mưa quá nhiều và dai dẳng trong giai đoạn thu hoạch, còn hầu như sản phẩm ngô hư hỏng không đáng kể. Với mức năng suất hiện nay từ 45 - 46 tạ/ha, một ha ngô cho thu nhập khoảng 30 - 40 triệu đồng, trừ chi phí đầu tư 15 - 20 triệu đồng, mức lãi cũng khá đáng kể. 

Thực tế vụ đông ở tỉnh ta, ngoài mở rộng thêm diện tích ngô, thì các loại cây trồng khác còn khó khăn. Cây rau màu hàng hóa chất lượng cao vẫn sản xuất được trên đất hai lúa, giá trị kinh tế cũng rất cao, nhưng diện tích gieo trồng phải tính toán, phù hợp với nhu cầu của thị trường. Những năm gần đây,  các địa phương mở rộng diện tích các loại khoai tây, cà chua… khá thắng lợi, nhưng nếu mở rộng thêm trong khi chưa tìm được thị trường tiêu thụ ổn định sẽ thất bại, do khâu chế biến hầu như chưa có mà chủ yếu bán tươi. Bởi vậy, ngành Nông nghiệp khuyến khích người dân và các địa phương nếu phát triển thêm rau hàng hóa, nên tập trung trồng các loại bí xanh, bí đỏ, hiệu quả cao mà thu hoạch được cả quả non và quả già, bảo quản được lâu. Còn nếu phát triển ngô trên đất hai lúa, phải có quy hoạch đồng bộ, thay đổi điều kiện canh tác, dùng máy cơ giới, sử dụng máy cày, máy lên luống để giảm sức lao động.

 Phú Hương