Nhà văn đi cày ruộng
(Baonghean.vn) Những năm 1957, 1958, trên có chủ trương tổ chức cho văn nghệ sỹ đi về các địa phương, sống với người lao động chân tay để tìm hiểu thực tế nhằm tăng thêm vốn sống để sáng tác. Nhà văn Đào Vũ
Nhà thơ Huy Cận về vùng mỏ than Hồng Gai làm thợ mỏ một thời gian, viết được nhiều thơ, sau đó in trong các tập: Đất nở hoa, Trời mỗi ngày lại sáng, Bài thơ cuộc đời. Nhà văn Đào Vũ cũng vậy, mùa hè. năm 1958, với tư cách là cán bộ Ban công tác nông thôn, ông được phân công về hợp tác xã Vũ La, tỉnh Hải Dương và ở lại đó 8 tháng. Những người cùng đi còn có: Tú Mỡ, Hoàng Tố Nguyên (nhà thơ) Sỹ Ngọc, Đặng Đức (họa sỹ ), Hoàng Tích Linh, Xuân Bình (biên kịch sân khấu), do Đào Vũ làm tổ trưởng. Các văn nghệ sĩ ở, ăn, làm cùng nông dân, dự các buổi họp, vận động họ vào hợp tác xã, đồng thời ghi chép và sáng tác. Gia đình nơi Đào Vũ ở nói riêng và bà con xã Vũ La nói chung coi ông và cả nhóm công tác như người thân của nhà mình, làng mình.
Như nông dân thực thụ, Đào vũ cùng các bạn đồng nghiệp tham gia cày bừa, gặt hái, tát nước, làm phân xanh, đắp đê... với bà con. Đào Vũ cũng có một quyển sổ điểm, ngoài bìa ghi: “Sổ điểm của xã viên mới Đào Vũ”. Điểm được ghi hằng ngày, có chữ ký của đội trưởng đội sản xuất hoặc nhóm lao động mình tham gia.
Đào Vũ kể: “Có ngày đi guồng nước chỉ được 1 điểm, bởi vì tôi cao lớn, chân dài, mà cái guồng thì lại thiết kế cho những người vừa tầm. Nhưng cũng có ngày đi làm phân xanh được tới 10 điểm”. Ông còn giúp bà con về Hà Nội mua nông cụ, rồi thuê xe chở về quê. Có lần người ta ngạc nhiên thấy giữa đường phố Hà Nội, nhà văn Đào Vũ ngồi nghễu nghện trên xe không có mui, bên cạnh ông là lưỡi cày, lưỡi hái, lưỡi xẻng, lưỡi cuốc, răng bừa...
Sau những chuyến đi ấy, Đào Vũ viết được hai cuốn tiểu thuyết: Cái sân gạch, Vụ lúa chiêm nổi tiếng một thời, có nhân vật chính lão Am lấy nguyên mẫu là ông chủ nhà tên là Tự mà tác giả đã cùng ông sớm tối bên nhau. Nhiều nhân vật khác cũng được nhà văn lấy nguyên mẫu ở Vũ La!
Phạm Đình Ân
