(Baonghean) - Trong số các loại nước giải khát “thiên nhiên” được bày bán ở các vỉa hè, nước mía là loại đồ uống được nhiều thực khách lựa chọn vì vừa bổ dưỡng, dễ uống, phù hợp với mọi lứa tuổi, có thể làm dịu ngay cơn khát giữa mùa hè nóng bức và giá khá bình dân. Tuy nhiên, với cách thức chế biến của nhiều hàng nước mía vỉa hè hiện nay, nỗi lo về tình trạng mất vệ sinh, ảnh hưởng tới sức khỏe con người không phải là không có căn cứ.
Với phương tiện hành nghề khá gọn nhẹ (gồm một chiếc máy ép nước mía di động và một số bàn, ghế nhựa loại nhỏ), ngày càng có nhiều hàng nước mía xuất hiện ở các vỉa hè từ thành phố đến các thị xã, thị trấn. Ở thành phố Vinh, các hàng nước mía thường xuất hiện nhiều trên các tuyến đường như: Lê Duẩn, Nguyễn Văn Cừ, Phan Đình Phùng, Đại lộ Lê Nin, Công viên Nguyễn Tất Thành, cổng các trường học… Vào những ngày hè, các hàng nước mía thường thu hút được một lượng lớn khách tìm đến “hạ nhiệt”. Có người ghé vào chỉ để uống nhanh một cốc nước mía nhằm giải ngay cơn khát, cũng có những nhóm người trẻ tuổi có thói quen thích tụ tập bạn bè xung quanh chiếc bàn nhỏ ở quán nước mía vỉa hè, vừa nhâm nhi cốc nước mía vừa trò chuyện và hóng mát.
Song dường như các vị khách dùng nước mía đều không mấy để ý, quan tâm đến khâu chế biến của những người bán nước mía. Tất cả các công đoạn chế biến người bán hàng làm với đôi bàn tay trần, rất hiếm người sử dụng găng tay vệ sinh. Đầu tiên là dùng tay trần bào, róc vỏ mía dựng sẵn bên máy ép cạnh lề đường. Ruồi nhặng và bụi đường có cơ hội để tìm “bến đỗ”. Khi có khách vào, người bán hàng dùng tay trần cầm dao chặt cây mía đã được róc sẵn ra từng khúc rồi cho vào máy ép, cán ra nước. Mía ép xong, bã được vứt bừa bãi ngay phía trước chân máy ép. Vị ngọt còn sót lại trên đám bã mía lại có sức hút mạnh đối với lũ ruồi. Xong đâu đấy, người bán hàng dùng tay trần vốc từng vốc đá xay nhỏ cho vào cốc rồi rót nước mía vào mang ra cho khách uống. Đá được sử dụng trong các quán nước mía thường là loại đá cây, vốn chỉ để sử dụng để ướp lạnh đối với thực phẩm. Do không đảm bảo về nguồn nước làm đá, nguy cơ mất vệ sinh là rất cao.
 |
Hàng nước mía “mini” xuất hiện nhiều ở trước cổng trường học.
Vào cuối mỗi buổi chiều, hàng nước mía trên đường Lê Duẩn gần cổng trường đại học Vinh, chỉ có bốn, năm chiếc bàn nhỏ nhưng đã được “lấp đầy” khách. Người đàn ông trung niên tất bật đập đá, cho vào cốc rồi róc, bào vỏ của từng cây mía nhanh thoăn thoắt để kịp phục vụ khách. Đứng quay chiếc máy ép mía là chị vợ. Từng đám bã mía ngổn ngang xung quanh chiếc máy ép, kéo theo cả đám ruồi nhặng bay quanh. Khách (phần lớn là sinh viên) ngồi uống một cách ngon lành mà không mấy để tâm đến đám ruồi nhặng xung quanh.
Thời tiết càng oi nóng thì các hàng nước mía càng đông khách. Khu vực vòng xuyến gần đại lộ Lê Nin là điểm quy tụ nhiều hàng nước mía di động vào mỗi buổi tối, đồng thời cũng là nơi thu hút được một lượng lớn thực khách đến uống nước mía, phần lớn là thanh niên. Giữa không gian thoáng, lộng gió, chỉ với cốc nước mía có giá 6.000 - 7.000 đ, mọi người có thể vừa uống nước, vừa trò chuyện và hóng mát. Do lượng khách đông nên các công đoạn chế biến nước mía thường được những người bán hàng ở đây tiến hành nhanh chóng nhằm bán được nhiều nhất. Vấn đề vệ sinh trong quá trình chế biến cũng có phần bị xem nhẹ.
Chị Hạnh (chủ một hàng nước mía ở khu vực vòng xuyến) cho biết: “Khách đông nên phải thao tác nhanh mới có đồng ra đồng vô”. Giúp việc cho chị là cậu con trai trạc 15, 16 tuổi. Quan sát thấy em luôn để tay trần khi làm nước mía phục vụ khách. Sau khi bào vỏ mía xong, dù tay đang còn lem luốc nhưng em vẫn tiếp tục công đoạn vốc đá bỏ vào cốc trước khi rót mía vào để mẹ bê ra cho khách. Khoảng 30 phút, cũng với hai bàn tay không em còn kiêm luôn việc dọn đống bã mía đầy ruồi nhặng xung quanh chân máy ép cho vào bao tải. Khi có khách vào gọi, em lau vội tay vào chiếc khăn đã ngả màu để trên bàn rồi lại tiếp tục cầm mía cho vào máy để ép. Người bán nước mía chế biến mất vệ sinh đã đành, nhưng ngay đến khách hàng, dù trực tiếp chứng kiến những hình ảnh mất vệ sinh ấy vẫn làm ngơ, xem là chuyện bình thường và thản nhiên nhâm nhi cốc nước mía một cách ngon lành như không có chuyện gì xảy ra.
Do vốn đầu tư ban đầu ít, quay vòng vốn nhanh, không phải nộp thuế, không cần giấy phép kinh doanh, các hàng nước mía vỉa hè đang mọc lên ngày càng nhiều. Cùng với đó là những nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe con người ngày càng cao từ cung cách chế biến nước mía rất thủ công, sơ sài, không đảm bảo vệ sinh của hầu hết các quán nước mía vỉa hè hiện nay.
Đáng lưu tâm là những quán nuớc mía vỉa hè lại rất ít khi nằm trong “tầm ngắm” của các lực lượng chức năng, đặc biệt là cơ quan quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm. Trong khi đó, rất nhiều thực khách của các quán nước mía vỉa hè vẫn còn mang nặng tâm lý chủ quan, không mấy quan tâm tới những ảnh hưởng xấu từ những cốc nước mía mất vệ sinh tới sức khỏe của chính bản thân mình.
