Ông Trung hà thủ ô

(Baonghean) - Đến thôn Tiến Thành, xã Chi Khê (Con Cuông) hỏi thăm ai cũng biết CCB Nguyễn Ngọc Trung nổi tiếng chuyên làm nghề ươm cây giống và mới đây thêm nghề nấu cao hà thủ ô. Cao được chưng cất từ loại cây thuốc nam có tên gọi hà thủ ô được nhân dân tin dùng, nấu đến đâu bán hết đến đó.

Đến thăm cơ sở chưng cất cao hà thủ ô của ông Nguyễn Ngọc Trung vào thời điểm ông đang tập kết nguyên liệu chuẩn bị nấu một đợt mới theo đơn đặt hàng. Trên lò chiếc nồi chứa khoảng 100 kg nguyên liệu vẫn đang sôi sùng sục, hơi bốc lên ngùn ngụt. Vừa lấy gáo đảo nước phía trong lõi nồi quấy đều, vừa chắt nước sang nồi cô nhỏ hơn bên cạnh, ông tranh thủ kể cho chúng tôi “duyên” ông đến với nghề này.

Ông Trung đang nấu cao hà thủ ô

Gần 30 năm trước, khi đang ở trong quân ngũ tham gia đóng quân vùng Tây Bắc, ông được giao nhiệm vụ quản lý công tác hậu cần quân đội nên đã tham gia nấu các loại cao, trong đó có cao hà thủ ô phục vụ bồi dưỡng, chữa bệnh cho chiến sỹ. Cùng với việc biết quy trình nấu để có sản phẩm cao chất lượng tốt thì ông cũng biết rất tường tận về công dụng của thuốc cao này là vị thuốc bổ chuyên trị suy nhược thần kinh, các bệnh về thần kinh, khoẻ gân cốt... Ấp ủ một dự định sẽ nấu thành công cao hà thủ ô trên quê hương mình nhưng do công việc bận rộn mà mãi đến gần đây khi có dịp tiếp xúc với một cơ sở chuyên nấu cao phục vụ cho cơ sở bán thuốc bắc gia truyền mới tạo động lực để ông thử nghiệm nấu.

Lúc đầu, trong suy nghĩ của ông chỉ nấu cho gia đình dùng và biếu tặng bạn bè thân nhưng rồi giá trị, tác dụng của cao do ông Trung nấu đã được kiểm chứng rất tốt nên rất nhiều người tin dùng đặt mua thường xuyên. Chỉ một năm sau, cứ đều đặn 4 ngày đêm liên tục ông Trung nấu xong một nồi cao với lượng nguyên liệu 100 kg cho cao thành phẩm 5 kg. Làm nghề nấu cao hà thủ ô một thời gian cho ông kinh nghiệm trong quá trình cô nước cao phải đều tay, lửa nhỏ vừa. Cũng theo ông Trung để có một sản phẩm cao hà thủ ô chất lượng tốt, ngoài lưu ý đảm bảo quy trình nấu thì đầu vào nguyên liệu phải tốt, phải lựa chọn củ hà thủ ô to béo và xử lý ngâm bằng nước đậu đen để khử độc, chống mốc, chống mối mọt. Thời gian gần đây qua nghiên cứu tài liệu ông nấu thử và đã thành công thêm 2 loại sản phẩm nữa là cao hà thủ ô- đinh lăng; cao ích y thiên (cao cỏ đị).

Để chủ động nguồn nguyên liệu đầu vào, tận dụng kinh nghiệm ươm cây giống, ông Trung đã mạnh dạn thuê 1,4 ha đất, trong đó kế hoạch sẽ bố trí trồng 1,2 ha cây đinh lăng. Hiện tại ông đã bố trí ươm hơn 3,2 vạn bầu cây đinh lăng và đang tiếp tục ươm thêm 2 vạn bầu nữa để đảm bảo diện tích quy hoạch. Ông Trung cho biết: Nguồn nguyên liệu chính là hà thủ ô vùng miền núi phía Tây Nghệ An chất lượng rất tốt, số lượng còn dồi dào, tuy nhiên nguồn cây đinh lăng thì không có sẵn trong tự nhiên nên việc gia đình tập trung trồng trên diện tích lớn để chủ động nguyên liệu đầu vào.

Ông Trung bộc bạch, nghề nấu cao thủ ô đối với ông như cái “duyên nợ” vì biết nghề khi còn ở quân ngũ. Cái được lớn nhất đó là ông đã góp phần chế biến ra một sản phẩm phục vụ nhu cầu chăm sóc sức khoẻ người dân và góp phần tốt hơn trong việc nâng cao giá trị kinh tế các sản phẩm phụ dưới tán rừng, và góp phần bảo vệ, phát triển rừng.

Hồng Sơn