Bài cuối: Đổi mới thu thuế phi nông nghiệp và giải pháp "không dùng tiền mặt"
Thực hiện mục tiêu của “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” và “Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt trên địa bàn Nghệ An giai đoạn 2021-2025”, nhằm tạo thuận lợi hơn cho người dân trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế phi nông nghiệp, Cục Thuế tỉnh Nghệ An đã nghiên cứu, đổi mới phương thức thu thuế phi nông nghiệp.
.jpg)
Thực hiện mục tiêu của “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” và “Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt trên địa bàn Nghệ An giai đoạn 2021-2025”, nhằm tạo thuận lợi hơn cho người dân trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế phi nông nghiệp, Cục Thuế tỉnh Nghệ An đã nghiên cứu, đổi mới phương thức thu thuế phi nông nghiệp.
.jpg)
Trong những năm vừa qua, người nộp thuế thực hiện nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp chủ yếu thông qua các hình thức: Nộp bằng tiền mặt tại trụ sở khối, xóm; Nộp tiền thông qua ứng dụng eTax Mobile; Nộp trực tiếp tại quầy của ngân hàng thương mại.
Với các hình thức nộp thuế nêu trên đều tồn tại các nhược điểm khác nhau dẫn đến khó khăn trong việc nộp thuế của người nộp thuế cũng như khó khăn trong việc hạch toán chứng từ tại cơ quan thuế; cụ thể: Đối với hình thức thu bằng tiền mặt tại trụ sở khối, xóm, cán bộ ủy nhiệm thu của phường/xã có thể viết sai thông tin người nộp thuế, sai mã số thuế, sai tiểu mục, trên biên lai không ghi mã số thuế, không tách riêng theo từng tiểu mục người nộp thuế thực tế phát sinh mà gộp chung vào một tiểu mục, ngày trên các liên của biên lai không khớp nhau, dẫn đến phát sinh tiền chậm nộp hoặc sai nghĩa vụ thuế của người nộp thuế, gây bức xúc cho người dân.
Một cán bộ Cục Thuế Nghệ An cho hay: Thực tế có tình trạng cán bộ ủy nhiệm thu thực hiện tổng hợp không đúng số tiền trên biên lai, dẫn đến số tiền thuế nộp vào ngân sách nhà nước thừa hoặc thiếu; nộp tiền vào ngân sách nhà nước khác tiểu mục. Quá trình xử lý dữ liệu thu nộp thủ công, phiền toái. Cán bộ ủy nhiệm thu của phường/xã thực hiện chuyển biên lai bằng giấy đến cơ quan thuế sau khi nộp tiền vào ngân sách nhà nước, cơ quan thuế thực hiện chấm bộ và hạch toán chứng từ vào hệ thống quản lý thuế tập trung TMS, những công việc này đều thực hiện thủ công.
Đối với hình thức sử dụng ứng dụng eTax Mobile, năm 2023 số tiền thuế phi nông nghiệp nộp qua eTax Mobile là rất ít, do thao tác trên eTax Mobile còn khá phức tạp, gây khó khăn cho người nộp thuế khi sử dụng ứng dụng. Liên kết với tài khoản ngân hàng để nộp thuế rất khó khăn, đồng bộ tài khoản với ngân hàng chậm. Một số ngân hàng thương mại thu phí rất cao cho mỗi giao dịch nộp tiền. Không thuận tiện khi nộp thay, người dân muốn nộp thay phải biết số tài khoản, số quyết định hoặc số ký hiệu khoản phải nộp (ID khoản nộp); nhiều Ngân hàng chưa triển khai dịch vụ nộp thuế thay trên eTax Mobile.
.jpg)
Phường Vinh Tân, thành phố Vinh là địa phương có địa bàn rộng với quy mô dân số hơn 22 ngàn, số hộ dân trên 5.000. Trong nhiều năm qua, việc triển khai thu thuế đất phi nông nghiệp bằng tiền mặt đã có nhiều bất cập, không phù hợp với thực tiễn dẫn đến thông tin người nộp thuế có sai lệch, việc thu thuế khó khăn, mất thời gian, dễ gây ra sự thất thoát ngân sách. Đặc biệt, công tác quản lý thu ngân sách đối với nguồn thu này còn chưa tiện lợi và minh bạch.
Ông Nguyễn Đình Thanh – Chủ tịch UBND phường Vinh Tân cho biết: Khi được biết Cục Thuế Nghệ An triển khai thí điểm thu thuế đất phi nông nghiệp không dùng tiền mặt, chúng tôi nhận thấy đây là mô hình hay, sẽ góp phần quan trọng cho công tác quản lý nhà nước trong thu thuế đất phi nông nghiệp, vì vậy, phường xin đăng ký làm thí điểm đầu tiên.
Với nhận thức vấn đề quan trọng này rất rõ ràng, UBND phường Vinh Tân bắt tay vào xây dựng kế hoạch cụ thể, chi tiết với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Trước khi triển khai thu đã tổ chức hội nghị để phổ biến cho cấp uỷ, ban cán sự, trưởng ban công tác Mặt trận khối và các đoàn thể biết, nắm rõ, nắm chắc, triển khai tuyên truyền trên các hệ thống phát thanh, soạn tờ hướng dẫn cách làm chuyển lên hệ thống trang Facebook, Zalo của từng nhóm khối dân cư, sau đó mới triển khai lực lượng đến tận từng hộ gia đình... Kết quả bất ngờ: sau 2 ngày thứ Bảy và Chủ nhật đã hoàn thành 80% kế hoạch, sau đó người dân đã tự nắm thông tin, cách làm và tự thực hiện nghĩa vụ của mình một cách thuận lợi và hết sức phấn khởi. Năm 2024 với cách làm mới, phường Vinh Tân đã hoàn thành việc thu thuế với đạt 150% so với thu năm 2023, đạt 80 % so với kế hoạch.
Ông Nguyễn Đình Thanh cũng nói thêm: Qua thành công của việc thí điểm thu thuế đất phi nông nghiệp không dùng tiền mặt, chúng tôi rút ra được các hiệu quả rõ nét. Đây là một việc đúng với xu thế hiện nay trong điều kiện Chính phủ đang đẩy mạnh công cuộc chuyển đổi số Quốc gia. UBND các cấp đang thực hiện tiếp tục đẩy mạnh CCHC, chuyển đổi số và xây dựng nền hành chính hiện đại, góp phần đổi mới sáng tạo, phát triển nhanh và bền vững. Người dân nộp thuế bất cứ ở đâu, bất cứ lúc nào...
Đơn cử, ông Nguyễn Văn Quyết ở khối Tân Phượng, phường Vinh Tân, ở Ba Lan nhiều năm qua. Đến năm 2024 nhờ có tham gia nhóm Zalo ở khối, ông đã tự nộp thuế khi đang ở Ba Lan. Thực tế trên địa bàn phường Vinh Tân, có không ít người dù không ở nhà, đi công tác... nhưng nhờ hình thức thu thuế không dùng tiền mặt, họ vẫn tham gia thực hiện nghĩa vụ đóng thuế phi nông nghiệp đầy đủ, tiện lợi.
“Tuy nhiên, ngành Thuế cần nghiên cứu hồ sơ chuyển nhượng sang tên, cấp mới giấy chứng nhận quyền sử dụng đất gắn luôn kê khai thuế đất phi nông nghiệp; gắn vào hồ sơ điều chỉnh thông tin người nộp thuế nếu chuyển nhượng, qua đó cắt nghĩa vụ người sử dụng cũ, bổ sung nghĩa vụ người sử dụng mới”, Chủ tịch UBND phường Vinh Tân kiến nghị.
Với hình thức thu thuế mới đang mang lại sự thuận lợi cho người nộp thuế trong việc nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp bằng cách chuyển khoản vào tài khoản thu thuế của UBND phường/xã theo số định danh là số CCCD hoặc mã số thuế của người nộp thuế. Người nộp thuế có thể nộp thuế ở bất kỳ ở đâu và bất kỳ thời gian nào trong ngày. Người nộp thuế có thể sử dụng tài khoản bất kỳ ngân hàng nào để nộp tiền thuế phi nông nghiệp. Có thể nộp thuế phi nông nghiệp thay cho người nộp thuế khác dễ dàng, chỉ cần có thông tin về mã số thuế hoặc CCCD của người nộp thuế cần nộp thay. Miễn phí nộp tiền thuế phi nông nghiệp tại tất cả các ngân hàng. Khắc phục những hạn chế của các hình thức nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp đã nêu trên.
Hỗ trợ cán bộ ủy nhiệm thu thuế phi nông nghiệp tại phường/xã trong việc thu thuế, cán bộ ủy nhiệm thu không phải viết biên lai giấy. Đồng thời, cũng hỗ trợ công chức thuế trong việc hạch toán chứng từ thu nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp vào hệ thống ứng dụng quản lý thuế, chứng từ nộp thuế của người nộp thuế được truyền và hạch toán tự động từ ngân hàng và Kho bạc Nhà nước vào hệ thống ứng dụng quản lý thuế tập trung của cơ quan thuế. Việc làm này cũng tăng cường công tác chuyển đổi số trong ngành Thuế, thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
Trong tháng 6/2024, Cục Thuế Nghệ An thực hiện triển khai thí điểm giải pháp thu thuế theo hình thức ủy nhiệm thu cho UBND xã/phường/thị trấn tại phường Vinh Tân, thành phố Vinh. Đến đầu tháng 8/2024, tất cả 21/21 UBND huyện, thị xã và thành phố Vinh đều ban hành công văn chỉ đạo tất cả UBND phường, xã, thị trấn trên địa bàn phối hợp với Ngân hàng BIDV mở tài khoản thu thuế sử dụng đất PNN bằng hình thức chuyển khoản.
Kết quả triển khai trong thời gian qua: Cục Thuế tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo Chi cục Thuế TP. Vinh và các Chi cục Thuế khu vực phối hợp với UBND các phường, xã, thị trấn thực hiện triển khai tuyên truyền đến tất cả khối, xóm trên địa bàn để người dân biết sự thuận tiện của hình thức nộp thuế này.
Tính đến tháng 11/2024, trên địa bàn tỉnh đã có khoảng 100.000 người nộp thuế thực hiện nộp thuế qua hình thức thức này, tổng số thuế đã nộp là hơn 25 tỷ đồng.
Cục Thuế Nghệ An cho biết: Năm 2024 là năm đầu tiên Cục Thuế tỉnh Nghệ An tổ chức triển khai giải pháp thu thuế phi nông nghiệp không dùng tiền mặt thông qua hình thức chuyển khoản, số thuế thu qua hình thức này dự kiến đạt khoảng 60% so với dự toán (do nhiều người nộp thuế đã nộp thuế phi nông nghiệp cùng với các khoản phí ngay từ những tháng đầu năm, trước khi triển khai giải pháp này). Dự kiến trong những năm tới, với cách làm này thì hiệu quả đem lại đối với việc thu thuế phi nông nghiệp không dùng tiền mặt sẽ còn cao hơn nữa, tiến tới thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp 100% không dùng tiền mặt.
Với thao tác sử dụng vô cùng đơn giản, an toàn và bảo mật, người nộp thuế có thể nộp thuế phi nông nghiệp ở mọi lúc, mọi nơi, tại bất kỳ địa điểm nào có kết nối Internet; đồng thời có thể dễ dàng nộp thay cho người nộp thuế khác, chỉ cần có thông tin về mã số thuế hoặc căn cước công dân, thanh toán nhanh, đúng số thuế cần phải nộp mà không mất chi phí nộp tiền tại tất cả các ngân hàng.
Nghệ An là tỉnh rộng lớn nhất cả nước có 20 huyện, thành, thị. Việc quản lý thu thuế với địa bàn rộng khá khó khăn và phức tạp. Từ khi khái niệm chuyển đổi số còn mới mẻ, Cục Thuế Nghệ An đã luôn tiên phong đi đầu trong ứng dụng các phần mềm tiên tiến và lập trình nghiên cứu các ứng dụng mới. Cục đã ứng dụng sớm các phần mềm như: Hệ thống quản lý thuế hộ cá thể (QCT), hệ thống quản lý ấn chỉ (QLAC), phần mềm quản lý nợ, phần mềm quản lý văn bản nội bộ (QLVB), phần mềm quản lý thuế thu nhập cá nhân, phần mềm quản lý thuế nhà đất (QND). Ứng dụng quản lý sơ đồ hộ kinh doanh, ứng dụng khác như: ứng dụng kế toán, quản lý tài sản, ứng dụng quản lý ấn chỉ thuế, ứng dụng đăng ký mã số thuế…
Vài năm gần đây, Cục Thuế Nghệ An thực hiện cải cách hành chính mạnh mẽ. Năm 2023, Cục Thuế Nghệ An thực hiện các sáng kiến về thu thuế trên mạng, chống chuyển giá, xây dựng Quy chế phối hợp quản lý thuế đối với hoạt động khai thác tài nguyên khoáng sản, trong đó quy định cụ thể nhiệm vụ của Cục Thuế, các sở, ban, ngành và UBND các cấp thực hiện các nội dung quản lý thuế… Bên cạnh đó, ứng dụng Quản lý tem điện tử rượu và tem điện tử thuốc lá nhằm phục vụ công tác quản lý trong việc in ấn, cấp phát cho các tổ chức, cá nhân sử dụng, truyền dữ liệu tem điện tử từ các tổ chức, cá nhân sử dụng tem điện tử về hệ thống quản lý tem điện tử…
Cục Thuế Nghệ An đã không ngừng đẩy mạnh ứng dụng CNTT vào công tác tuyên truyền hỗ trợ người nộp thuế (NNT), nhằm nâng cao sự tương tác giữa cơ quan Thuế với NNT, đáp ứng xu hướng tiếp cận thông tin điện tử của người dân và doanh nghiệp. Tuyên truyền qua các nền tảng mạng xã hội; hỗ trợ trực tuyến qua 479 kênh thông tin hỏi đáp của ngành Thuế; NNT sử dụng đất PNN tra cứu thông tin nghĩa vụ phải nộp qua website tracuuPNN.vn…; xây dựng các clip hướng dẫn và đăng tải trên trang TTĐT của Cục Thuế.
Ngành tập trung đẩy mạnh chuyển đổi số như áp dụng sử dụng dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo (AI) phục vụ quản lý thuế, quản lý hóa đơn, góp phần kiểm soát, phát hiện nhanh NNT gian lận về hóa đơn. Đồng thời, triển khai xây dựng dữ liệu bản đồ số đối với hộ kinh doanh, mỏ khoáng sản trên địa bàn tỉnh; đẩy mạnh quản lý thuế đối với hoạt động thương mại điện tử, hoạt động kinh doanh trên nền tảng số.
Các dịch vụ thuế điện tử cũng luôn được duy trì tỷ lệ NNT thực hiện khai thuế, nộp thuế điện tử đạt trên 99% và 100% hồ sơ hoàn thuế bằng hình thức điện tử; 100% doanh nghiệp và hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai đã áp dụng hóa đơn điện tử trong mua bán và cung cấp dịch vụ.
Thời gian tới, ngành Thuế Nghệ An tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, góp phần xây dựng ngành Tài chính hiện đại, hội nhập. Ngành cũng mong tiếp tục triển khai các hình thức phổ biến kiến thức cho lãnh đạo, công chức, người lao động về chuyển đổi số, Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số phù hợp với hướng dẫn của Chính phủ, Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế và tình hình thực tế tại Cục Thuế tỉnh Nghệ An thông qua các hội nghị, cuộc họp, đăng tải tài liệu trên trang thông tin điện tử...
Với sự quan tâm hướng dẫn của Bộ Tài chính, Tổng Cục Thuế, sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; đặc biệt là vai trò chủ động, tinh thần trách nhiệm của tập thể cán bộ, công nhân viên chức ngành Thuế Nghệ An, thu ngân sách tỉnh Nghệ An năm nào cũng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Năm 2024, thu ngân sách tỉnh Nghệ An đạt trên 25.000 tỷ đồng, 16,7% cùng kỳ năm 2023, đạt 157,8% dự toán HĐND tỉnh giao, tạo đà cho việc hoàn thành kế hoạch thu ngân sách trong những năm tiếp theo.
