Sông Dinh “lấn” làng

(Baonghean) - Con sông Dinh bồi đắp phù sa màu mỡ cho bao làng quê ở Quỳ Hợp. Thế nhưng, dăm năm trở lại nay, sông đổi dòng gây sạt lở nghiêm trọng, nhiều diện tích đất canh tác, đất thổ cư cùng với hoa màu đều bị sông “nuốt” chửng.

Đứng từ các xóm Tân Tiến, Tân Mùng, Đồng Chảo xã Tam Hợp - Qùy Hợp… nhìn ra sông thấy bờ sông Dinh bị xẻ toác hoác, lún sụt nham nhở, có cả những bụi tre nằm dưới sông. Đất lở còn kéo theo khá nhiều diện tích ngô sắp thu hoạch của bà con xuống sông.

Bờ sông Dinh bị sạt lở nghiêm trọng

Ông Trương Văn Tính ở xóm Tân Mùng cho hay: “Nhà tôi vườn rộng thênh thang, thế mà đến thời điểm này sông đã vào sát nhà. Riêng những trận mưa lũ trong năm nay sông “lấn” vào vườn khoảng gần 10 mét, kéo theo đó là những cây keo lai sắp cho thu hoạch và nhiều cây ăn quả khác cũng bị thiệt hại. Gia đình tôi còn có 4 sào mía, ngô ở ngoài bãi để kiếm sống đã sắp cho thu hoạch, thì có 2 sào bị cuốn xuống sông. Tốc độ đất lở nhanh lắm, khoảng 2 năm nữa thì nhà tôi sẽ bị kéo xuống sông mất, không biết về đâu”. Sát đó là nhà anh Trương Văn Thêm, ngôi nhà cấp bốn xập xệ là nơi cư ngụ của 4 người, chỉ cách bờ sông chừng hơn 15 mét.

Ông Nguyễn Văn Thắng - Trưởng xóm Tân Mùng cho biết: Năm trước đứa con trai hơn 10 tuổi của gia đình anh Trương Văn Bình đứng chơi ở mép sông sạt lở đã bị rơi xuống sông chết đuối. Tân Mùng có 134 hộ dân, chủ yếu người dân tộc Thổ, tỷ lệ nghèo chiếm trên 25%, bờ sông sạt lở càng làm cho người dân khó khăn. Xóm đã bị sạt lở khoảng gần 30 ha đất canh tác, 17 ha đất thổ cư. Hiện xóm có trên 50 hộ dân nằm trong tình trạng cảnh báo cần phải di dời. Tuy nhiên, xóm cũng chỉ mới di dời được 2 hộ Trương Văn Loan và Trương Văn Đức. Chủ tịch UBND xã Tam Hợp - ông Hoàng Xuân Ngư nói: Trận mưa giữa tháng 9 vừa qua nước sông dâng lên cuộn xiết gây sạt lở, làm đổ cột điện cao thế 110 KV và cột điện 35 V ở tại xóm Đồng Chảo. Sông Dinh chảy qua địa bàn xã Tam Hợp dài trên 6 km, đi qua các xóm Tân Mùng, Tân Tiến, Vặc Xa, Đồng Chảo, Tân Mỹ …Hiện có gần 3 km bị sạt lở nghiêm trọng, các vết sạt lở nơi cao nhất từ 10-12 m. Sông đã tiến sâu và “xoá sổ” con đường 542 dài khoảng gần 2 km. Quốc lộ 48 C từ ngã ba Săng Lẻ đi Thị trấn Quỳ Hợp có đoạn chỉ cách bờ sông chưa đầy 20m. Ngay như trụ sở UBND xã Tam Hợp cũng chỉ cách điểm sạt lở trên 50 m. Toàn xã Tam Hợp có gần 3000 hộ dân có khoảng trên 800 hộ dân trong tình trạng cảnh báo và có hàng trăm hộ nằm trong diện di dời. Tuy nhiên, 3 năm trở lại nay, Tam Hợp chỉ mới di dời được 5 hộ. Nhu cầu tái định cư là rất lớn, trong khi quỹ đất eo hẹp nên việc di dời rất khó khăn. Giải pháp chống sạt lở đất là hàng năm xã huy động sức dân trồng tre, đóng cọc tre… tuy nhiên, cứ vào mùa mưa là tất cả đều trôi sông. Được biết nhiều lần bà con và chính quyền xã Tam Hợp đã kêu cứu, kiến nghị với các cơ quan liên quan cần phải xây dựng kè sông Dinh. Không ít lần tiếp xúc cử tri đại biểu Quốc hội, HĐND tỉnh nhưng đến nay vẫn chưa có giải pháp hữu hiệu.

Nguyên nhân chính gây nên tình trạng sạt lở bờ sông Dinh phần lớn do tác động của con người. Tình trạng khai thác cát bừa bãi trên sông, đặc biệt là nhiều năm qua rộ lên khai thác quặng thiếc đào bới vô tội vạ, núi rừng trơ trọc. Đồng thời người ta thi nhau triệt hạ rừng đầu nguồn để lấy gỗ chống hầm lò.
Ông Bùi Thanh An-Chủ tịch UBND huyện Quỳ Hợp cho hay: Xây dựng kè chống sạt lở bờ sông Dinh vấn đề là hết sức bức bách nhưng nằm ngoài khả năng của huyện, vì nguồn kinh phí eo hẹp. UBND huyện sẽ trình UBND tỉnh xin được hỗ trợ kinh phí để khắc phục cục bộ các điểm sạt lở ách yếu nhằm ổn định cuộc sống của người dân…

Văn Trường