Thách thức dân số vùng biển Diễn Châu

(Baonghean) - Với đặc thù làm nghề biển, người dân có tâm lý thích sinh đông con, nhất là con trai để có người đi biển, có thêm nhân lực làm kinh tế gia đình, Nhận thức về công tác DS/KHHGĐ và SKSS còn thấp. Do đó, tỷ lệ sinh con thứ 3 ở Diễn Châu có chiều hướng gia tăng, tỷ lệ mất cân bằng giới tính đang ở mức báo động. Đó là những thách thức lớn trong công tác DS/KHHGĐ ở các xã vùng biển Diễn Châu.

Ở xã miền biển Diễn Hải, sinh đẻ nhiều đã trở thành tập quán. Những đứa trẻ sinh ra, nếu học hành tử tế thì bố mẹ chúng cũng cố bám trụ cho học hết cấp 3, khá thì học tiếp, bằng không chỉ cần sức khỏe, con trai bám biển chài lưới, con gái bám đồng muối, vào Nam, ra Bắc kiếm việc làm thuê... Vẫn biết sinh nhiều, khổ nhiều nhưng với người dân nơi đây, con cái là phúc phận, quan niệm “đông con hơn đông của” đã ăn sâu vào tiềm thức của người dân.

6 tháng đầu năm 2013, tỷ lệ sinh con thứ 3 ở Diễn Hải chiếm 36,9%; 70% gia đình có từ 3 con trở lên, 30% gia đình có 2 con (chủ yếu là cán bộ, công chức); 10/10 xóm có người sinh con thứ 3 trở lên. Chị Lê Thị Thanh, cán bộ chuyên trách dân số xã Diễn Hải cho biết: “Dù nỗ lực rất nhiều, địa phương cũng giành sự quan tâm đặc biệt cho công tác dân số: hàng năm ngoài chiến dịch của huyện, xã còn trích ngân sách 10 - 15 triệu đồng mở rộng chiến dịch; đưa vấn đề sinh đẻ có kế hoạch vào NQ Hội đồng nhân dân; đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân nhưng cũng chẳng thấm vào đâu. Các chỉ tiêu về thực hiện biện pháp tránh thai đạt thấp. Vấn đề giảm sinh ở địa phương xem ra còn lắm khó khăn...”.

Cán bộ dân số tuyên truyền biện pháp tránh thai cho ngư dân xã Diễn Hải - Diễn Châu. Ảnh: Thành Hưng

Gặp chị Nguyễn Thị Hương (xóm 4, Diễn Hải) đến khám thai tại Trạm y tế xã, chưa đầy 30 tuổi nhưng chị Hương đã có 3 con và hiện đang mang bầu đứa thứ 4. Chị Hương cho biết: “Sinh đẻ nhiều vất vả lắm. Sức khỏe lại yếu. Có 2 gái, 1 trai rồi nhưng gia đình vẫn muốn sinh thêm, nếu được con trai thì tốt...”. Gia đình chị ba đời bám biển, chồng theo thuyền đi đánh cá, chị ở nhà buôn bán nhỏ. Khi được hỏi “đẻ nhiều nuôi sao nổi”, chị cười, không nói gì.

Không chỉ ở Diễn Hải mà ở các xã vùng biển Diễn Châu đều chung thực trạng này. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2013, tổng số trẻ sinh ra là 2.224 trẻ (tăng 18 trẻ so với cùng kỳ năm ngoái); tỷ lệ sinh con thứ 3 của toàn huyện là 26,30%. Nhiều xã có tỷ lệ sinh con thứ 3 cao như: Diễn Bích (42,4%); Diễn Kim (38.2%); Diễn Hải (36,9%); Diễn Vạn (30%); Diễn Ngọc (30,2%)... Không chỉ tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên cao mà tỷ lệ mất cân bằng giới tính ở Diễn Châu cũng đang ở mức báo động: 117 trẻ trai/100 trẻ gái; trong đó có nhiều địa phương chênh lệch giới tính khá lớn: Diễn Vạn (182 trẻ trai/100 trẻ gái), Diễn Hải (166 trẻ trai/100 trẻ gái), Diễn Bích (131 trẻ trai/100 trẻ gái)...

Nhằm hạn chế mức sinh, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 ở 9 xã vùng biển, thời gian qua, Diễn Châu đã có nhiều hình thức xử lý: xử phạt nộp vào quỹ dân số; không bình xét gia đình văn hóa, cắt các khoản phúc lợi đối với các đối tượng vi phạm... Đồng thời giành sự quan tâm đặc biệt cho các địa phương này: hỗ trợ để mở rộng các đợt chiến dịch; đưa các dịch vụ chăm sóc SKSS đến tận cơ sở; thành lập đội truyền thông lưu động đến các bến cá, lên các tàu đánh bắt tuyên truyền chính sách dân số... nhưng vẫn không cải thiện được tình hình.

Bà Trần Thị Lương, Phó Giám đốc Trung tâm Dân số/KHHGĐ huyện cho biết: “Với những quan niệm, tập quán của người dân và điều quan trọng là chưa có chế tài cụ thể xử lý các đối tượng vi phạm chính sách dân số nên vấn đề dân số, KHHGĐ ở các xã vùng biển Diễn Châu luôn trong tình trạng “nóng”. Hy vọng rằng, khi các chính sách về công tác dân số trong tình hình mới của Tỉnh ủy, HĐND tỉnh có hiệu lực, đội ngũ cán bộ chuyên trách dân số được đưa vào định biên, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền về công tác dân số được tăng cường sẽ cải thiện tình hình hiện nay...”.

Duy Nam