Hỗ trợ các hộ tại khu tập thể đường sắt thuê nhà
Chung cư D2 là nằm ở phía Tây đường Quang Trung giao với đường Phan Chu Trinh thuộc địa bàn khối 10, phường Quang Trung (TP. Vinh) là khu nhà tập thể của Tổng Công ty đường sắt Việt Nam.
Khu nhà 5 tầng, diện tích khoảng 750m2 trên khuôn viên khu đất có diện tích khoảng 2.691,4m2, được xây dựng từ những năm 1980 cho 60 hộ gia đình nguyên là cán bộ công nhân ngành đường sắt sinh sống.
Theo Nghị định của Chính phủ về sắp xếp lại nhà ở thuộc sở hữu nhà nước, từ năm 2018, Ủy ban quản lý vốn và tài sản nhà nước và Tổng Công ty Đường sắt đã bàn giao lại cho tỉnh Nghệ An. Tại Quyết định số 3728/QĐ-UBND ngày 11/10/2021, UBND tỉnh Nghệ An giao cho UBND thành phố Vinh quản lý và giải quyết các thủ tục pháp lý.
 |
Chung cư D2 là nhà tập thể cán bộ công nhân đường sắt. TP. Vinh đang được làm thủ tục cho các hộ thuê lại theo diện nhà sở hữu Nhà nước. Ảnh: Nguyễn Hải |
Những năm lại đây, tỉnh đang tiến hành cải tạo các Khu chung cư phía Đông đường Quang Trung và khu nhà D2 mặc dù chưa có trong kế hoạch cải tạo nhưng đang xuống cấp khá nhanh.
Kết quả kiểm định cũng cho thấy khu nhà đang xuống cấp và nguy hiểm ở cấp độ C nên sẽ phải sửa chữa nâng cấp, cải tạo. Để đảm bảo an toàn và các quyền lợi cho các hộ dân khi tiến hành sửa chữa, nâng cấp, các hộ dân phải có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng của mình đối với căn hộ. Tuy nhiên, do quá trình thu thập hồ sơ khá phức tạp và mất nhiều thời gian nên sau khi người dân kiến nghị, UBND tỉnh đã văn bản giao UBND thành phố Vinh và Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố tiến hành rà soát, đẩy nhanh tiến độ thủ tục cho thuê nhà (thuộc sở hữu Nhà nước) đối với các hộ đang sinh sống tại đây.
 |
Chung cư D2 Quang Trung nhìn từ phía đường Phan Chu Trinh. Khu nhà gồm dãy nhà xây nối liền nhau đang xuống cấp ở mức độ C nên về lâu dài sẽ phải cải tạo, nâng cấp. Ảnh: Nguyễn Hải |
Ông Đinh Văn Trường - Chủ tịch UBND phường Quang Trung cho biết: Quá trình xác minh nguồn gốc sử dụng căn hộ tại nhà D2, dù số hộ không nhiều nhưng do trải qua nhiều thời kỳ, căn hộ được cấp cho cha mẹ là cán bộ công nhân ngành đường sắt nhưng nay đã thừa kế cho con cái sử dụng hoặc chuyển nhượng cho người khác, có hộ được cấp trên giấy tờ nhưng nay đã mất nên xác minh nguồn gốc khá khó khăn. Nhờ nỗ lực cố gắng và tập trung, đến thời điểm này (cuối tháng 3/2023), phường đã cơ bản hoàn thành kiểm tra, xác minh để Trung tâm Phát triển quỹ đất lập được hồ sơ để làm căn cứ tiến hành thủ tục ký hợp đồng cho thuê nhà ở theo quy định.
Cụ thể, trong số 60 hộ, có 23 hộ đã được UBND tỉnh phê duyệt đối tượng thuê nhà và hiện các hộ đã cung cấp thông tin nên Trung tâm Phát triển quỹ đất (UBND thành phố Vinh ủy quyền) triển khai các thủ tục ký hợp đồng thuê nhà ở cũ. 37 hộ còn lại do giấy tờ chứng minh nguồn gốc sử dụng phức tạp hơn nhưng trên cơ sở hướng dẫn của Sở Xây dựng và UBND thành phố Vinh, phường Quang Trung đã xác minh bổ sung và đề nghị thành phố làm thủ tục cho thuê nhà đối với các hộ còn lại theo quy định. Hiện các hộ đang cung cấp thông tin, bổ sung giấy tờ theo hướng dẫn.
 |
Cùng với Khu D2, một số Tòa chung cư thuộc Khu C Quang Trung đang xuống cấp nặng nên được thành phố gấp rút làm thủ tục để cải tạo, chuyển đổi nhằm đảm bảo an toàn cho các hộ dân. Ảnh: Nguyễn Hải |
Theo đơn giá được UBND tỉnh phê duyệt, ngoài các trường hợp được miễn, giảm tiền theo quy định, các hộ nhà D2 sẽ thuê nhà theo 5 mức, trong đó tầng 1 thuê với giá 11.040 đồng/m2 sử dụng/tháng, tầng 2 là 10.080 đồng/m2 sử dụng/tháng, tầng 3 là 9.600 đồng/m2 sử dụng/tháng, tầng 4 là 8.640 đồng/m2 sử dụng/tháng và tầng 5 là 7.680 đồng/m2 sử dụng/tháng.
Gỡ khó, đẩy nhanh việc cải tạo, bàn giao tập thể, chung cư xuống cấp
Để đảm bảo an toàn cho người dân vào mùa mưa bão và chỉnh trang đô thị, từ năm 2007, UBND tỉnh đã ban hành Đề án cải tạo, xóa các nhà tập thể cũ, trong đó có các cơ chế chính sách để từng bước xóa bỏ hoặc nâng cấp các khu tập thể.
Bên cạnh đó, đối với các khu chung cư tại phường Quang Trung cũng là một dạng nhà tập thể đặc biệt đã bị xuống cấp nặng nên tỉnh xây dựng kế hoạch cải tạo riêng. Nhờ vậy, đến thời điểm này, cùng với hoàn thành cải tạo 14/21 tòa chung cư tại phường Quang Trung. Trong đó khu A đã hoàn thành và đang trong quá trình nghiệm thu bàn giao, khu B đang hoàn thiện một số hạng mục nội bộ và đang tiếp tục giải tỏa, di dời để thi công Khu C.
 |
Nhà C8 tiếp giáp với đường Lê Hồng Phong thuộc Khu C Quang Trung sau khi hộ cuối cùng di dời đang chuẩn bị giải tỏa để xây mới. Ảnh: Nguyễn Hải |
Đại diện UBND phường Quang Trung cho biết: Trong 7 tòa nhà chung cư còn lại chủ yếu thuộc Khu C còn nhiều nhà chưa cải tạo. Hiện các tòa nhà Khu C đã xuống cấp ở cấp độ D nguy hiểm nên việc cải tạo hết sức cấp thiết. Để thi công được Khu C thì phải làm từ nhà C8 trước nhưng việc di dời khá khó khăn. Tuy vậy, đến ngày 28/3, hộ còn lại cuối cùng đã đồng ý di chuyển đi chỗ khác để bàn giao mặt bằng cho phường.
 |
Một số khu tập thể ở phường Cửa Nam thuộc khuôn viên thành cổ Vinh chưa thể cải tạo, di dời. Ảnh Tư liệu: Báo Nghệ An |
Tìm hiểu thêm, chúng tôi được biết, cùng với cải tạo lại các chung cư xuống cấp nặng, một trong những khúc mắc về chỉnh trang đô thị là nâng cấp hạ tầng các khu tập thể cũ còn lại gặp khá nhiều khó khăn. Ông Đặng Hiếu Lam - Chủ tịch UBND phường Cửa Nam cho biết: Qua rà soát, Cửa Nam hiện có 14 khu tập thể cũ, trong đó 9 khu thuộc quy hoạch trong thành cổ và 4 khu phía ngoài, với gần 400 hộ nên để xử lý cần thêm thời gian.
 |
Toàn cảnh khu vực thành cổ Vinh nhìn từ trên cao. Ảnh Tư liệu: BNA (CTV Sách Nguyễn) |
Cùng chung quan điểm, ông Nguyễn Xuân Huân - Chủ tịch UBND phường Bến Thủy chia sẻ: Bến Thủy hiện còn 5 khu tập thể cũ liên quan đến các doanh nghiệp dệt may trên địa bàn. Đây đều là cán bộ công nhân viên cũ của dệt may, nhà tập thể cũ đã xuống cấp, hạ tầng kém nên mỗi khi mùa mưa bão đến khu vực này thường lụt lội. Các hộ có thực tế sử dụng nhưng phần lớn đã mất giấy tờ. Bên cạnh đó, Đề án cải tạo tập thể cũ năm 2007 của UBND tỉnh đã hết hiệu lực nên các chính sách hỗ trợ về hạ tầng, giao đất theo hình thức định giá cho người dân đã không còn nên không biết áp dụng ra sao?
 |
Khu tập thể Công ty Kinh doanh tổng hợp gồm 17 hộ đang ở tạm thuộc diện sắp xếp lại nhưng do vướng mắc về giá nên chưa thể làm thủ tục cấp giấy chứng nhận để cải tạo. Ảnh: Nguyễn Hải |
Đơn cử tại khu tập thể Công ty Lương thực Thanh Nghệ Tĩnh cũ, nay là Công ty Kinh doanh tổng hợp tại phường Hồng Sơn, khu tập thể có diện tích đất 700m2 do 17 hộ sinh sống trên dãy cửa hàng cũ từ năm 1994 đến nay. Nay sắp xếp, chuyển đổi các hộ muốn được cấp giấy chứng nhận QSD đất phải nộp 100% tiền sử dụng đất (52 triệu đồng/m2) nên các hộ chưa đồng ý. Vì vậy các hộ đang đề nghị thành phố và tỉnh xem xét lại.
Theo ông Phan Xuân Vinh - một trong những hộ ở tập thể cho biết: Gia đình ông mua cửa hàng và ở ổn định từ năm 1994 đến nay, nếu Nhà nước có phương án thu tiền hợp lý, cụ thể là theo giá đất Nhà nước quy định đối với khu vực này thì gia đình ông và các hộ mới chấp hành được và còn có điều kiện để nâng cấp nhà cửa làm ăn, sinh sống.
 |
Toàn cảnh Khu B Chung cư Quang Trung sau khi cải tạo đã khoác lên mình diện mạo mới. Ảnh: Nguyễn Hải |
Trao đổi với chúng tôi, đại diện Phòng Quản lý đất đai, Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết: Thực hiện Đề án xóa, cải tạo tập thể cũ kèm theo Quyết định 109/QĐ-UBND năm 2007, Nghệ An đã giải quyết, xử lý được khoảng 130 trên tổng số 150 khu tập thể, chung cư cũ và tại TP. Vinh, hiện còn khoảng 20 khu tập thể cũ đang gặp vướng mắc, hiện chưa có giải pháp xử lý. Quyết định 109/QĐ-UBND đã hết hiệu lực nên các chính sách hỗ trợ cũng hết và không thể áp dụng được.
 |
Một dãy nhà thuộc Khu B Quang Trung đang trong quá trình thi công cải tạo để tái định cư cuốn chiếu cho các hộ dân. Ảnh tư liệu: Báo Nghệ An |
Trên thực tế, đối với các khu tập thể cũ các hộ ở ổn định và nay phù hợp quy hoạch thì thành phố và tỉnh đã tạo điều kiện cho dân hợp thức hóa sử dụng bằng nạp tiền theo hình thức định giá để cấp giấy chứng nhận QSD đất cho người dân. Sau khi được cấp giấy chứng nhận, người dân có thể xây dựng lại nhà ở hoặc chuyển nhượng. Với những vướng mắc, khó giải về mặt pháp lý trong xử lý nhà đất tập thể hiện tại, Sở Tài nguyên và Môi trường và UBND tỉnh xin ý kiến Bộ Tài nguyên và Môi trường về phương án xử lý./.
