Tiếng gọi rừng thiêng

(Baonghean) - Khu rừng săng lẻ bạt ngàn ở bản Quang Thịnh (Tam Đình, Tương Dương) đã từng được biết đến như một điểm du lịch của miền Tây xứ Nghệ. Nó được gắn với bao nhiêu huyền tích, bao thăng trầm của vùng đất và bà con bản Thái. Trước nạn “chảy máu” khu rừng thiêng, hai người cựu binh đã đứng ra nhận trách nhiệm chăm sóc và bảo vệ khu rừng này...

Dù có được nhắc đến nhiều trên các phương tiện truyền thông, được coi như là một điểm du lịch thì dường như khách viếng thăm rừng săng lẻ (bản Quang Thịnh - Tam Đình, Tương Dương) vẫn còn ít ỏi…

Mỗi lần dừng chân dưới tán rừng săng lẻ đều lưu trong tôi cảm giác huyền bí. Từng nghe cách đây mấy chục năm, trước năm 1964, ngày khu rừng chưa được đưa vào diện quản lí đặc biệt, vẫn không một ai dám xâm phạm. Người dân trong các bản lân cận vẫn sợ khu rừng săng lẻ, bởi nó là “rừng nghĩa địa” chung của mấy bản. Nỗi sợ những khu rừng ma đã ăn sâu vào tâm thức của người vùng cao. Khi có ai nằm xuống, cả bản lại rồng rắn kéo nhau đi đưa ma ra tận khu rừng.

Chôn cất người chết xong, ai nấy đều quay đầu đi miết về nhà. Người ta tin rằng, nếu ai đó trong đám người đưa ma ngoái đầu nhìn lại, ma sẽ nhớ mặt mà theo về bắt đi. Cũng từ đó, không ai dám vào rừng đốn gỗ để tránh đánh động đến giấc ngủ ngàn thu của người quá cố. Khu rừng nghiễm nhiên được bảo vệ khỏi bàn tan xâm hại của con người. Nhưng rồi cũng đến ngày, cái lợi từ gỗ rừng mang lại đã lấn át nỗi sợ ma quỷ. Những con mắt bắt đầu dòm ngó, bàn tay kẻ phá rừng bắt đầu hành động. Gỗ bị đốn đi và người già bảo nhau: Khu rừng ma đang “chảy máu”. Cũng may những người yêu mến rừng săng lẻ và cả chính quyền địa phương sớm vào cuộc. Ông Vi Chính Nghĩa được cử làm người gác rừng. Có ông Nghĩa, nên suốt nhiều năm liền một cây gỗ khó ra khỏi khu rừng.

Nhưng rồi sau hàng chục năm gác rừng, ông Nghĩa đã trở nên già nua, đôi chân không còn trèo đèo lội núi được nữa, công việc này đành nhường cho lớp sau đảm trách. Khu rừng quý có một không hai ở dải đất Bắc Trung Bộ này không thể một ngày thiếu người canh giữ. Trong thời buổi kinh tế thị trường này, khu rừng già cần được sự bảo vệ của những người có trách nhiệm.

Cách đây 1 năm, tôi gặp Trưởng bản Quang Thịnh - Vi Võ Tuấn. Ông nói: "Gần đây rừng săng lẻ bị xâm hại." Tôi tức tốc lội vào sâu trong rừng, thấy có mấy cái cây chỉ còn trơ gốc. Nghe đâu đợt đó rừng bị người trong bản chặt đi một số cây khiến chính quyền từ xã đến huyện lo lắng. Dẫu rằng kẻ phá rừng đã bị xử lí, nhưng việc cử người gác rừng là điều cấp bách hơn bao giờ hết.

Thế rồi, người bản Quang Thịnh cũng tìm được 2 cựu chiến binh chống Mỹ người trong bản, là ông Vi Trường Vĩnh và ông Vi Viết Lợi. Đôi bạn lính này mới nhận việc từ đầu năm 2013. Họ chăm chỉ lắm. Tối ngày luồn lách, lục lọi tuần tra trên khắp xó rừng. Thế là khu rừng trăm năm tuổi lại có được cơ may trở lại yên bình. Ông Vĩnh là thương binh hạng 4/4, từng chiến đấu tại chiến trường Tây Ninh (1972 - 1974), bị thương rồi giải ngũ, được tặng Huân chương Kháng chiến hạng 2. Xuất ngũ rồi, ông lại tiếp tục tham gia hoạt động phong trào tại địa phương, từng được bầu làm Bí thư Đoàn xã. Khi có tuổi, ông tăng gia sản xuất, vui vầy với vườn nương. Rừng săng lẻ, bị nguy cơ xâm hại, ông ăn ngủ không yên, nên khi đi họp bản được người dân cắt cử, ông hăng hái nhận lời làm gác rừng.

               Ông Vi Trường Vĩnh (trái) và ông Vi Viết Lợi dưới tán rừng săng lẻ.

Cũng như ông Vĩnh, ông Vi Viết Lợi lớn lên bên cánh rừng săng lẻ. Từ thuở chăn trâu, cắt cỏ đã gắn bó với khu rừng. Nhờ có rừng này, bà con làng bản yên bề cày cấy, không bao giờ biết đến chuyện nước dâng hay lũ quét. Khu rừng quý của bản luôn theo vào trong mỗi giấc mơ của ông Vĩnh, kể cả trong những ngày tham chiến trên đất Xiêng Khoảng (Lào). Từ nhỏ ông Lợi, ông Vĩnh đã là một đôi bạn thân, khi về già họ lại được cùng chung tay gìn giữ khu rừng săng lẻ.

Công việc bắt đầu từ sáng sớm tinh mơ, khi con gà gáy tan canh là phải thức dậy sửa soạn ăn sáng, rồi lên đường đến thăm từng gốc cây trong khu rừng rộng hàng trăm ha. Quãng đời lính chiến rèn luyện cho họ sự cần mẫn và tự giác trong công việc. Chỉ cho tôi xem gốc săng lẻ bị chặt hạ một năm về trước, ông Vĩnh cho biết: “Những kẻ phá rừng lúc nào cũng chờ bọn tôi sơ hở là đến chặt trộm đấy. Ngay cả khi về nhà dưới bản, đôi tai lúc nào cũng phải lắng nghe mọi động tĩnh từ khu rừng. Hễ nghe tiếng rìu, hay một âm thanh khả nghi nào là lập tức mình có mặt kịp thời kiểm tra.” Chính vì sự sát sao này, 2 người giữ rừng gần như nắm chắc được tình trạng “sức khỏe” của từng cây săng lẻ lớn. Những biến động dù là nhỏ nhất của khu rừng đều được ông Vĩnh ghi lại cẩn thận trong nhật ký giữ rừng.

Buổi chiều hè chợt có cơn mưa rào, tôi cùng 2 người gác rừng nán lại dưới tán săng lẻ mặc cho những hạt mưa mát lạnh tuôn xuống. Ông Vĩnh bảo: "Mưa gió thế này là dân bản mình được dịp nghỉ ngơi ở nhà, còn bọn này thì lại phải mang bao dao, khoác túi lên rừng đấy, chú ạ. Mưa gió là điều kiện tốt để kẻ xấu vào rừng chặt cây. Những đêm mưa, bọn tôi thường thức trắng, đôi tai lúc nào cũng như dỏng lên lắng nghe mọi động tĩnh”.

Trong một lần vui chuyện, trưởng bản Vi Võ Tuấn kể lại chuyện có người từng đến tìm ông Vĩnh xin đào đi 2 cây sung tại rừng săng lẻ để làm cây cảnh. Họ tự nhận là cán bộ kiểm lâm, nhưng rồi cũng bị 2 người gác rừng phát hiện và đuổi đi. “Từ ngày có 2 ông già này, không có một cây gỗ nào bị đưa ra khỏi rừng” – Ông Tuấn cho biết thêm.

Đã gần 6 giờ chiều, sau một vòng tuần tra, 2 người gác rừng thả bộ ngắm khu rừng một lần nữa rồi trở về bản. Ông Vĩnh bảo với tôi: “Mình thấy rất vui nếu ngày càng có nhiều người đến với khu rừng này. Nó như một ngôi nhà đẹp, cần nhiều khách đến thăm. Nhưng mà đến thăm thôi, đừng làm hại khu rừng này nhé!”.

Hữu Vi

tin mới

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.
ảnh đại diện ý kiến

Những thủ lĩnh nơi bản làng miền Tây xứ Nghệ

(Baonghean.vn) - Người có uy tín vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) luôn tiên phong, đi đầu trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, vận động đồng bào áp dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất, chăn nuôi; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Về dự Hội nghị tuyên dương người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Nghệ An lần thứ 2, năm 2019 diễn ra vào chiều 15/10, các đại biểu gửi gắm nhiều tâm nguyện từ thực tiễn.
Có không gian vừa thoáng mát, vừa yên tĩnh dường như đã tạo cảm hứng đọc sách cho các em học sinh

Dãy nhà chờ độc đáo cho giáo viên và học sinh vùng cao Nghệ An

(Baonghean.vn) - Điểm Trường Tiểu học bản Khổi, thuộc Trường Tiểu học Tam Thái (Tương Dương - Nghệ An) chỉ có 2 phòng học, không có phòng chờ cho giáo viên và phòng đọc sách cho học sinh. Phụ huynh nơi đây đã cùng nhau góp tre, nứa, lá cọ để dựng lên những nhà chờ đẹp mắt, thân thiện.
học sinh tựu trường

Những đứa trẻ người Mông ở Nghệ An rời bản, xuống núi đến trường

(Baonghean.vn) - Cuộc sống vất vả đã “cuốn” những đứa trẻ người Mông ở Tri Lễ (Quế Phong) sớm lên nương, vào rẫy... Tuy nhiên năm gần đây, nhận thức người dân được nâng lên, người Mông đã xem việc đưa trẻ xuống núi theo học là để tiếp thu kiến thức mới, góp phần nâng cao cuộc sống, xây dựng bản làng.
Trải nghiệm chợ phiên vùng cao Tương Dương với các loại rau củ độc đáo

Trải nghiệm chợ phiên vùng cao Tương Dương với các loại rau củ độc đáo

(Baonghean.vn) - Đã từ lâu người dân khắp nơi đều biết đến chợ phiên Tam Thái (Tương Dương) là phiên chợ chuyên bày bán rất nhiều loại rau, củ, quả do bà con tự trồng hoặc thu hái ở trên nương rẫy hay khe suối. Đây không chỉ là những loại nông sản "sạch" mà còn là những vị thuốc rất tốt cho sức khỏe, nên được người dân rất ưa chuộng.