(Baonghean) - Trong những ngày cả nước đang hân hoan, tự hào kỷ niệm Ngày trận đầu miền Bắc đánh thắng không quân Mỹ (5/8/1964), những chiến sỹ dân quân tự vệ phòng không Diễn Châu năm xưa lại gặp nhau, tay bắt mặt mừng nhớ về những chiến công oanh liệt bắn rơi máy bay Mỹ trên bầu trời quê hương.
Trong kháng chiến chống Mỹ, Diễn Châu nơi tập trung nhiều đầu mối giao thông, ga tàu, bến bãi rất thuận tiện cho việc vận chuyển hàng hóa đi các chiến trường. Do đó, cuộc chiến đấu ở đây diễn ra hết sức quyết liệt ngay từ ngày đầu tiên của cuộc chiến tranh phá hoại của bằng không quân đế quốc Mỹ. Ông Lê Văn Huân - Nguyên Xã đội trưởng Đại đội 12 ly 7 Diễn Yên kể lại: "Cầu Yên Lý là trọng điểm đánh phá, ngày nào máy bay Mỹ cũng ném bom. Cầu này nó đánh tan ngang với mặt nước. Một ngày đánh 2 đến 3 lần, đánh cả chiều, sớm, thậm chí bắn pháo sáng đánh cả đêm. Bộ đội, dân quân đánh trả bằng súng trường, sau ác liệt quá được phân thêm 3 khẩu 12 ly 7, sau lại phân 2 khẩu 14 ly 5. Anh em ai cũng phấn khởi lắm, huy động là đi ngay".
Đại đội trực chiến phòng không xã Diễn Hùng (Diễn Châu) - đơn vị đầu tiên ở miền Bắc bắn rơi máy bay Mỹ bằng súng bộ binh.
Trong 2 cuộc chiến tranh phá hoại, Mỹ đã thực hiện 3.792 lần ném bom xuống mảnh đất Diễn Châu, sát hại 1.774 người dân. Tính ra mỗi người dân Diễn Châu lúc bấy giờ phải chịu một quả bom. Ác liệt là vậy nhưng không làm nhụt chí những chàng trai, cô gái Diễn Châu mới tuổi mười tám, đôi mươi. Hàng ngàn thanh niên, trong đó phần lớn là nữ đã tham gia các tổ dân quân chiến đấu không ngại gian khổ, hy sinh. Thăm lại trận địa chiến đấu một thời, những chiến công bắn rơi máy bay giặc Mỹ lại ùa về trong những câu chuyện kể của những chiến sỹ phòng không: Dân quân Diễn Yên sửa súng han thành súng tốt, bắn hạ 2 máy bay; dân quân Diễn Thành mưu trí phối hợp bắt sống giặc lái... ghi tiếp những chiến công oanh liệt trong lịch sử truyền thống huyện Diễn Châu. Bà Lê Thị Huyên - người trực tiếp tham gia bắn rơi máy bay Mỹ xúc động nhớ lại: "Tháng 2 năm 1968, Tỉnh đội họp ở Diễn Phong, tôi trực ở trận địa làng Ngói. Được chỉ huy hô bám sát mục tiêu mà bắn, thấy máy bay tóe lửa là mọi người reo lên máy bay cháy rồi. Chúng tôi chạy lên đơn vị báo rồi xuống bờ biển Diễn Hải bắt phi công".
Từ năm 1965-1968, số máy bay bắn rơi trên bầu trời Diễn Châu là 84 chiếc, trong đó lực lượng dân quân tự vệ phòng không bắn rơi 28 chiếc, bắt được 7 phi công, 57 chiến sỹ phòng không vĩnh viễn nằm lại các trận địa. Trong 11 năm đánh Mỹ, Diễn Châu được Bác Hồ viết thư khen ngợi, và tặng huy hiệu của Người.
Bước chân của những chiến sỹ phòng không năm xưa, hôm nay đã không còn nhanh nhẹn, dũng mãnh khi thăm lại trận địa một thời "vào sinh ra tử". Nhưng một điều mà ai cũng cảm nhận được đó là nhiệt huyết, tinh thần quyết tâm, cảm tử ngày nào của những chiến sỹ phòng không vẫn vẹn nguyên. Những ruộng đồng, làng mạc trù phú, những cung đường thông suốt Bắc Nam hôm nay chứa trong đó những chiến công, sự hy sinh mất mát và cả niềm tự hào một thời chiến đấu hy sinh quên mình của những chiến sỹ phòng không. Tay bắt mặt mừng, trong lời ca, tiếng hát, ngày gặp mặt tình đồng chí, đồng đội lại càng thêm thắm thiết, bền chặt.
