Trọn đời với câu hát dân ca
(Baonghean) - Sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo, từ thuở còn nằm nôi, ông đã được đắm mình trong những lời dân ca sâu lắng, đậm đà. Tuổi thơ lớn dần theo câu hát, năm 1954, ông rời làng Vinh Ân, xã Thanh Tường (Thanh Chương) theo học tại Trường Sư phạm Liên khu Bốn, rồi làm thầy giáo. Nhưng dường như là định mệnh, những ký ức tuổi thơ với câu hò, điệu ví cứ thôi thúc ông sớm tìm về và gắn bó với những làn điệu Dân ca Nghệ -Tĩnh. Hoạt cảnh "Rừng - Biển thắm tình" ra đời và đạt giải Nhất tại Hội diễn Nghệ thuật quần chúng tỉnh Nghệ An năm 1965 đã chính thức hướng cuộc sống và sự nghiệp của Nguyễn Trọng Đổng sang một lối rẽ khác.
Từ Hiệu trưởng trường tiểu học, ông được điều về Phòng Văn hoá huyện. Lòng đam mê cùng với tài hoa trời phú đã tạo nên một Trọng Đổng - nhà biên kịch với hàng trăm tác phẩm, hàng ngàn câu hát dân ca; trong đó nhiều tác phẩm đoạt Huy chương Vàng Hội diễn Nghệ thuật quần chúng toàn quốc như: Sức kéo, Phần rơm đầu mùa, Một chứng từ, Chuyện sau quầy hàng, Hào khí Điện Biên, Nghĩa tình đồng đội.... Đa số các tác phẩm của ông đã được dàn dựng, biểu diễn và được Đài PT- TH Nghệ An, Đài TNVN phát sóng.
Nguyễn Trọng Đổng còn có nhiều đóng góp trong lĩnh vực sưu tầm, nghiên cứu và giới thiệu dân ca. Ông đã cùng các đồng nghiệp lăn lộn khắp mọi vùng quê, sưu tầm trên 100 câu hát dân ca lời cổ, ghi chép được nhiều tư liệu về ca trù, xẩm chợ và sưu tầm được hàng chục chuyện trạng. Từ trong vốn cổ, ông đã viết được 18 khúc ca trù với các chủ đề về Đảng, Bác Hồ và quê hương đất nước; nhiều hạt nhân hát ca trù đoạt giải cao ở các hội diễn cấp tỉnh là do ông phát hiện, bồi dưỡng. Với những đóng góp của mình ông đã được kết nạp vào Hội VHNT, Hội Văn nghệ dân gian Nghệ An.
Ông Nguyễn Trọng Đổng
Đã ngoài tuổi 80, thời gian qua ông vẫn miệt mài với cương vị Chủ nhiệm CLB Dân ca huyện, tích cực cộng tác cùng ngành Giáo dục Thanh Chương đưa dân ca vào trường học, đang say sưa giúp nhiều địa phương, nhà trường tổ chức và duy trì hoạt động các CLB Dân ca cơ sở. Trong số các tiết mục của 3 câu lạc bộ dân ca huyện Thanh Chương tham dự liên hoan Dân ca ví, dặm xứ Nghệ vừa qua, số tác phẩm mà ông sưu tầm, sáng tác chiếm hơn một nửa. Kịch bản Giá đời phải trả của ông vừa ra đời trong năm qua và đạt Giải Hồ Xuân Hương càng làm nhiều người cảm phục.
Cả một đời đam mê gắn bó với dân ca, Nguyễn Trọng Đổng rất tâm đắc và vui mừng khi ví, dặm xứ Nghệ được đề cử UNESCO công nhận là di sản văn hóa của nhân loại. Bởi vì, đến tuổi của ông, càng thấm thía câu hát trong bài Lời Bác dặn trước lúc đi xa (Trần Hoàn) "Đã yêu Tổ quốc mình, càng yêu tha thiết những khúc hát dân ca".
Gần trọn cuộc đời sống và gắn bó với những làn điệu dân ca xứ sở, ông càng hiểu sâu hơn về sức sống mãnh liệt của dân ca, luôn đau đáu làm sao để giữ gìn và phát huy kho tàng di sản văn hóa vô giá mà cha ông để lại.
Mảnh đất quê ông bây giờ đã và đang từng bước đổi thay, nhưng có một điều tin rằng sẽ không bao giờ thay đổi. Đó là tình yêu những làn điệu dân ca mộc mạc, trữ tình, sâu lắng; là ý thức và những hành động cụ thể nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của ông cha để lại. Tin rằng ví dặm xứ Nghệ sẽ trường tồn cùng quê hương, đất nước, bởi cuộc sống này đang có những con người lặng thầm dành cả cuộc đời mình cho dân ca như nghệ nhân Nguyễn Trọng Đổng.
Trần Đình Hà (Đài Thanh Chương)
