Từ chiến trường chia cắt thành mặt trận, thu hút giam chân địch

(Baonghean.vn) - Với ý đồ chiến lược biến Khu 4 thành chiến trường chia cắt trong Đông - Xuân 1953 - 1954, lực lượng địch ở Bình - Trị - Thiên được tăng lên trên 30.000 tên. Trong đó 9% là lính Âu Phi, 91% là lính ngụy, chúng được tổ chức thành 16 Tiểu đoàn chiếm đóng, 5 Tiểu đoàn cơ động và 3 Tiểu đoàn pháo.

Triển khai kế hoạch Na-va, địch ra sức thực hiện âm mưu mới: Tích cực càn quét bình định vùng đồng bằng; dồn làng tập trung dân; lập vành đai trắng, củng cố các tuyến phòng ngự, phá hoại mùa màng; tăng cường bắt lính; củng cố ngụy quân, ngụy quyền, biến dải đất hẹp Bình – Trị - Thiên thành điểm chia cắt Nam – Bắc lãnh thổ Việt Nam. Đồng thời tích cực dùng máy bay tăng cường đánh phá Thanh - Nghệ - Tĩnh.

Đồng chí Nguyễn Minh Châu, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 96 (Liên khu 5), quán triệt tình hình cho đơn vị trước khi thực hiện nhiệm vụ. Ảnh tư liệu

Thực hiện chủ trương của Hội nghị Liên khu mở rộng ngày 23-11-1953, triển khai chỉ thị Bộ Chính trị, Đảng ủy Liên khu đã chủ trương lấy phương châm đấu tranh vũ trang làm chủ yếu, kết hợp với đấu tranh chính trị và kinh tế nhằm phát triển chiến tranh du kích, tích cực đánh giao thông, diệt càn quét, kết hợp hiệu quả đấu tranh giữa 3 vùng: Vùng căn cứ du kích, vùng du kích và vùng địch tạm chiếm, kiên quyết thu hút lực lượng địch, rải mỏng lực lượng địch không cho chúng tập trung vào chiến trường chính.

Lúc này, Trung đoàn 95 đã chuyển quân ra Hà Tĩnh làm dự bị chiến dịch cho Bộ tư lệnh nên tư tưởng chỉ đạo tác chiến tại chiến trường kết hợp chặt chẽ giữa đánh địch vây hãm và tiêu hao địch với xây dựng lực lượng bộ đội địa phương và dân quân du kích.

Ngày 22-12-1953, khi lực lượng vũ trang (LLVT) Liên khu 4 nổ súng tiến công ở Trung Lào thì Trung đoàn 18 cùng LLVT địa phương đồng loạt nổ súng tấn công địch ở Vĩnh Linh, Gio Linh, tiêu diệt 5 vị trí địch ở Sen Hạ, Chợ Da, Hà Tây, Đằng Đằng và Dốc Miếu. Bộ đội địa phương liên tiếp đánh mạnh ở Đường số 1 và Đường số 9, cướp súng địch trang bị cho du kích. Ngày 28-12-1953, du kích xã Vĩnh Liêm (Vĩnh Linh) đánh chìm 4 ca-nô địch. Từ 28 đến 30-12 bộ đội địa phương và du kích Cửa Tùng, anh dũng chống trận càng lớn của địch đánh vào Liêm Hóa và Quan Hóa diệt 150 tên, phá 4 ca-nô địch.

Sự phối hợp tác chiến của chiến trường Bình - Trị - Thiên với Trung Lào của quân và dân ta đã phá tan âm mưu nối liền Đường 9 của địch, tạo điều kiện cho liên quân Lào - Việt giành thắng lợi to lớn trong chiến dịch.

Tháng 2, tháng 3-1954, phối hợp với đợt II và đợt III Chiến dịch Trung Lào quân và dân Bình - Trị - Thiên liên tục đánh mạnh ở Đường số 1, Đường số 9. Đã phá sập 35 cầu cống lớn nhỏ trong đó có cầu Đuồi, cầu Đầu Mầu, cầu Hương Thủy; đánh đổ 12 đoàn tàu trong đó có 1 đoàn tàu quân sự, phá hủy 18 xe cơ giới. Bộ đội Hương Hóa, tây Cam Lộ cùng du kích địa phương giữ vững vùng giải phóng mặc dầu kẻ địch hàng chục lượt tiến công. Địch lúng túng đẩy mạnh các hoạt động đối phó với cách đánh vào giao thông của ta, nhân thời cơ đó bộ đội và du kích Quảng Trị đẩy mạnh tác chiến ở đồng bằng, luồn sâu đánh địch trong lòng địch. Ngày 29-1-1954, Đại đội 245 mưu trí bẻ gãy 2 cánh quân của 2 Tiểu đoàn địch có cơ giới yểm hộ càn quét các xã Triệu Sơn (Triệu Phong); phá tan các âm mưu bình định các vùng trọng điểm của địch ở Cửa Việt, Cửa Tùng và đồng bằng 2 huyện Triệu Phong, Hải Lăng.

Ngày 6-2-1954, tiểu đoàn bộ đội địa phương Thừa Thiên bí mật luồn sâu vào vùng địch tạm chiếm tập kích vị trí Niêm Phò. Sau 15 phút chiến đấu, ta tiêu diệt hoàn toàn vị trí này. 2 ngày sau, ta lại tập kích vị trí Văn Thánh và 2 lô-cốt gây cho địch nhiều thiệt hại nặng nề. Ở Quảng Bình, bằng phương thức hoạt động du kích đã tiêu diệt hai trung đội địch ở Cầu Ngấn và Mỹ Trung. Các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh tổ chức 8 đợt dân công vận tải tiếp tế cho Bình - Trị - Thiên. Luyện quân ngay trên chiến trường, Bộ tư lệnh Liên khu quyết định đưa các lực lượng bộ đội địa phương vào tham gia tiêu diệt địch. Các tỉnh Hà Tĩnh, Nghệ An tổ chức 16 trạm đón tiếp, tổ chức 8 đoàn “An dưỡng đường” để nuôi dưỡng thương binh, bệnh binh từ chiến trường ra.

Âm mưu đánh mạnh ở Bình - Trị - Thiên của Na-va không những không thành mà trước sự hoạt động mạnh mẽ của ta, Na-va buộc phải vội vàng rút 800 nghĩa dũng đoàn ở Bình - Trị - Thiên và mở chiến dịch Át-lăng nhằm tăng viện cho Hạ Lào. Lực lượng địch thu hút vào chiến trường ngày càng đông.

Ngày 22-2-1954, địch cho 5 Tiểu đoàn càn quyét đồng bằng 2 huyện Triệu Phong và Hải Lăng (Quảng Trị), quân và dân 2 huyện trên đã loại khỏi vòng chiến đấu 150 tên, thu nhiều vũ khí, giải thoát 50 cán bộ và 200 thanh niên bị địch bắt. Tại Quảng Bình, ngày 9-3-1954, LLVT địa phương đập tan các trận càn lớn của địch ở Hoàn Phúc và Thế Lộc, Nguyệt Ánh, Võ Xá.

Những chiến thắng ở Bình-Trị -Thiên ở Khu 4 đã thu hút, giam chân địch tạo điều kiện thuận lợi cho các cuộc tiến công địch ở Điện Biên. Ngày 13-3-1954, quân ta nổ súng mở màn chiến dịch Điện Biên, quân dân Bình - Trị -Thiên đã mở đợt hoạt động phối hợp đánh nhào 16 đoàn tàu 100 toa, phá hỏng trên 50 xe, tiêu diệt 6 vị trí 12 lô cốt địch. Âm mưu biến chiến trường Liên khu 4 thành chiến trường chia cắt của Na-va thất bại thảm hại. Nơi đây đã trở thành chiến trường thu hút lực lượng địch , giam chân địch để chiến trường chính Điện Biên đánh to, thắng lớn.

Đại tá Nguyễn Khắc Thuần