Từ một bài toán lớp 3...

(Baonghean) - Cháu học lớp 3, hỏi tôi bài toán: Giá 1kg gạo là 10.000 đồng. Gạo 6 thành rưỡi (tức là 1kg thóc thì làm ra 6,5 lạng gạo). Hỏi 1kg thóc giá bao nhiêu tiền? Tôi giảng cho cháu: Mỗi lạng gạo giá 1.000 đồng, thì 6,5 lạng gạo,  có giá là 6,5 ngàn đồng. Đó cũng là giá 1kg thóc!  Bao nhiêu năm tôi vẫn đinh ninh rằng mình tính như vậy là đúng! Sau này, tôi mới biết,  người Mỹ tính toán rất khác, chi li, cụ thể chứ không giải bài toán một cách đại khái như chúng ta.

Cách đây mấy năm, một hôm nói chuyện với anh Lari, giáo sư Đại học Chicago, về giá cả các mặt hàng nông nghiệp trên thị trường Mỹ, tôi thấy anh Lari  tính phần được hưởng lợi của người nông dân  khi bán được chiếc bánh mì giá 1 đôla như thế này: Số tiền 1 đôla kiếm được từ việc bán chiếc bánh bì đó  là lợi nhuận của rất nhiều người, bởi vì, quá trình  sản xuất ra và tiêu thụ được chiếc bánh mì phải đi qua rất nhiều công đoạn.

Ta có thể kể: Người nông dân sản xuất ra hạt mì (hạt bo bo chưa phơi sấy, xay xát) - Người thu mua bỏ tiền vốn ra mua hạt mì đem về phơi sấy, xây kho, nhập kho, bảo quản, cất giữ - Người xay xát chế biến mua hạt bo bo của người bảo quản đem về xay xát, chế biến thành bột mì -  Người làm bánh mì lại đến mua bột mì của người xay xát đem về sản xuất chế biến thành bánh mì- Nguời bán sỉ đến lò bánh mì mua hàng đem về  phân phối cho người bán lẻ - Người đứng ở các quầy hàng bán lẻ bán chiếc bánh mì đó cho người tiêu dùng... Qua chừng ấy khâu, mới gọi là chiếc bánh đã được lưu thông! Trong cả quá trình sản xuất, chế biến, mua bán, kinh doanh, giao dịch, chiếc bánh cũng phải tăng giá dần lên  bởi cước phí các cuộc vận chuyển. Tính chi ly giá cả của từng khâu đoạn thì thấy rằng, khi bán được 1 chiếc bánh mì với giá 1 đôla, người nông dân chỉ được hưởng 5 xen, tức là 1/20 giá trị chiếc bánh mì.

Nông dân Mỹ là những người rất thành thạo việc tính toán. Họ  cho rằng, tỉ lệ 1/20 giá trị thành phẩm mà họ được hưởng là đúng, có thể yên tâm tiếp tục sản xuất , không kêu ca, phàn nàn gì! Theo tỉ lệ đó, liên hệ đối chiếu với các mặt hàng nông nghiệp của ta, anh Lari cho rằng, nếu cửa hàng bán được 1 chiếc bánh đa hay 1 hộp bánh gạo hoặc 1 sản phẩm ăn liền làm từ gạo, nếu tính ra, người nông dân được hưởng 1/20 lợi nhuận từ giá trị của sản phẩm đó thì phải coi rằng, giá cả như vậy là đúng, là công bằng! Vậy nên, chúng ta, khi nói về giá cả các mặt hàng nông nghiệp cao thấp, đắt rẻ, có thể  so sánh với công thức 1/20 hiện tại nông dân Mỹ đang chấp nhận,  xem thử giá cả ở ta thế nào?!

Trở lại bài toán lớp 3 về việc tính giá 1 kg thóc đã nêu ở trên. Để làm ra 6,5 lạng gạo, số thóc kia đã phải đi qua các công đoạn: Thu mua, phơi sấy, bảo quản - chuyên chở - xay xát - bán buôn - bán lẻ… Vì thế, giá 1 kg thóc không trùng với giá 6,5 lạng gạo. Nếu ta không tính giá cho các công đoạn ấy, mà nói ngay rằng giá 6,5 lạng gạo bằng giá 1 kg thóc là chúng ta đang tính toán đại khái, quá sơ sài, rất sai so với giá cả trong thực tế. Nói chung, trường học của chúng ta trước nay đều dạy cho học sinh cách tính toán có nhiều sai sót như vậy! Điều đáng lo ngại nhất là từ cách tính toán đại khái sẽ dẫn đến lối tư duy đại khái. Lối tư duy chung chung, đại khái, thiếu căn cứ, thiếu chính xác đang gây những hậu quả không nhỏ trong việc hoạch định các chính sách kinh tế xã hội cũng như trong việc đánh giá hiệu suất, hiệu quả thực hiện các chính sách đó.

Hiện nay, trong các hội nghị, trong giao tiếp xã hội, thậm chí cả trong các văn bản quan trọng, chúng ta đều  bắt gặp những hậu quả tai hại của lối tư duy không chính xác. Mới 7 tháng đầu năm 2013, mà báo chí đã liệt kê ra hàng trăm văn bản, giấy tờ gồm các chỉ thị, thông tư, nghị định thiếu tính khoa học, phi thực tế, rất mắc mớ trong việc thực hiện. Có một số văn bản, giấy tờ đã được các bộ ra thông tư bãi bỏ. Phải chăng, đấy cũng chính là hậu quả của lối tư duy đại khái, chung chung? Chúng ta cần nhìn rõ tác hại của nó để có sự nỗ lực cùng nhau phấn đấu, khắc phục. Muốn vậy, phải bắt đầu từ đâu? Thiết nghĩ, sửa chữa thói quen đã ăn sâu trong hệ tư duy con người là điều không dễ. Rất có thể, việc đó phải bắt đầu từ sự xét lại cách giải một bài toán ngay từ chương trình lớp 3, cấp một?!

Thạch Quỳ (TP. Vinh)

tin mới

báo chí điện tử đăng tải liều lượng mặt trái, mặt xấu

Liều lượng!

(Baonghean) - Phải có những hình thức phê bình, kiểm điểm, đánh giá và nhận xét xác đáng đối với những tờ báo, những địa chỉ báo chí điện tử đăng tải liều lượng mặt trái, mặt xấu.
Người tiêu dùng ở huyện Tương Dương hiện đang chỉ được một chọn lựa duy nhất là dùng xăng A95. Ảnh: Hồ Phương

Xăng E5 không lên núi?

(Baonghean.vn) - Ngược huyện núi 30a Tương Dương dịp này, lạ kỳ khi thấy ở các cửa hàng xăng dầu vắng bóng xăng sinh học E5. Chỉ duy nhất xăng A95 được bán với giá ngất ngưởng 20.690 đồng/lít.
Kiềm chế 'nhân tai'

Kiềm chế 'nhân tai'

(Baonghean) - Đợt mưa lũ đang diễn ra đã gần ở mức thảm họa; bởi diện ảnh hưởng rộng lớn từ miền Trung ra tới miền Bắc, thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Đau đớn nhất là có gần 100 người chết và mất tích.
Đôi điều về ý thức 'chung tay'

Đôi điều về ý thức 'chung tay'

(Baonghean.vn) - Ở quê, sau bão người dân tự giác dọn dẹp, mọi thứ đều sạch sẽ, gọn gàng. Ở phố, có nơi người dân chung tay thì công nhân môi trường bớt mệt, có nơi họ coi đó là việc của người khác.
Đi thảo cầm viên

Đi thảo cầm viên

(Baonghean) - Ngày lễ 2/9 vừa qua, gia đình mình không đi đâu xa mà chỉ loanh quanh trong thành phố. Cứ nghĩ mọi người đi chơi hết nên thành phố sẽ vắng, mọi người quyết định đưa bé Bim đi thảo cầm viên chơi. 
'Góp gió' để thành 'bão'

'Góp gió' để thành 'bão'

(Baonghean) - Nhiều người nói là công cuộc phòng chống tham nhũng của ta chưa khi nào làm mạnh và đạt được kết quả to lớn như thời gian vừa qua, ông thấy thế nào?
Để 'tàu 67' không rỉ

Để 'tàu 67' không rỉ

(Baonghean) - Phải nói ngay rằng: Nghị định 67 của Chính phủ về việc hỗ trợ ngư dân đóng tàu vỏ thép để đánh bắt xa bờ là một chủ trương đúng khi tình hình Biển Đông có những diễn biến phức tạp. Vấn đề là trong khi chúng ta không hề thiếu những chuyên gia hàng hải được đào tạo bài bản, nhưng suốt từ ngày có Nghị định 67, chưa hề thấy một chuyên gia nào cảnh báo về việc chuyển từ tàu thuyền đánh cá truyền thống sang tàu vỏ sắt thì sẽ như thế nào?
'Vô tính'

'Vô tính'

(Baonghean) - Trong đội ngũ có không ít người sống kiểu 'mũ ni che tai” phó mặc tất cả. Ai muốn làm gì thì làm, đúng hay sai mặc kệ miễn là không ảnh hưởng đến cá nhân mình. 
'Trích ngang' có quan trọng?

'Trích ngang' có quan trọng?

(Baonghean) - Có một thời quá nặng về “chủ nghĩa lý lịch”, dẫn đến một số địa phương, một số cơ sở… thực hiện “chủ nghĩa lý lịch” một cách máy móc, làm cho không ít người gặp khó khăn, vướng mắc.
Để nông nghiệp tỉnh nhà vượt qua thách thức hội nhập

Để nông nghiệp tỉnh nhà vượt qua thách thức hội nhập

(Baonghean) - Là một địa phương có diện tích tự nhiên lớn nhất cả nước, dân số đông, phần lớn sống ở nông thôn và còn dựa nhiều vào sản xuất nông nghiệp, những năm qua, sản xuất nông nghiệp của Nghệ An đạt được những tiến bộ cả về sản lượng, năng suất, chất lượng. Tuy vậy, nhìn chung, năng suất, chất lượng sản phẩm nông nghiệp của Nghệ An chưa cao, chưa có thương hiệu mạnh, sức cạnh tranh còn nhiều hạn chế, thị trường tiêu thụ chưa ổn định, xuất khẩu ra thị trường ngoài nước còn yếu.
Thi nhau… nhận khuyết điểm!

Thi nhau… nhận khuyết điểm!

(Baonghean) - Tránh tình trạng thi đua nhận khuyến điểm, nhưng sau đó là im lặng, các khuyết điểm không những không hạn chế, khắc phục, mà lại có nguy cơ tăng thêm.
Để huyện quê Bác phát triển xứng tầm, bền vững

Để huyện quê Bác phát triển xứng tầm, bền vững

(Baonghean) - Để Nam Đàn phát triển, cần phải thay đổi tư duy, tầm nhìn tạo ra bước đột phá trong phát triển du lịch; cùng đó là cần có cơ chế, thể chế để thay đổi “đẳng cấp” cho Nam Đàn, Tiến sỹ Trần Đình Thiên - Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhấn mạnh.
Tẩu tán nhân sự

Tẩu tán nhân sự

Trong lịch sử tư pháp của nước ta, có lẽ đây là lần đầu tiên người ta nghe đến cụm từ “tẩu tán nhân sự”.
Hãy vì đại cục

Hãy vì đại cục

(Baonghean) - Đề xuất của Bộ Nội vụ về việc sáp nhập một số sở, ngành trong dự thảo Nghị định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND các tỉnh, thành phố đã trở thành tâm điểm của dư luận.
Tội phạm 'chống lưng'

Tội phạm 'chống lưng'

(Baonghean) - Cách đây hơn một tuần, trong hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, đồng chí Phó Thủ tướng phụ trách lĩnh vực nội chính đã yêu cầu xử lý nghiêm những hành vi bảo kê, “chống lưng” cho tội phạm. Nhưng qua những sự việc xảy ra gần đây cho thấy, cũng cần xử lý kiên quyết những hành vi “chống lưng” cho sai phạm.
Cần có cơ quan độc lập giám định quỹ BHYT

Cần có cơ quan độc lập giám định quỹ BHYT

(Baonghean) - Giải trình vấn đề thông tuyến khám chữa bệnh BHYT trước Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội trong ngày 1/3/2017, Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam, bà Nguyễn Thị Minh đã nêu lên một thực trạng buồn về sự cạnh tranh không lành mạnh của các cơ sở khám chữa bệnh (KCB), nhất là các cơ sở tư nhân như khuyến mãi, thu hút người bệnh bằng quà tặng, chỉ định nhiều dịch vụ kỹ thuật... khiến nhu cầu KCB tăng ảo. 
Phát triển doanh nghiệp gắn với nông nghiệp

Phát triển doanh nghiệp gắn với nông nghiệp

(Baonghean) - Trong điều kiện của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế hiện nay doanh nghiệp là cơ sở, là một trong những động lực quyết định tốc độ và chất lượng của phát triển. Nguyên lý này càng có ý nghĩa đối với tỉnh Nghệ An, hay nói cách khác, phát triển doanh nghiệp gắn với kinh tế nông nghiệp, nông thôn là sự lựa chọn cần thiết trong chiến lược phát triển của Nghệ An.
Đừng để người tốt bị ngăn trở

Đừng để người tốt bị ngăn trở

(Baonghean) - Chiến dịch trả lại công năng vỉa hè là dành cho người đi bộ chứ không phải là nơi buôn bán ở thành phố Hồ Chí Minh khởi phát từ sự “xuống đường” chỉ đạo một cách quyết liệt, cụ thể của ông Phó Chủ tịch UBND quận 1 vẫn tiếp tục diễn ra. Nhưng xung quanh việc này đã bắt đầu có những động thái mới không thể xem thường.