Vì sao 4 dòng họ lớn ở Nghệ An kiêng ăn loài vật họ mèo?

(Baonghean.vn) - Được sinh ra từ "cuộc tình" giữa người thợ săn tài ba với bà chúa hổ sinh ra 4 dòng họ của đồng bào dân tộc Thái ở miền Tây xứ Nghệ: Lữ, Lộc, Lương, Quang. Mặc dù chỉ mang tính thần thoại nhưng các dòng họ nói trên không bao giờ sát hại các động vật họ nhà mèo. Truyền kỳ về "mối lương duyên" người - thú này được truyền qua nhiều thế kỷ trong đời sống tinh thần của con cháu 4 dòng họ của Nghệ An.

Ảnh minh họa. Nguồn Internet
Ảnh minh họa. Nguồn Internet.

Trong lần vào nhà ông Lương Văn Dũng - Bí thư bản San, xã Tri Lễ (huyện Quế Phong) một trong những gia đình còn giữ được nhiều phong tục cổ truyền của cộng đồng dân tộc Thái, chúng tôi được ông kể cho nghe truyền kỳ về xuất xứ của các dòng họ: Lữ, Lộc, Lương, Quang.

Ông Dũng kể: Vào một năm nọ, hỏa hoạn khiến thiên đình bị thiêu cháy hoàn toàn. Lúc đó, thiên đình được xây dựng bằng xương người nên để xây lại thiên đình đã cử một nhóm hổ chúa xuống trần gian để bắt người về lấy xương xây dựng lại thiên đình. Trong bầy hổ đó có một con hổ cái làm chúa để đi khắp bản làng bắt người.

Từ khi được đưa xuống trần gian bầy hổ gây bao kinh hoàng và ăn thịt hết người bản làng đến bản làng khác. Số bản làng còn người sống vì thế chỉ đếm thêm đầu ngón tay. Thấy cần phải sớm tiêu diệt bầy hổ này nếu không loài người sẽ diệt vong nên một nhóm thợ săn đã tình nguyện đi săn bầy hổ trời cử xuống.

Đoàn thợ săn đi hết bản này đến bản khác mà vẫn không tìm thấy bầy hổ, chỉ có nỗi tan hoang mà chúng gây nên. Một đêm sau khi đi săn hổ không thành, người thợ săn dẫn đầu đoàn đã lên ngủ trong ngôi nhà sàn lớn nhất một bản dân cư mà người dân ở đây đã bị hổ ăn thịt hết.

Khi lên đến nơi người thợ săn hoảng hốt khi phát hiện một phụ nữ đang phủ lên mình một tấm da hổ lớn ngủ trên sàn nhà. Người thợ săn lấy lại bình tĩnh tiến lại gần và lôi hết tấm da hổ ra khỏi người phụ nữ trên sàn nhà. Người phụ nữ choàng tỉnh toan giật lại tấm da hổ, nhưng chàng thợ săn đã nhanh tay cất giấu tấm da hổ. Đó chính là nữ hổ chúa hóa thành người và nàng hồ nhanh chóng bị thu phục.

Lễ hội đền Chín Gian của đồng báo Thái ở  huyện Quế Phong. Ảnh Hồ Phương.
Lễ rước tại Lễ hội đền Chín Gian của đồng báo Thái ở huyện Quế Phong. Ảnh Hồ Phương

Qua câu chuyện của nữ chúa hổ, người thợ săn đem miếng da hổ xé nát để người phụ nữ không còn thể biến thành con hổ chúa gian ác nữa. Qua trò chuyện, tiếp xúc dần dà người và hổ nảy sinh tình cảm và chẳng bao lâu nên duyên vợ chồng. Tuy nhiên, sợ dân làng biết được sự thật sẽ trả thù vợ mình nên người thợ săn đã đưa vợ vào ở tận sâu khe núi. Còn dân bản từ đó cũng không thấy bầy hổ đến quấy phá và bắt người nữa.  

Người thợ săn và chúa hổ ở với nhau sinh được 4 người con đặt tên Lộc, Lữ, Lương, Quang. Bốn người con lớn lên lập gia đình và ở với bố mẹ trong rừng già nay là vùng miền tây Nghệ An và lấy tên mình lập thành bốn dòng họ của đồng bào dân tộc Thái ngày nay.

Anh Dũng Ảnh Xuân Hòa.
Gia đình ông Lương Văn Dũng - Bí thư bản San, xã Tri Lễ (Quế Phong) cũng nuôi một con mèo như nhiều gia đình khác của 4 dòng họ: Lộc, Lữ, Lương, Quang như một biểu tượng tinh thần về nguồn gốc tổ tiên. Ảnh Xuân Hòa.

Cũng từ truyền thuyết này nên 4 dòng họ Lộc, Lữ, Lương, Quang không bao giờ bắt hay ăn thịt các loài vật họ mèo như: hổ, báo, mèo… Hơn thế, giờ đây nhà nào của người bốn dòng họ kể trên đều nuôi một con mèo như tượng trưng cho tổ tiên của họ.

“Bao đời nay người của 4 dòng họ Lộc, Lữ, Lương, Quang của đồng bào dân tộc Thái chúng tôi không ăn thịt hay săn bắt các loài vật có họ hàng với hổ. Nhưng nay truyền thuyết này cũng dần bị lãng quên. Tôi đang có ý định ghi chép lại các câu chuyện, tập tục về đồng bào dân tộc Thái của chúng tôi” -  ông Dũng chia sẻ.

Xuân Hòa

tin mới

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

(Baonghean.vn) - Lễ hội Đền Cờn năm 2024 có nhiều hoạt động, trò chơi dân gian, nhưng đặc sắc nhất là tục chạy ói với màn rước kiệu, tung kiệu bay trên biển. Tục chạy ói thường được tổ chức vào sáng ngày 21 tháng Giêng Âm lịch hàng năm, là nghi lễ quan trọng với ngư dân vùng biển.

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

(Baonghean.vn) - Nằm ở ngã ba sông, nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để hình thành nên dòng sông Cả kỳ vĩ bồi đắp cho vùng hạ du, đền Vạn - Cửa Rào được xem là ngôi đền linh thiêng nhất miền Tây xứ Nghệ. Sáng 1/3 (20 tháng Giêng), người dân muôn phương đã nô nức dự Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào.

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Hang Bua là thắng cảnh tự nhiên nằm trong dãy núi đá vôi “Phà Én” thuộc xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, cách thành phố Vinh 170km về phía Tây Bắc. Lễ hội Hang Bua là một trong những lễ hội lớn nhất của đồng bào các dân tộc của huyện nói riêng và vùng Tây Bắc Nghệ An nói chung.

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

(Baonghean.vn) - Gìn giữ và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ là việc được các cấp ngành cùng đồng bào vùng Tây Bắc Nghệ An chú trọng. Ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân (Quỳ Hợp), bà con dân tộc Thổ tích cực sưu tầm, trao truyền những làn điệu dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ.

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

(Baonghean.vn) - Là thế hệ thứ 3 trong gia đình người Mông gắn bó với nghề rèn truyền thống, ông Và Tông Dê (Tương Dương) ngày ngày thổi lửa làm ra không biết bao nhiêu dụng cụ lao động cho bà con. Lò rèn không chỉ nuôi sống gia đình ông mà còn là nơi lưu giữ nghề truyền thống của đồng bào Mông.

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

(Baonghean.vn) - Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lên các bản làng vùng cao, đặc biệt là đến các bản có đồng bào Mông sinh sống, nhiều khách du lịch rất ấn tượng bởi sắc màu trên những bộ trang phục của người phụ nữ, dường như thấy được sắc Xuân trong đó...

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu), người dân nơi đây vẫn lưu giữ một bộ trang phục của người Thái cổ. Với những họa tiết, hoa văn được thêu một cách tỉ mỉ, kỳ công, bộ trang phục sau hơn 100 năm vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị vốn có.

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

(Baonghean.vn) - Qua một thời gian dài khai thác tận diệt, nguồn cá mát dần cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2023, chính quyền xã Diên Lãm (Quỳ Châu) đã ban hành đề án “Bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá mát Nặm Cướm”…

Ngõ phố thắm tình dân

Ngõ phố thắm tình dân

(Baonghean.vn) - Các ngõ phố được trang hoàng sạch, đẹp để đón Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024. Rất nhiều công trình, phần việc in dấu tình đoàn kết của các hộ dân. Điều đó càng tô thắm thêm tình dân trên mỗi ngõ phố ở thành Vinh. 

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

(Baonghean.vn) - Mắc chứng teo cơ tủy sống từ nhỏ, chị Nguyễn Thị Vân (SN 1986), quê Nghi Lộc, được biết đến là một nhân vật có tầm ảnh hưởng tới xã hội, nhất là trong cộng đồng người khuyết tật. Trò chuyện với phóng viên Báo Nghệ An, chị tự hào nhận mình có những “cá tính” đặc trưng rất Nghệ.

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - "Tớ dày" là cách gọi của đồng bào Mông về loài hoa anh đào. Những ngày này các bản làng ở xã Mường Típ, huyện rẻo cao Kỳ Sơn rực sắc "tớ dày". Bất cứ ai cũng trở nên bồi hồi xao xuyến trước loài hoa tuyệt đẹp này.

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

(Baonghean.vn) - Gắn bó với nghề đan lưới lồng bè, những người làm nghề ở Trung Sơn (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc) luôn trăn trở nâng cao tay nghề. Mỗi đường đan, nút thắt là cả sự tỉ mẩn gửi vào đó sự bền chắc của sản phẩm, giúp người nuôi trồng thuỷ sản thêm bội thu…

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.

Du lịch

Khát vọng phát triển du lịch miền Tây

(Baonghean.vn) - Miền Tây Nghệ An tiếp tục được quan tâm định hướng phát triển du lịch với các chương trình, dự án nhằm mang lại thu nhập và nâng cao mức sống cho người dân theo tinh thần Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

(Baonghean.vn) - Ngày Tết càng đến gần cũng là dịp người Mông ở Nghệ An bắt đầu vào mùa làm bánh "lua dúa". Những chiếc bánh dẻo của cộng đồng này chủ yếu dùng để ăn trong gia đình và cũng là vật phẩm không thể thiếu trong lễ cúng của một số dòng họ.