"Xanh nhà hơn già đồng"

(Baonghean) - Đợt mưa lụt từ ngày 9 đến 14/9 đã gây thiệt hại không nhỏ cho lúa hè thu. Tuy nhiên, ngoài thiên tai khó lường, vẫn có những nguyên nhân chủ quan từ chính những người nông dân và sự chỉ đạo chưa quyết liệt của các địa phương. Sau mưa lớn, bà con phải tập trung thu hoạch lúa với phương châm "xanh nhà hơn già đồng".

Gia đình ông Nguyễn Trọng Hợi- xóm 7- Hưng Đạo (Hưng Nguyên) có 10 sào ruộng. Do thu hoạch vụ xuân muộn, lại gieo thẳng nên đến thời điểm hiện tại, lúa mới bắt đầu trổ bông. Đợt mưa lụt vừa qua, toàn bộ diện tích lúa của gia đình ông ngập sâu gần 1,5m, coi như mất trắng.

Vụ hè thu này, huyện Hưng Nguyên gieo trồng 5.700 ha lúa thì trong đợt mưa lũ từ ngày 9-14/9, có tới 1.066 ha bị ngập. Diện tích này chủ yếu ở các xã Hưng Lợi, Hưng Thịnh, Hưng Đạo, Hưng Yên, Hưng Trung và thị trấn, trong đó nhiều nhất là Hưng Trung 300 ha, Hưng Yên 200 ha và Hưng Đạo 100 ha.

Nông dân Yên Thành khẩn trương gặt lúa hè thu chạy lụt.

Ngoài nguyên nhân do mưa lớn kéo dài, lượng nước từ Nam Đàn đổ về nhiều, thì theo các chuyên gia nông nghiệp, một nguyên nhân không kém phần quan trọng làm Hưng Nguyên bị thiệt hại nặng nề trong đợt mưa lụt này, đó là tập quán, thói quen gieo thẳng lúa. Trước lụt, Hưng Nguyên đã gặt được hơn 500 ha ở các xã vùng cao hơn như Hưng Lĩnh, Hưng Long, Hưng Nhân, Hưng Xá... Ông Phan Văn Trường- Trưởng phòng Nông nghiệp huyện cho biết: Hơn 500 ha thu hoạch trước lụt là nhờ bà con đã bắc mạ sớm để cấy theo đúng chỉ đạo của ngành nông nghiệp và địa phương. Gần 1.000 ha lúa mất trắng chủ yếu là những diện tích được gieo thẳng, kéo thời vụ chậm hơn nên hiện lúa mới đang ở giai đoạn chắc xanh.

Theo ông Nguyễn Thọ Cảnh- Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, do những đặc thù về điều kiện tự nhiên, tỉnh ta luôn khuyến cáo bà con nông dân không gieo thẳng lúa. Đặc biệt ở vụ hè thu năm nay, tính thời vụ rất căng thẳng do lúa vụ xuân thu hoạch muộn, nên ngay từ khi lúa xuân chưa thu hoạch, ngành Nông nghiệp đã chỉ đạo rất quyết liệt, tuyệt đối không gieo thẳng thực hiện bắc mạ cấy lúa hè thu. Việc bắc mạ cấy sẽ giúp cây lúa có thời gian sinh trưởng thêm từ 2-3 tuần trên ruộng mạ, cộng thêm việc cơ cấu các giống lúa ngắn ngày, sẽ giúp bà con có thể thu hoạch lúa trước 15/9. Thế nhưng, dù ngành Nông nghiệp và các địa phương đã rất nỗ lực, thì tại những địa phương như Nghi Lộc, Hưng Nguyên, diện tích lúa gieo thẳng vẫn giảm không đáng kể. Theo ông Cảnh, ở các huyện đồng bằng, qua đợt mưa lụt này cho thấy, những nơi nào sản xuất hè thu mà gieo thẳng sẽ bị thiệt hại nặng nhất và ngược lại. Có thể thấy rất rõ ở Yên Thành. Do mưa lụt, Yên Thành có khoảng 1.500 ha lúa bị ngập, nhưng những diện tích này cơ bản lúa đã bắt đầu chín. Trưởng phòng Nông nghiệp huyện- ông Nguyễn Tiến Đức cho biết: Trong hơn 1.500 ha lúa bị ngập, chỉ có khoảng 70- 80 ha ngập sâu có khả năng mất trắng, còn lại năng suất chỉ bị giảm khoảng 30%, và dự kiến năng suất bình quân chung vẫn đạt mức 57- 58 tạ/ha.

Hiện tỉnh ta đang chỉ đạo các địa phương tập trung thu hoạch ngay những diện tích lúa đã chín từ 80% trở lên bị ngập sâu, với những diện tích bị ngập đến cổ bông thì huy động bà con ra đồng gặt ngay khi trời tạnh ráo mà không chờ chín hẳn. Tuy nhiên, bà con phải hết sức quan tâm đến vấn đề xử lý và bảo quản sau thu hoạch, khi lúa đã bị ngâm nước. Được biết, tỉnh đã có cơ chế về xây dựng các lò sấy nông sản, chủ yếu phục vụ cho vụ đông. Những lò sấy này có thể sử dụng cho cả thu hoạch vụ hè thu là vụ sản xuất rất hay gặp mưa lụt vào cuối vụ. Thế nhưng tại hầu hết các địa phương, gần như chưa có cái lò sấy nào. Ông Nguyễn Sỹ Hưng- Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Thành cho biết: Hiện huyện đang tập trung chỉ đạo người dân sau khi gặt về phải che bạt, dựng lúa lên, khi đã tuốt xong phải trải bạt, rải lúa ra để lúa không mọc mầm. Những diện tích lúa bị sạt đổ sẽ tiếp tục dựng lên để hạn chế việc bị ngâm lâu trong nước. Việc xây dựng lò sấy nông sản theo chủ trương của tỉnh rất khó thực hiện vì kinh phí hỗ trợ quá hạn chế so với yêu cầu thực tế.

Theo dự báo của Trung tâm khí tượng thủy văn T.Ư, những ngày cuối tuần này trời sẽ hửng nắng. Các địa phương phải tập trung huy động người dân tích cực nạo vét kênh mương, khơi thông dòng chảy, tiêu thoát nước. Theo khuyến cáo của ngành Nông nghiệp, do năm nay mùa mưa bão đến muộn, nhiều khả năng đây chưa phải là đợt mưa cuối cùng, nên bà con không được chủ quan mà phải khẩn trương tập trung thu hoạch lúa hè thu, với phương châm "xanh nhà hơn già đồng". Ở các diện tích trồng màu, tập trung chăm bón, xới xáo và tiếp tục trồng các loại cây vụ đông. Đồng thời, theo dõi sát tình hình sâu bệnh hại trên những diện tích lúa đang xanh và dịch bệnh trên đàn vật nuôi, không để dịch bệnh xảy ra sau khi nước rút.

Phú Hương