(Baonghean) - Đối với huyện biên giới Kỳ Sơn, bên cạnh đẩy mạnh xóa đói, giảm nghèo bền vững thì công cuộc xây dựng nông thôn mới cũng được các cấp ủy, chính quyền và đồng bào các dân tộc bắt tay thực hiện. Tuy nhiên, những “cái khó” của huyện nghèo đang “bó chặt” giải pháp. Bởi vậy, việc thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới đang là thách thức lớn.
 |
| Đường giao thông xã Chiêu Lưu đã được đổ bê tông. |
Lãnh đạo xã và huyện đều kêu khó
Cũng như các địa phương khác, khi bắt tay thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM), Huyện ủy, UBND huyện và các ngành cùng 20/20 xã của huyện Kỳ Sơn đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như: Đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng cho đồng bào, xây dựng quy hoạch các xã, huy động các nguồn lực, lồng ghép các chương trình, dự án… Thế nhưng, cho đến nay, sau 3 năm thực hiện, xã cao nhất đạt 9 tiêu chí là Hữu Kiệm - đơn vị được chọn làm điểm chỉ đạo, còn hầu hết các xã mới chỉ dừng ở 2- 3 tiêu chí.
Nằm sát Quốc lộ 7A và giáp ranh với thị trấn Mường Xén, xã Hữu Kiệm được kỳ vọng có thể nhanh chóng phát triển kinh tế - xã hội, sớm thực hiện thành công bộ tiêu chí xây dựng NTM. Đây là địa phương có diện tích lúa nước lớn, có nhiều thuận lợi trong thông thương và phát triển chăn nuôi, trồng trọt theo hướng hàng hóa. Cũng chính vì vậy, trong 3 năm thực hiện xây dựng NTM, xã tự hào là đơn vị dẫn đầu huyện với 9 chỉ tiêu đã đạt. Quá trình thực hiện, xã lồng ghép các dự án như: Chương trình xóa đói, giảm nghèo, chương trình kiên cố hóa trường học, trạm xá, các công trình hạ tầng theo Nghị quyết 30a… Những kết quả bước đầu, có giá trị động viên tinh thần rất lớn đối với cán bộ, đảng viên và đồng bào các dân tộc trên địa bàn.
Tuy nhiên, qua trao đổi, ông Kha Văn Quyên - Chủ tịch UBND xã lo lắng cho biết: “Chúng tôi thực sự thấy rất bí khi 10 tiêu chí còn lại đều là những vấn đề nan giải. Điển hình như việc hoàn thành tiêu chí xây dựng giao thông nông thôn, hiện còn 4/9 bản cách trung tâm xã và đường 7 chỉ 8-10km nhưng việc xây dựng đường rất khó. Riêng chuyện mở đường đủ rộng theo tiêu chí đòi hỏi kinh phí rất lớn để bạt núi, lấp khe. Việc mở rộng khi đi qua các bản rất khó vì các hộ lâu nay làm nhà rất sát nhau vì diện tích đất bằng ít, cho nên nếu mở đường lại đòi hỏi kinh phí đền bù, di dời rất lớn. Ngoài ra, các tiêu chí về thu nhập, chợ nông thôn, khu nghĩa trang, nước sạch điều khó khả thi… Huyện giao kế hoạch đến 2015 hoàn thành các tiêu chí xây dựng NTM nhưng chúng tôi thấy khó đạt…”.
Còn đối với xã Nậm Cắn, 1 trong 2 xã điểm xây dựng NTM của huyện Kỳ Sơn (trước đây huyện chọn xã Huồi Tụ làm điểm nhưng sau chuyển sang Nậm Cắn), lại được đánh giá nhiều tiềm năng với QL7 đi qua và có cửa khẩu quốc tế với Lào. Nơi đây cũng được quy hoạch xây dựng khu vực phi thuế quan để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng biên. Nhưng đến nay, Nậm Cắn mới chỉ đạt được 5/19 tiêu chí xây dựng NTM. Bước vào năm 2014, xã đặt mục tiêu phấn đấu đạt thêm 3-4 tiêu chí, nhưng theo ông Hờ Chông Nhìa - Chủ tịch UBND xã thì “khó lắm”. Trong những tiêu chí phấn đấu, cũng như Hữu Kiệm, việc xây dựng giao thông nông thôn đang gặp rất nhiều khó khăn vì những lý do: Đến tháng 4/2014, tất cả công đoạn đổ bê tông của 4 bản còn lại chỉ dừng lại ở việc lập kế hoạch, chờ xi măng và hỗ trợ thêm kinh phí của trên. Bởi ở địa bàn này, việc huy động đồng bào khai thác cát, sỏi là không thể vì không có nguồn; Còn huy động người dân đóng góp kinh phí thì hầu hết là con số không, vì 65% hộ dân thuộc diện nghèo, và thêm 20% hộ dân nữa cận nghèo. Trong lúc đó, việc mua cát, sỏi chở lên miền biên này đắt gấp 3-4 lần so với địa bàn khác.
Thực tế ở hai xã điểm cho thấy những khó khăn của công cuộc xây dựng NTM ở huyện nghèo Kỳ Sơn. Trao đổi với chúng tôi, ông Bùi Trầm - Chủ tịch UBND huyện cho biết: “Trừ 2 xã điểm ra, những xã khác chỉ mới đạt từ 2-4 tiêu chí NTM. Không phải chúng tôi “ôn nghèo, kể khổ” nhưng với địa bàn miền núi dốc, bị chia cắt bởi nhiều khe suối thì lâu nay việc lập bản, định cư, định canh đã là một công việc khá vất vả đòi hỏi nhiều nguồn lực. Hầu hết đồng bào dân tộc nơi đây lại đang thuộc diện nghèo nên khó có thể huy động sự đóng góp kinh phí như các vùng, miền khác. Địa hình phức tạp, đất bằng không có, chủ yếu là đồi núi có độ dốc cao, nên rất tốn kém trong việc tạo mặt bằng xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật, giao thông. Sản xuất của người dân chủ yếu trên nương rẫy, tự cung, tự cấp, lao động nông nghiệp không qua đào tạo chiếm trên 98%. Trong khi đó, trình độ năng lực của cán bộ cơ sở còn hạn chế, một số cấp uỷ, chính quyền địa phương chưa thực sự quan tâm đến công tác chỉ đạo, đôn đốc triển khai thực hiện. Cùng đó là tư tưởng trông chờ, ỷ lại còn thường trực trong đồng bào và một số cán bộ, đảng viên. Những yếu tố đó làm cho tiến độ xây dựng nông thôn mới của huyện khó đạt được mục tiêu đề ra”.
Cố gắng từng bước vững chắc
Những năm qua, cùng với sự hỗ trợ của T.Ư, tỉnh và các sở, ngành, huyện Kỳ Sơn đã kết hợp, lồng ghép các chương trình, dự án 135, 167, 30a… xây dựng cơ sở hạ tầng, giao thông, trường học, trạm xá, giúp đỡ cây, con giống, khoa học, kỹ thuật phát triển sản xuất, chăn nuôi. Điều đó góp phần tích cực giảm tỷ lệ hộ nghèo từ 80,2% năm 2010 xuống còn 58,86% vào cuối năm 2013. Nhìn vào số liệu thống kê này, cho thấy trong vòng 3 năm, toàn huyện đã giảm được trên 21% hộ nghèo. Rõ ràng, cùng với sự chung tay của cộng đồng, có sự nỗ lực rất lớn của Đảng bộ và đồng bào vùng cao biên giới.
Để xóa đói, giảm nghèo, huyện Kỳ Sơn chủ trương đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế qua việc xây dựng mô hình kinh tế hộ, kinh tế trang trại theo hướng sản xuất, chăn nuôi hàng hóa và nhân rộng trong toàn huyện, tăng thu nhập cho đồng bào. Từ đó phát huy nội lực để thu hút nguồn lực đầu tư và lồng ghép có hiệu quả các chương trình, dự án để phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn. Công việc trước mắt có tính nền tảng là ưu tiên phát triển cơ sở hạ tầng, nhất là giao thông và tập trung hỗ trợ phát triển sản xuất, đồng thời tổ chức tốt hình thức hợp tác sản xuất theo nhóm hộ. Lãnh đạo huyện cũng tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, phân công cán bộ có năng lực trực tiếp theo dõi, hướng dẫn, kiểm ra đôn đốc, chỉ đạo các xã thực hiện theo kế hoạch. Trên cơ sở quy hoạch NTM được duyệt, tổ chức thực hiện theo hướng vững chắc. Về nguồn lực, bên cạnh sự hỗ trợ, giúp đỡ của T.Ư, tỉnh, huyện có chủ trương trích 30% số tiền vượt thu của huyện dành cho các xã xây dựng nông thôn mới; riêng hai xã điểm sẽ được hỗ trợ 50%.
Bước vào năm 2014, huyện Kỳ Sơn, tranh thủ thời tiết thuận lợi của những tháng mùa khô, UBND huyện đôn đốc các xã tập trung khảo sát thiết kế, phân bổ chi tiết số xi măng được tỉnh hỗ trợ cho các danh mục công trình giao thông và kịp thời tiến hành xây dựng nhằm phát huy hiệu quả thiết thực. Nhiệm vụ này không chỉ hoàn thành mục tiêu đề ra trong xây dựng giao thông nông thôn mà còn tạo đòn bẩy cho phát triển kinh tế - xã hội, tạo niềm tin, động lực cho đồng bào nỗ lực vươn lên. Ông Bùi Trầm khẳng định: “Huyện đã đăng ký với tỉnh vào năm 2015 có hai xã Hữu Kiệm và Nậm Cắn hoàn thành các chỉ tiêu xây dựng NTM. Soi xét vào thực tế, đó là một thách thức, Ban chỉ đạo huyện cũng thấy khó đạt được mục tiêu nhưng không vì thế mà nản lòng. Chúng tôi đang tích cực đôn đốc các xã điểm đẩy mạnh tiến độ nhưng chú trọng tính bền vững. Có thể không về đích đúng thời hạn nhưng huyện chủ trương chỉ đạo các xã đạt được chỉ tiêu nào thì phải chắc chắn, có như vậy mới tạo đà thực sự cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn…”.
Nguyên Sơn
