Cần công khai minh bạch thu - chi đầu năm học mới

Chuyện đầu năm học

Thông báo góp tiền để mua điều hòa được phụ huynh 20 lớp khối 1, 2, 3 - Trường Tiểu học Trường Thi (TP Vinh) đưa ra bàn luận khá sôi nổi vào dịp đầu năm học mới. Điều này, hẳn cũng là lẽ bình thường, bởi năm học này Trường Tiểu học Trường Thi bắt đầu đi vào sử dụng cơ sở thứ 2 và việc mua sắm là điều tất yếu khi các em chuyển từ phòng học cũ sang một phòng học mới. Đầu năm học, ngoài mua điều hòa, một số lớp đầu cấp còn phải mua sắm thêm chăn, gối phục vụ cho việc ở bán trú. Bên cạnh đó, còn phải mua thêm tủ, bảng biểu, rèm cửa… để sách vở, đồ dùng học tập.

Qua nắm bắt tại nhiều lớp, việc mua điều hòa được hầu hết phụ huynh đồng tình. Tuy nhiên, vướng mắc nảy sinh khi hội phụ huynh và một số giáo viên chủ nhiệm các lớp thông báo chủ trương của nhà trường. Trong đó, nhà trường đề nghị các lớp thay vì tự lắp đặt thì nên lắp đặt một mẫu điều hòa chung cho toàn trường và nên do một đơn vị cung ứng. Điều này, nhiều phụ huynh cho rằng chưa hợp lý, bởi nhu cầu sử dụng, thời gian sử dụng và điều kiện kinh tế của các lớp khác nhau. Trong đó, phụ huynh những lớp đầu cấp, cho rằng lắp một chiếc điều hòa có thương hiệu, có giá trị từ 8 - 9 triệu đồng/chiếc là có thể chấp nhận được. Nhưng có lớp lại cho rằng, thời gian học tại trường chỉ còn 2 - 3 năm nên phụ huynh muốn lắp loại điều hòa rẻ hơn chỉ khoảng 6 triệu đồng để đỡ chi phí đóng góp.

Một phụ huynh có con đang học lớp 3 cho biết: Đầu năm học, gia đình chúng tôi phải lo rất nhiều khoản đóng góp cho con. Thế nên, chỉ cần tiết kiệm mỗi cháu vài trăm nghìn là gia đình đã bớt được một khoản chi phí. Tôi nghĩ rằng, việc lắp điều hòa nhà trường nên để cho lớp tự quyết định sẽ dân chủ và khách quan hơn.

Thời điểm năm học mới bắt đầu vào học được hơn 1 tuần, 19/20 lớp từ lớp 1 đến lớp 3 được vào học ở khu vực trường học mới đã hoàn thành việc lắp đặt điều hòa mới, với cùng một chủng loại là hãng Panasonic với mức giá một chiếc là 8.320.000 đồng.

Trao đổi với cô giáo Hoàng Thị Hoa Lý - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trường Thi đã thừa nhận có chủ trương này: Trước khi bước vào năm học mới, chúng tôi đã rà soát lại toàn bộ tài sản của nhà trường và tổng hợp còn 36 điều hòa của các khóa cũ để lại. Qua đó, nhà trường đã dùng để bố trí điều hòa cho 9 lớp 5, 7 lớp 4 và 4 cái cho phòng Tin học ở cơ sở cũ. Trong số này, chỉ có 8 lớp từng đóng tiền điều hòa và năm nay sẽ sử dụng điều hòa cũ. Những lớp còn lại, đây là lần huy động đầu tiên. Trước khi triển khai, tôi đã họp với hội phụ huynh các lớp, giáo viên chủ nhiệm và tất cả đều ủng hộ. Phần còn lại, hội về trao đổi với các lớp để thực hiện. Quá trình thực hiện, nhà trường cũng bày tỏ nguyện vọng các lớp nên lắp đặt 1 loại và chọn 1 nhà cung ứng để tránh lộn xộn, dễ quản lý sau này, nhất là khi hư hỏng. Qua khảo sát, chúng tôi cũng đã giới thiệu một số đơn vị cung ứng có mức giá phù hợp, phần lựa chọn là thuộc về các lớp.

Trước việc có nhiều ý kiến phụ huynh không hài lòng về phương án này, hiệu trưởng nhà trường cũng cho rằng đây là một bài học của mình trong công tác quản lý. Vì vậy, khiến cho nhiều phụ huynh chưa hiểu hết được mục đích và chủ trương của nhà trường, dẫn đến những lùm xùm đáng tiếc.

Mua ti vi, mua điều hòa và lắp đặt các thiết bị để phục vụ dạy học trong các lớp học là việc làm được nhiều hội phụ huynh triển khai trước mỗi năm học mới. Những năm gần đây, khi mức sống đã ngày một tăng, trước yêu cầu của việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới, việc triển khai về cơ bản được phụ huynh đồng tình. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, do việc tuyên truyền chưa đầy đủ, một số nơi còn mang tính chất áp đặt hoặc chưa công khai các khoản thu - chi nên đâu đó vẫn còn có những ý kiến trái chiều gây nên bức xúc trong dư luận.

Một phụ huynh có con vừa vào học lớp 1 ở trường Tiểu học trên địa bàn thành phố Vinh nói thêm: Lâu nay các lớp đều có lắp điều hòa. Vì vậy, tôi thắc mắc những chiếc điều hòa năm trước ở đâu mà cứ vào năm học mới lại huy động lắp mới. Điều này là lãng phí và tốn kém… Tôi cho rằng, tất cả những vấn đề này, trước khi triển khai các nhà trường cần công khai để phụ huynh có một câu trả lời thỏa đáng. Bản thân tôi, cháu vừa vào lớp 1, chưa họp phụ huynh nhưng hội đã huy động gần 1 triệu đồng để mua sắm vật dụng. Với một gia đình lao động bình thường, đây là khoản tiền không nhỏ.

Tránh lạm thu trong nhà trường

Mùa Thu là mùa tựu trường nhưng với nhiều phụ huynh, mùa tựu trường chính là mùa “thu”. Câu chuyện này, dù không phải mới mẻ nhưng dường như năm nào cũng nhận được nhiều ý kiến. Thậm chí, đầu năm học, ngành giáo dục đã có những văn bản hướng dẫn rất cụ thể nhưng tình trạng lạm thu vẫn diễn ra.

Phụ huynh có con học lớp 10 ở một trường công lập ở thành phố Vinh đã băn khoăn khi đầu năm học 2023 - 2024, các cháu chỉ mới làm thủ tục nhập học, nhà trường đã yêu cầu phải đóng tiền bảo hiểm thân thể không chỉ trong 1 năm mà đến 3 năm. Dù khoản đóng này được coi là tự nguyện, nhưng hầu hết các phụ huynh đều tình nguyện đóng vì cho rằng nếu “từ chối” sẽ rất khó, nhất là khi các cháu mới “chân ướt chân ráo” vào trường.

Theo quy định, trong năm học, các nhà trường được thực hiện các khoản thu bắt buộc và khoản thu tự nguyện. Trong đó, các khoản thu bắt buộc thường gồm học phí, tiền bảo hiểm y tế, tiền xe đạp, tiền nước uống. Nhiều khoản thu còn lại, được xem là khoản thu tự nguyện, trong đó sẽ tập trung vào các khoản như tiền xã hội hóa, tiền quỹ lớp, tiền quỹ hội phụ huynh. Việc phát sinh những khoản thu để phục vụ cho nâng cao chất lượng giáo dục là không thể tránh. Nhưng nếu không công khai, minh bạch sẽ dẫn đến những phản ứng “ngược”.

Qua triển khai các khoản thu đầu năm học mới, cô giáo Trần Thị Thúy Thanh - Hiệu trưởng Trường THCS Nghi Thu (thị xã Cửa Lò) cho biết: Việc triển khai các khoản thu đầu năm học mới thường rất nhạy cảm. Vì vậy, quan niệm của trường chúng tôi đó là thu đúng theo các văn bản hướng dẫn và tránh lạm thu. Như năm nay, việc thu xã hội hóa của nhà trường sẽ được thực hiện theo kế hoạch đã được Phòng Giáo dục và Đào tạo phê duyệt và đã được thông qua Hội cha mẹ học sinh và chính quyền địa phương. Chúng tôi cũng chủ trương chỉ thu những khoản cần thiết để phục vụ việc dạy học. Chẳng hạn, trong năm học này hầu hết các lớp 6 mới vào đều đã có ti vi do các anh chị khóa trước lắp đặt và để lại. Còn lại, một lớp chưa có nhà trường có thể vận động tất cả các lớp 6 còn lại cùng đóng góp để đỡ phần chi phí.

Ở nhiều trường học khác, nhiều hiệu trưởng cũng cho rằng, nếu chỉ dựa vào nguồn tiết kiệm của nhà trường thì việc mua sắm đầy đủ các đồ dụng phục vụ học tập là rất khó khăn. Trong bối cảnh đó, việc xã hội hóa, kêu gọi phụ huynh hỗ trợ là điều vẫn được thực hiện thường xuyên. Tuy nhiên, để đảm bảo công khai, khách quan, những khoản thu để phục vụ việc học của con em tại lớp, các nhà trường đều giao cho phụ huynh các lớp tự thu, tự lắp đặt và tự quản lý, “xem lớp học cũng như là nhà” để cùng chăm sóc.

Về vấn đề triển khai các khoản thu đầu năm, hiện đến thời điểm này dù một số trường đã triển khai họp phụ huynh nhưng nhiều nhà trường vẫn chưa triển khai do chưa có văn bản của Sở Giáo dục - Đào tạo hướng dẫn. Điều này được xem là một tín hiệu tích cực, cho thấy việc chấp hành nghiêm túc các quy định.

Tuy nhiên, từ nay đến cuối năm học, khi các khoản thu sẽ tiếp tục được thực hiện, phụ huynh mong mỏi các nhà trường phải có kế hoạch thu chi phù hợp, đúng quy trình, đảm bảo đúng mục đích. Về phía các Sở và các phòng Giáo dục và Đào tạo, trong quá trình phê duyệt kế hoạch xã hội hóa của nhà trường cần tính đúng, tính đủ trên cơ sở thực tế của nhà trường và điều kiện của phụ huynh học sinh, tránh lạm thu trong ngành giáo dục./.