Doanh nghiệp FDI “xếp bét” về nộp ngân sách

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, năm 2016 các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tạo ra hơn 327.400 tỷ đồng lợi nhuận, tăng bình quân 17,3% giai đoạn 2010 - 2016. Tuy nhiên, khu vực doanh nghiệp này chỉ góp vào ngân sách Nhà nước 250.900 tỷ đồng năm 2016. Trong khi đó, các doanh nghiệp ngoài Nhà nước tạo ra 197.400 tỷ đồng lợi nhuận (riêng năm 2016 là 188.100 tỷ đồng) nhưng bình quân 5 năm qua lại góp vào ngân sách tới 434.700 tỷ.

"Khu vực FDI là nơi tạo ra lợi nhuận lớn cho nền kinh tế, hơn cả khu vực khác còn lại gồm doanh nghiệp Nhà nước và tư nhân, nhưng lại góp vào ngân sách thấp hơn", ông Phạm Đình Thúy - Vụ trưởng Vụ Thống kê nhận xét.

Giải thích về sự chênh lệch này, ông Thúy cho rằng, nguyên nhân chủ yếu do các doanh nghiệp ngoại được ưu đãi, biệt đãi về thuế. Hầu hết các doanh nghiệp ngoại khi rót vốn vào Việt Nam đều đăng ký ngành nghề sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp, công nghệ cao, được hưởng loạt chính sách ưu đãi thuế, miễn thuế thu nhạp doanh nghiệp trong một số năm kể từ năm đầu tiên ghi nhận doanh thu.

Dẫn ví dụ trường hợp Samsung Thái Nguyên và Samsung Bắc Ninh, ông Thúy cho hay, thuế thu nhập doanh nghiệp bình quân các đơn vị này đóng trong 30 năm đầu tiên hoạt động chỉ khoảng 10%, trong đó 4 năm đầu được miễn thuế hoàn toàn, 9 năm tiếp theo chỉ phải đóng 50%... chưa kể các tỉnh, thành phố cũng có những ưu đãi khác.

"Bình quân thuế thu nhập doanh nghiệp khu vực doanh nghiệp trong nước phải nộp 20-30% tùy lĩnh vực, thì khối ngoại lại được hưởng nhiều ưu đãi đóng thuế doanh nghiệp trong 30 năm cũng chỉ bằng một nửa số góp của khu vực trong nước hàng năm", ông nói.

Ông Thúy phân tích thêm, các doanh nghiệp FDI hoạt động công nghệ cao được miễn thuế nhập khẩu linh kiện, phụ tùng. Một số địa phương cũng có chính sách miễn giảm các loại thuế với thời gian linh hoạt . Trước đây Bộ Kế hoạch & Đầu tư quản lý chung cấp phép cho các dự án FDI nhưng hiện giờ đã phân cấp cho địa phương, nên các tỉnh, thành có những chính sách ưu đãi khác nhau để thu hút vốn FDI. Có những dự án FDI ở tình này không được ủng hộ đầu tư, nhưng khi sang tỉnh khác lại nhận được ưu đãi tốt hơn.

Bên cạnh đó, ông này thừa nhận thời gian qua một bộ phận doanh nghiệp ngoại chuyển giá, trốn thuế VAT, khai thấp lợi nhuận để trốn thuế doanh nghiệp. Hiện Chính phủ đang giao cho Bộ Tài chính xây dựng nghị định chống chuyển giá của khu vực doanh nghiệp này nhằm tạo sân chơi bình đẳng cho các doanh nghiệp trong nước.

"Thời gian tới cần kiểm soát chặt chẽ hơn, không để các tỉnh, thành vượt khung trong ưu đãi FDI, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh với doanh nghiệp trong nước", ông nói.

Cũng theo Tổng cục Thống kê, tại thời điểm 31/12/2016, tổng vốn sử dụng cho sản xuất kinh doanh của khu vực doanh nghiệp đạt 30,2 triệu tỷ đồng. Nhưng doanh thu các đối tượng doanh nghiệp tạo ra so với vốn rót vào kinh doanh chỉ khoảng 40%. Năm 2016 doanh thu thuần khu vực doanh nghiệp đạt 17,4 triệu tỷ đồng, trong đó khối FDI góp 4,8 triệu tỷ, doanh nghiệp nhà nước gần 2,9 triệu tỷ, còn lại là khu vực tư nhân.