‘Giải mã’ cách bơm nước tưới không cần điện của nông dân Thanh Chương

Anh Hà đầu tư hệ thống đường ống để dẫn nước tự chảy từ hồ, đập về ruộng bí. Ảnh: Thanh Phúc

Trồng 13 sào bí, những ngày nắng nóng gay gắt lại thường xuyên mất điện nhưng anh Nguyễn Quang Hà ở xóm Ngũ Cẩm, xã Thanh Xuân chưa lo lắng về nguồn nước tưới. “Chủ động hết rồi, 13 sào bí chưa khi nào thiếu nước tưới. Với lại, bơm tưới thỏa thuê mà không cần điện, đỡ chi phí rất nhiều”, anh Hà cho biết.

Ở gần đập Mưu Sỹ, tận dụng nguồn nước đập dồi dào, các ruộng bí nằm phía dưới chân đập, thấp hơn mực nước đập 2-3m. Do đó, anh Hà mua đường ống cao su về đấu nối, tự chế thành hệ thống nước tự chảy. “Vận dụng quy luật “nước chảy về chỗ trũng” nên tôi mua đường ống cao su loại bán kính to, đấu nối kéo nước từ đập thủy lợi để tưới cho các vườn bí. Chi phí đầu tư đường ống hết khoảng 1,5 triệu đồng, kéo từ đập vào vườn nhưng bù lại, không mất đồng tiền điện nào để bơm tưới”, anh Hà cho biết.

Đường ống được lắp đặt từ đập thủy lợi Trảng Không dẫn về ruộng mà không cần phải dùng máy bơm. Ảnh: Thanh Phúc

Cách vận hành hệ thống nước tự chảy này hết sức đơn giản, đó là nước chảy từ cao xuống thấp, khi nước vào đầy đường ống, áp suất không khí không còn sẽ tạo ra lực chảy mạnh, muốn dẫn nước đi đến đâu thì chỉ cần nối thêm đường ống vào, miễn sao đảm bảo chỗ cấp nước luôn cao hơn chỗ cần bơm tưới. Khi không dùng nữa chỉ cần khóa ống nước lại, nếu để lâu ngày, rong rêu, ốc bùn bám vào đường ống khiến nước chảy yếu thì chỉ cần dùng máy bơm, bơm “mồi” khoảng 5 phút để sục đường ống là lại vận hành được như cũ.

Nhờ cách làm này mà dù trồng 13 sào bí, một mình anh vẫn đảm đương việc chăm sóc bí xanh tốt, năng suất cao, sản lượng cao.

Cần nước dẫn đến đâu thì đấu nối thêm đường ống tới đó. Ảnh: Thanh Phúc

“Chỉ cần một động tác mở khóa dẫn, nước tự chảy vào các rãnh bí, đầy rãnh thì thấm vào luống, vào gốc bí, không tốn công, không mất chi phí”, anh Hà phấn khởi.

Vụ xuân vừa rồi, 10 sào bí đã mang về cho gia đình anh 300 triệu đồng lãi ròng. Trong khi, người dân các vùng khác lo thiếu nước, thiếu điện bơm tưới cho bí nên không dám mở rộng diện tích thì hộ anh Hà lại tăng thêm 3 sào khi anh chủ động hoàn toàn nước tưới.

Vụ hè thu này, hộ anh Bùi Văn Đại cũng làm đến 6 sào bí. Nguồn nước tưới cũng chủ động bằng hệ thống nước tự chảy dẫn từ mương nước trước nhà về đến chân ruộng.

Khi cần sử dụng, chỉ cần mở khóa thì nước tự chảy về đường ống. Ảnh: Thanh Phúc

“Nếu không có hệ thống tưới tự chảy này thì tốn kém khá nhiều tiền điện bơm tưới; nếu mất điện liên tục như hiện nay thì việc sản xuất bí hè thu gặp rất nhiều khó khăn, giá bí chắc chắn không cao bằng vụ xuân trong khi chi phí dùng xăng, dầu chạy máy nổ để tưới tốn gấp cả chục lần so với dùng điện”, anh Đại cho biết.

Vụ hè thu này, toàn xã Thanh Xuân cơ cấu 6 ha bí xanh hàng hóa. Phó Chủ tịch UBND xã Nguyễn Tố Như cho biết vụ hè thu gặp nhiều khó khăn: Đầu vụ nắng hạn gay gắt, thiếu điện, thiếu nước bơm tưới, trong khi giá bí thấp thua so với giá bí vụ xuân khi các tỉnh phía Bắc rộ mùa thu hoạch.

Nhờ chủ động nước tưới nên tất cả các ruộng bí ở xã Thanh Xuân đều xanh tốt, cho năng suất cao. Ảnh: Thanh Phúc

Do đó, chúng tôi chỉ đạo chỉ đưa giống bí vào sản xuất ở những vùng chủ động nguồn nước tưới. Đặc biệt là những diện tích gần hồ, đập, mương máng để người dân lắp đặt, đấu nối hệ thống nước tự chảy. Trên địa bàn xã có 5 hồ, đập lớn nhỏ, rất thuận lợi cho người dân dẫn nước về ruộng bí theo hình thức tự chảy.

Với cách làm này, vừa tiết kiệm chi phí, vừa tiết kiệm công sức và đặc biệt, không lo bí gặp hạn khi gieo trồng vào thời gian nắng nóng đỉnh điểm. Bên cạnh đó, các hộ trồng bí ở xa hồ, đập thì tận dụng nước giếng khoan tưới cho bí, để tiết kiệm nước, tiết kiệm điện, người dân đã đầu tư hệ thống tưới nhỏ giọt, tưới phun mưa.

Hệ thống tưới nhỏ giọt, phun mưa dẫn từ bể chứa xuống cũng là cách người dân vùng trồng bí xã Thanh Xuân ứng phó với việc cắt điện thường xuyên trong giai đoạn hạn hán. Ảnh: Thanh Phúc

Bà Bùi Thị Kiểm ở xóm Xuân Hiền, xã Thanh Xuân cho biết: “Vụ hè thu này là vụ thứ 2 gia đình tôi trồng cây bí xanh. Diện tích 3 sào, nước tưới bơm từ giếng khoan. Vụ bí này, do nắng hạn kéo dài nên khi có điện thì vận hành tưới nhỏ giọt, tưới phun mưa. Còn khi mất điện thì lấy nước từ bể trữ, dẫn nước tự động vào các rãnh để nước tự ngấm vào luống bí. Do đó, không cần phải phụ thuộc vào điện, vào máy phát”.