Khám phá nghệ thuật kiến trúc điêu khắc nhà thờ họ hàng trăm năm tuổi

(Baonghean.vn) - Nhà thờ họ Bùi đại tôn ở xã Thanh Yên (Thanh Chương) không chỉ là di tích lịch sử quan trọng, mà còn là một công trình kiến trúc nghệ thuật đặc sắc.
Được biết họ Bùi làng Xuân Bảng là một dòng họ nổi tiếng đất Thanh Yên, đã trải qua gần 400 năm tồn tại phát triển với 17 đời, phát triển thành 3 chi, 4 nhánh và nhiều phái nhỏ. Đây là dòng họ có truyền thống khoa bảng, nhiều người đậu đạt. Nhà thờ đại tôn họ Bùi được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XVII, hiện nay có 3 công trình chính là nghi môn, hạ đường và thượng đường.

Được biết họ Bùi làng Xuân Bảng là một dòng họ nổi tiếng đất Thanh Yên, đã trải qua gần 400 năm tồn tại phát triển với 17 đời, phát triển thành 3 chi, 4 nhánh và nhiều phái nhỏ. Đây là dòng họ có truyền thống khoa bảng, nhiều người đậu đạt. Nhà thờ đại tôn họ Bùi được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XVII, hiện nay có 3 công trình chính là nghi môn, hạ đường và thượng đường.

Nghi môn của nhà thờ cao khoảng 7m có kiến trúc kiểu tam quan, lầu chuông, cửa cuốn, 2 tầng, hình tháp 8 mái, lợp ngói vảy. Đỉnh nghi môn bờ lưỡng long triều nguyệt, 8 góc mái của nghi môn cong vút đầu đao. Ảnh: Huy Thư

Nghi môn của nhà thờ cao khoảng 7m có kiến trúc kiểu tam quan, lầu chuông, cửa cuốn, 2 tầng, hình tháp 8 mái, lợp ngói vảy. Đỉnh nghi môn bờ lưỡng long triều nguyệt, 8 góc mái của nghi môn cong vút đầu đao. Ảnh: Huy Thư

Tầng trên của nghi môn có 4 cửa vòm, trổ họa 2 mặt tùng, cúc, trúc, mai. Giữa lầu có bàn chơi cờ "vui tử". Hai mặt bên hình quyết trụ có câu đối: "Luân thường lương đóng dư/Tuấn dung long môn khoát" với ý nghĩa “Luân thường đạo lý nhà phượng bao la. Cưỡi ngựa vinh quy cửa rồng rộng mở”. Mặt ngoài nghi môn đắp nổi 4 chữ Hán lớn: “Trung lập bất ỷ” có nghĩa là hiên ngang giữa đất trời. Ảnh: Huy Thư

Tầng trên của nghi môn có 4 cửa vòm, trổ họa 2 mặt tùng, cúc, trúc, mai. Giữa lầu có bàn chơi cờ "vui tử". Hai mặt bên hình quyết trụ có câu đối: "Luân thường lương đóng dư/Tuấn dung long môn khoát" với ý nghĩa “Luân thường đạo lý nhà phượng bao la. Cưỡi ngựa vinh quy cửa rồng rộng mở”. Mặt ngoài nghi môn đắp nổi 4 chữ Hán lớn: “Trung lập bất ỷ” có nghĩa là hiên ngang giữa đất trời. Ảnh: Huy Thư

Tầng dưới của nghi môn, hai mặt trong ngoài đều đắp nổi mặt hổ phù. Thời gian gần đây, nghi môn đã được sơn vẽ lại nhưng vẫn mang vẻ đẹp kiến trúc cổ kính. Ảnh: Huy Thư

Tầng dưới của nghi môn, hai mặt trong ngoài đều đắp nổi mặt hổ phù. Thời gian gần đây, nghi môn đã được sơn vẽ lại nhưng vẫn mang vẻ đẹp kiến trúc cổ kính. Ảnh: Huy Thư

Trong 2 ngôi nhà thượng, hạ đường thì nghệ thuật điêu khắc gỗ được thể hiện tập trung trên nhà thượng đường. Đây là ngôi nhà 3 gian 2 hồi được làm từ gỗ lim, mít, kiểu tứ trụ chuyền chụp, trên oai dưới kẻ, cung dục chồng đố, hạ và xà phơi chuốt vỏ măng, chỉ kiềm, nhiều kết cấu gỗ được điêu khắc công phu, tỉ mỉ. Ảnh: Huy Thư

Trong 2 ngôi nhà thượng, hạ đường thì nghệ thuật điêu khắc gỗ được thể hiện tập trung trên nhà thượng đường. Đây là ngôi nhà 3 gian 2 hồi được làm từ gỗ lim, mít, kiểu tứ trụ chuyền chụp, trên oai dưới kẻ, cung dục chồng đố, hạ và xà phơi chuốt vỏ măng, chỉ kiềm, nhiều kết cấu gỗ được điêu khắc công phu, tỉ mỉ. Ảnh: Huy Thư

Các mảng chạm trên thượng đường, đặc biệt là các kẻ trước phản ánh nhiều đề tài truyền thống, các điển tích dân gian (Tô Vũ đi chăn dê; Ngư ông Lã Vọng; Cá chép hóa rồng; Trúc hóa rồng) và các sinh hoạt dân gian trong đời sống thường ngày (uống rượu, đánh cờ, chơi đàn, đọc sách...). Ảnh: Huy Thư

Các mảng chạm trên thượng đường, đặc biệt là các kẻ trước phản ánh nhiều đề tài truyền thống, các điển tích dân gian (Tô Vũ đi chăn dê; Ngư ông Lã Vọng; Cá chép hóa rồng; Trúc hóa rồng) và các sinh hoạt dân gian trong đời sống thường ngày (uống rượu, đánh cờ, chơi đàn, đọc sách...). Ảnh: Huy Thư

Ngày trước, phần gỗ bên trong của hạ đường và thượng đường đều để mộc, ít nhiều bị ẩm mốc, thời gian gần đây mới được con cháu xử lý, phun sơn lại, làm cho công trình sáng, đẹp hơn. Ảnh: Huy Thư

Ngày trước, phần gỗ bên trong của hạ đường và thượng đường đều để mộc, ít nhiều bị ẩm mốc, thời gian gần đây mới được con cháu xử lý, phun sơn lại, làm cho công trình sáng, đẹp hơn. Ảnh: Huy Thư

Hạ, xà cũng như nhiều kết cấu khác của thượng đường được điêu khắc chạm trổ hình ảnh tứ linh, tứ quý, hoa lá, vân mây... một cách sống động, uyển chuyển. Ảnh: Huy Thư

Hạ, xà cũng như nhiều kết cấu khác của thượng đường được điêu khắc chạm trổ hình ảnh tứ linh, tứ quý, hoa lá, vân mây... một cách sống động, uyển chuyển. Ảnh: Huy Thư

Nghệ thuật điêu khắc trên thượng đường nhà thờ họ Bùi được đánh giá là đặc sắc với đề tài đa dạng, đường nét chạm khắc điêu luyện với những mảng chạm bong kênh khỏe khoắn. Ảnh: Huy Thư

Nghệ thuật điêu khắc trên thượng đường nhà thờ họ Bùi được đánh giá là đặc sắc với đề tài đa dạng, đường nét chạm khắc điêu luyện với những mảng chạm bong kênh khỏe khoắn. Ảnh: Huy Thư

Tại nhà thờ còn lưu giữ được nhiều đồ tế khí cổ kính, như long ngai, cỗ bồng, gươm đao, đại tự, câu đối... Với những giá trị to lớn, nhà thờ đại tôn họ Bùi đã được công nhận là Di tích Lịch sử - Kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh. Ngày 24/6/2022 vừa qua, UBND xã Thanh Yên huyện Thanh Chương đã tổ chức lễ đón nhận bằng xếp hạng di tích Kiến trúc Nghệ thuật và Lịch sử cấp tỉnh Nhà thờ đại tôn họ Bùi. Trong ảnh: Gian giữa của thượng đường thờ 3 long ngai, phía trên có bức hoành phi sơn son thếp vàng, khắc 4 chữ Hán lớn: “Khánh triều vũ lỗ”. Ảnh: Huy Thư

Tại nhà thờ còn lưu giữ được nhiều đồ tế khí cổ kính, như long ngai, cỗ bồng, gươm đao, đại tự, câu đối... Với những giá trị to lớn, nhà thờ đại tôn họ Bùi đã được công nhận là Di tích Lịch sử - Kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh. Ngày 24/6/2022 vừa qua, UBND xã Thanh Yên huyện Thanh Chương đã tổ chức lễ đón nhận bằng xếp hạng di tích Kiến trúc Nghệ thuật và Lịch sử cấp tỉnh Nhà thờ đại tôn họ Bùi. Trong ảnh: Gian giữa của thượng đường thờ 3 long ngai, phía trên có bức hoành phi sơn son thếp vàng, khắc 4 chữ Hán lớn: “Khánh triều vũ lỗ”. Ảnh: Huy Thư

tin mới

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

Trai làng biển vác 'kiệu bay' trong màn chạy ói, chen nhau 'cướp' lộc tại Lễ hội Đền Cờn

(Baonghean.vn) - Lễ hội Đền Cờn năm 2024 có nhiều hoạt động, trò chơi dân gian, nhưng đặc sắc nhất là tục chạy ói với màn rước kiệu, tung kiệu bay trên biển. Tục chạy ói thường được tổ chức vào sáng ngày 21 tháng Giêng Âm lịch hàng năm, là nghi lễ quan trọng với ngư dân vùng biển.

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào: Tưởng nhớ công lao của Đốc tướng Đoàn Nhữ Hài và quân binh thời Trần

(Baonghean.vn) - Nằm ở ngã ba sông, nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ để hình thành nên dòng sông Cả kỳ vĩ bồi đắp cho vùng hạ du, đền Vạn - Cửa Rào được xem là ngôi đền linh thiêng nhất miền Tây xứ Nghệ. Sáng 1/3 (20 tháng Giêng), người dân muôn phương đã nô nức dự Lễ hội đền Vạn - Cửa Rào.

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

Sẵn sàng cho Lễ hội Hang Bua

(Baonghean.vn) - Hang Bua là thắng cảnh tự nhiên nằm trong dãy núi đá vôi “Phà Én” thuộc xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, cách thành phố Vinh 170km về phía Tây Bắc. Lễ hội Hang Bua là một trong những lễ hội lớn nhất của đồng bào các dân tộc của huyện nói riêng và vùng Tây Bắc Nghệ An nói chung.

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới

(Baonghean.vn) - Gìn giữ và nuôi dưỡng tình yêu văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ là việc được các cấp ngành cùng đồng bào vùng Tây Bắc Nghệ An chú trọng. Ở làng Mo Mới, xã Nghĩa Xuân (Quỳ Hợp), bà con dân tộc Thổ tích cực sưu tầm, trao truyền những làn điệu dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ.

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

Người 'giữ lửa' nghề rèn truyền thống của người Mông

(Baonghean.vn) - Là thế hệ thứ 3 trong gia đình người Mông gắn bó với nghề rèn truyền thống, ông Và Tông Dê (Tương Dương) ngày ngày thổi lửa làm ra không biết bao nhiêu dụng cụ lao động cho bà con. Lò rèn không chỉ nuôi sống gia đình ông mà còn là nơi lưu giữ nghề truyền thống của đồng bào Mông.

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

Sắc Xuân trên trang phục phụ nữ dân tộc Mông

(Baonghean.vn) - Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, lên các bản làng vùng cao, đặc biệt là đến các bản có đồng bào Mông sinh sống, nhiều khách du lịch rất ấn tượng bởi sắc màu trên những bộ trang phục của người phụ nữ, dường như thấy được sắc Xuân trong đó...

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

Về miền Tây xứ Nghệ khám phá trang phục người Thái cổ

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu), người dân nơi đây vẫn lưu giữ một bộ trang phục của người Thái cổ. Với những họa tiết, hoa văn được thêu một cách tỉ mỉ, kỳ công, bộ trang phục sau hơn 100 năm vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị vốn có.

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

Chuyện 'giữ' cá mát ở Nặm Cướm

(Baonghean.vn) - Qua một thời gian dài khai thác tận diệt, nguồn cá mát dần cạn kiệt. Trước thực trạng đó, năm 2023, chính quyền xã Diên Lãm (Quỳ Châu) đã ban hành đề án “Bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá mát Nặm Cướm”…

Ngõ phố thắm tình dân

Ngõ phố thắm tình dân

(Baonghean.vn) - Các ngõ phố được trang hoàng sạch, đẹp để đón Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024. Rất nhiều công trình, phần việc in dấu tình đoàn kết của các hộ dân. Điều đó càng tô thắm thêm tình dân trên mỗi ngõ phố ở thành Vinh. 

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

'Tôi tự hào là một người Nghệ'

(Baonghean.vn) - Mắc chứng teo cơ tủy sống từ nhỏ, chị Nguyễn Thị Vân (SN 1986), quê Nghi Lộc, được biết đến là một nhân vật có tầm ảnh hưởng tới xã hội, nhất là trong cộng đồng người khuyết tật. Trò chuyện với phóng viên Báo Nghệ An, chị tự hào nhận mình có những “cá tính” đặc trưng rất Nghệ.

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

Hoa 'tớ dày' xao xuyến miền rẻo cao Kỳ Sơn

(Baonghean.vn) - "Tớ dày" là cách gọi của đồng bào Mông về loài hoa anh đào. Những ngày này các bản làng ở xã Mường Típ, huyện rẻo cao Kỳ Sơn rực sắc "tớ dày". Bất cứ ai cũng trở nên bồi hồi xao xuyến trước loài hoa tuyệt đẹp này.

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

Tỉ mẩn nghề đan lưới lồng ở Nghi Long

(Baonghean.vn) - Gắn bó với nghề đan lưới lồng bè, những người làm nghề ở Trung Sơn (xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc) luôn trăn trở nâng cao tay nghề. Mỗi đường đan, nút thắt là cả sự tỉ mẩn gửi vào đó sự bền chắc của sản phẩm, giúp người nuôi trồng thuỷ sản thêm bội thu…

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

Thăm phòng trưng bày 'Pỉ Noọng' của bà mế người Thái

(Baonghean.vn) - Tại bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu có một phòng trưng bày rất đặc biệt mang tên Pỉ Noọng. Đây là không gian trưng bày vật dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số như Thái, Mông, Dao, Tày… do bà Sầm Thị Bích dày công sưu tầm từ những năm 1990 cho đến nay.

Du lịch

Khát vọng phát triển du lịch miền Tây

(Baonghean.vn) - Miền Tây Nghệ An tiếp tục được quan tâm định hướng phát triển du lịch với các chương trình, dự án nhằm mang lại thu nhập và nâng cao mức sống cho người dân theo tinh thần Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

Xem người Mông Nghệ An làm bánh đặc sản 'lua dúa'

(Baonghean.vn) - Ngày Tết càng đến gần cũng là dịp người Mông ở Nghệ An bắt đầu vào mùa làm bánh "lua dúa". Những chiếc bánh dẻo của cộng đồng này chủ yếu dùng để ăn trong gia đình và cũng là vật phẩm không thể thiếu trong lễ cúng của một số dòng họ.