Nghệ An: Nhiều giải pháp giảm sinh con thứ 3

Nhiều cán bộ, đảng viên vi phạm chính sách dân số

Phường Hồng Sơn nằm ở khu vực trung tâm thành phố Vinh, nơi tập trung đông dân cư và số hộ hoạt động trong lĩnh vực tự do, kinh doanh buôn bán khá đông. Tuy nhiên, trong năm 2020, đây là 1 trong 3 xã, phường của cả tỉnh được đề xuất khen tặng là đơn vị thực hiện tốt chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 từ 50% trở lên. Cụ thể, trong năm 2020, phường có 89 trẻ sinh ra nhưng chỉ có 3 trường hợp là sinh con thứ 3 trở lên, chiếm tỷ lệ 3,4%, tỷ lệ này giảm 7,6% so với năm 2019.

Tư vấn cho thai sản trên địa bàn thành phố Vinh. Ảnh: MH.

Đây cũng không phải là con số “nhất thời” mà đã duy trì được khá nhiều năm nay khi hàng năm, dù trên địa bàn số trẻ sinh ra khá nhiều nhưng tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên của địa phương cũng chỉ dưới 10% (thấp hơn rất nhiều so với mức trung bình chung của tỉnh). Để có được sự chuyển biến tích cực này, trong những năm qua phường Hồng Sơn đã có những giải pháp thiết thực, đặc biệt là nhận được sự quan tâm của Đảng ủy và chính quyền các cấp.

Trong đó, hàng năm, phường đều xây dựng kế hoạch với chuyên đề giảm sinh con thứ 3 và yêu cầu sự tham gia tích cực của các chi bộ và ban cán sự các khối, xóm. Bên cạnh đó, đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, vận động và đặc biệt là để khuyến khích những gia đình thực hiện tốt chính sách dân số, các năm phường thường lồng ghép hoặc tuyên dương, gặp mặt các gia đình sinh con một bề, nuôi dạy con tốt.

Chia sẻ về những kết quả đã đạt được, chị Nguyễn Thị Thanh Huyền - viên chức dân số phường Hồng Sơn cho biết: “Do đặc thù người dân trên địa bàn chủ yếu là công chức hoặc các hộ kinh doanh nên để vận động người dân tham gia các cuộc tuyên truyền với quy mô lớn là rất khó khăn. Chính vì thế, khi tổ chức tuyên truyền chúng tôi thường tổ chức tuyên truyền theo những nhóm nhỏ hoặc tại các gia đình. Điều may mắn đó là dù các buổi tuyên truyền đều tổ chức ngoài giờ hành chính nhưng những người làm dân số trên địa bàn không đơn độc mà nhận được sự hỗ trợ tích cực của các ban, ngành và ban cán sự các khối xóm nên đạt được hiệu quả tích cực”.

Tư vấn cho người dân thực hiện các biện pháp tránh thai trên địa bàn thành phố Vinh. Ảnh: MH

Từ nhiều năm nay, để khuyến khích các địa phương làm tốt chính sách dân số, Nghệ An đã tiến hành khen thưởng cho những xã, phường không có người sinh con thứ 3 trở lên hoặc những xã, phường giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên từ 50%. Việc triển khai chính sách này được xem là một giải pháp rất thiết thực và kỳ vọng sẽ kịp thời động viên người dân trên toàn tỉnh thực hiện tốt chính sách dân số, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên.

Tuy nhiên, qua thực tế triển khai số đơn vị đạt được chỉ trên đầu ngón tay. Riêng trong năm 2020, toàn tỉnh không có xã nào không có người sinh con thứ 3 và số xã, phường được đề xuất thẩm định, khen thưởng cũng chỉ có 3 đơn vị là phường Hồng Sơn, xã Nghi Đức (thành phố Vinh) và xã Châu Thắng (Quỳ Châu).

Chia sẻ về những khó khăn trong quá trình thực hiện, bà Phùng Thị Thanh - Trưởng phòng Dân số - Trung tâm Y tế thành phố Vinh cho biết: “Mặc dù trên địa bàn thành phố Vinh có 2 địa phương được chọn thẩm định nhưng công tác giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên vẫn rất khó khăn. Như trong năm 2020, số trẻ sinh ra là con thứ 3 trở lên là 558 trẻ, tăng 24 trẻ so với cùng kỳ năm 2019, đạt tỷ lệ 14,32%, không đạt kế hoạch đã đề ra trước đó là 10,3%. Trong số đó có những trường hợp vi phạm là cán bộ, đảng viên”.

Trên toàn tỉnh, trong số hơn 13.000 trường hợp vi phạm chính sách dân số thì số lượng cán bộ, đảng viên vi phạm chính sách sinh con thứ 3 trở lên là hơn 900 trường hợp, tập trung nhiều ở các địa phương Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Yên Thành, Đô Lương, thị xã Hoàng Mai... Điều đó cũng cho thấy, khi cán bộ, đảng viên không thực sự nêu gương thì việc tuyên truyền, vận động cho người dân càng hết sức khó khăn. Thực tế, Nghệ An vẫn là tỉnh có quy mô dân số lớn (đứng thứ tư cả nước), mức sinh cao (2,75 con) và vẫn tiếp tục tăng, là tỉnh có mức sinh cao thứ 2 cả nước (sau Hà Tĩnh).

Đặc biệt, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên vẫn còn cao và có xu hướng tiếp tục tăng ở hầu hết các huyện, thành, thị với tỷ lệ 28,1 %, tăng 3,2 % so với năm 2019 và tăng 3,5% so với kế hoạch năm 2020.

Thực hiện tốt công tác giảm sinh

Với những thực trạng trên, rõ ràng trong thời điểm hiện nay công tác dân số ở Nghệ An vẫn đang còn rất khó khăn khi chúng ta vừa phải thực hiện song song hai nhiệm vụ, đó là vừa thực hiện dân số và phát triển, vừa thực hiện dân số - KHHGĐ, giảm sinh và đưa mức sinh về mức sinh thay thế.

Đây cũng là một trong những nhiệm vụ quan trọng nằm trong kế hoạch chung của Chính phủ theo Quyết định 558/QĐ- TTg về phê duyệt: Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp với các đối tượng, vùng miền đến năm 2030”. Trong đó, mục tiêu chính là duy trì mức sinh thay thế trên cả nước, phấn đấu tăng mức sinh ở những vùng có mức sinh thấp và giảm mức sinh ở những vùng có mức sinh cao, góp phần thực hiện thành công chiến lược dân số, đảm bảo phát triển nhanh, bền vững đất nước.

Trung tâm Y tế thị xã Cửa Lò khám và tiêm chủng vắc-xin cho trẻ và phụ nữ mang thai. Ảnh: MH

Liên quan đến nội dung này, ngày 10/5/2021, UBND tỉnh cũng mới ban hành Kế hoạch 269/KH - UBND trong đó có kế hoạch giảm sinh, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên nhằm đạt mức sinh thay thế vào năm 2030. Cụ thể, tiếp tục duy trì mức giảm tỷ lệ sinh, phấn đấu giảm mức sinh đạt 0,2 - 0,3%o/năm, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên 0,3%/năm một cách bền vững để đạt mức sinh thay thế. Nghệ An cũng đạt mục tiêu đến năm 2025, tổng tỷ suất sinh giảm xuống 2,41 con/phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ và đạt 2,1 con/phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ vào năm 2030.

Để thực hiện nhiệm vụ trên, một trong những giải pháp quan trọng đó là tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy, chính quyền để nâng cao nhận thức hơn nữa trong việc chuyển hướng trọng tâm công tác dân số từ Dân số - KHHGĐ sang Dân số và Phát triển, để từ chính quyền và mỗi người dân đều nhận thức tốt cuộc vận động “mỗi cặp vợ chồng nên có 2 con”.

Bên cạnh đó, các cấp ủy Đảng, chính quyền cũng cần phải vào cuộc và chủ trì huy động các ban, ngành, đoàn thể cùng tham gia vào công tác dân số, ban hành các quy định về cơ chế phối hợp liên ngành trong việc thực hiện kế hoạch giảm sinh, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên. Đồng thời, lồng ghép các mục tiêu dân số và phát triển vào nội dung quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Tư vấn tại hộ gia đình cho người dân huyện Quỳnh Lưu về thực hiện các biện pháp phòng tránh thai. Ảnh: MH

Tỉnh cũng sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện và bổ sung cơ chế chính sách về dân số và đề xuất ban hành các quy định, sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ những nội dung không còn phù hợp với công tác trong tình hình mới; cụ thể hóa các chính sách hỗ trợ, khuyến khích phù hợp, đặc biệt là hỗ trợ người dân về thực hiện dịch vụ KHHGĐ, có chính sách hỗ trợ, khuyến khích người dân sinh ít con; mở rộng tiếp cận các dịch vụ sức khỏe sinh sản/KHHGĐ và các dịch vụ có liên quan, phát triển mạng lưới dịch vụ kế hoạch hóa gia đình.

Câu trích dẫn Trong bối cảnh hiện nay, việc ban hành kế hoạch với những mục tiêu cụ thể và các nhiệm vụ thực hiện sẽ góp phần quan trọng giúp cho công tác dân số tỉnh nhà có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, để kế hoạch sớm được triển khai và đi vào cụ thể hóa thì bên cạnh sự nỗ lực của ngành Dân số cần sự vào cuộc tích cực của các ban, ngành, chính quyền địa phương và sự ủng hộ của đông đảo nhân dân”.

BSCKII Nguyễn Bá Tân - Chi Cục trưởng Chi cục Dân số - KHHGĐ