(Baonghean) - Cà chua có tên khoa học là Solanum lycopersicum, được cho là có nguồn gốc từ Mexico, là loại thực phẩm vừa là rau, vừa là quả và hiện nay nó là loại thực phẩm rất phổ biến trên toàn cầu. Cà chua có mặt trong rất nhiều món kể cả nước chấm.
Có thể tóm lược vài lợi ích sức khoẻ và sắc đẹp của cà chua bao gồm cải thiện thị lực; khỏe dạ dày; ổn định huyết áp - đường huyết; đẹp dáng - sáng da; phòng tránh nhiễm trùng đường tiết niệu. Hơn thế nữa, cà chua còn hỗ trợ hệ tiêu hóa - tuần hoàn - tiết niệu - miễn dịch; làm giảm các loại cholesterol có hại trong máu; hỗ trợ cân bằng dịch nội môi giúp tất cả quá trình chuyển hóa trong cơ thể hoạt động tốt nhất.
Qua đó giúp cơ thể thải loại các độc tố, làm giảm sự oxy hóa, làm chậm quá trình lão hóa mô tế bào. Trong thành phần dưỡng chất của Cà chua, rất nhiều chất chống oxy hoá đã được chứng minh có khả năng phòng chống nhiều dạng ung thư khác nhau và cà chua còn là nguồn giàu các vitamin - khoáng chất có tác dụng phòng chống bệnh tim mạch, hô hấp, tiêu hóa... Hãy cùng khám phá một vài lý do tại sao chúng lại là một món ăn diệu kỳ cho sức khoẻ và sắc đẹp con người.
 |
| Để bảo toàn hầu hết các dưỡng chất, nên dùng cà chua tươi, xay nhuyễn. Ảnh: Internet |
Thành phần - Giá trị dinh dưỡng của cà chua
Giá trị dinh dưỡng của cà chua đến từ thành phần giàu vitamin, khoáng chất và các loại dưỡng chất quan trọng bao gồm vitamin A , vitamin C và vitamin K vitamin B6, folate và thiamin. Ngoài ra, chúng còn là nguồn thực phẩm giàu kali, mangan, magiê, can xi, phốt pho và đồng, chất xơ và protein. Đặc biệt, trong thành phần cà chua còn có một số hợp chất hữu cơ như lycopene, quercetin, kaempferol, lutein, zeaxanthin, carotenoid và bioflavonoid, axit coumaric và axit chlorogenic, sắt …góp phần đặc biệt vào lợi ích sức khoẻ tổng thể mà cà chua có thể mang lại cho sức khoẻ - sắc đẹp con người.
Lợi ích sức khoẻ - sắc đẹp của cà chua
1. Phòng chống Ung thư: Lợi ích sức khoẻ của cà chua đã được nhân loại biết đến từ thời cổ đại. Ngày nay, với thành phần chống oxy hoá phong phú, cà chua đã được chứng minh là có hiệu quả phòng chống lại nhiều loại ung thư và các loại bệnh khác. Cà chua có chứa một lượng lớn lycopene, hoạt chất này vẫn nguyên giá trị thậm chí còn tăng về lượng khi cà chua được xử lý, chế biến ở nhiệt độ cao. Lycopene là một chất chống oxy hóa có hiệu quả cao trong việc thu nhặt, loại bỏ các gốc tự do, thứ được xem là nguyên nhân hay ít nhất cũng là tòng phạm gây ra rất nhiều bệnh tật cho con người đặc biệt là ung thư.
Theo các nghiên cứu của Trường Y tế Công cộng Harvard, thuộc Viện Đại học Harvard, Massachusetts - Hoa Kỳ, lycopene từ cà chua có khả năng góp phần phòng chống ung thư tiền liệt tuyến, ung thư cổ tử cung, ung thư vú, ung thư dạ dày - trực tràng, ung thư họng - miệng - thực quản. Bên cạnh đó, với nguồn giàu vitamin và khoáng chất: 100 gram cà chua có thể cung cấp khoảng 40% nhu cầu vitamin C hàng ngày. Vitamin C là một chất chống oxy hóa tự nhiên ngăn ngừa các gốc tự do gây ung thư và làm tổn hại các hệ thống cơ thể.
2. Giảm Cholesterol và bảo vệ tim mạch: Các lycopene trong cà chua ngăn chặn quá trình oxy hóa lipid (mỡ) trong huyết thanh, làm giảm các loại mỡ máu có hại như Triglyceride và cholesterol tỷ trọng thấp (Low Density Lipoprotein cholesterol-LDL). Những loại mỡ máu này là những thủ phạm chính trong các bệnh tim mạch do làm tăng sự lắng đọng chất béo trong các mạch máu, gây xơ vữa động mạch, tăng huyết ấp…
3. Chống tác hại của khói thuốc lá: Hai thành phần, axit coumaric và axit chlorogenic trong cà chua, có khả năng bất hoạt nitrosamin nội sinh và chất này còn được tìm thấy lượng lớn trong khói thuốc lá. Chất Nitrosamin được phát hiện là chất gây ung thư. Sự hiện diện của axit coumaric, axit chlorogenic và vitamin A với hàm lượng lớn trong cà chua được chứng minh làm giảm tác dụng các chất gây ung thư đến từ việc hút thuốc lá, đặc biệt là ung thư phổi.
4. Cải thiện thị lực: Các thành phần vitamin A, vitamin C, lycopene, lutein và zeaxanthin có trong cà chua, giúp cải thiện thị lực, phòng ngừa bệnh quáng gà, thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể. Hàng loạt các vấn đề của mắt liên quan đến sự hiện diện các gốc tự do. Vitamin A trong cà chua là một chất chống oxy hóa mạnh và có khả năng loại trừ các gốc tự do rất tốt.
5. Hỗ trợ hệ tiêu hóa: Cà chua, với thành phần chứa chất xơ tiêu hóa, cả hai loại chất xơ hòa tan và không tan. Chúng giữ cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh bằng cách ngăn ngừa táo bón và tiêu chảy, ngăn ngừa chứng vàng da tắc mật và loại bỏ độc tố khỏi cơ thể một cách hiệu quả. Ngoài ra, chúng còn kích thích nhu động ruột, kích thích hệ cơ trơn tiêu hóa làm tăng lưu thông hơi và dịch tiêu hóa ở khu vực đại tràng, hỗ trợ phòng chống ung thư đại - trực tràng - hậu môn.
 |
| Nước cà chua Vfresh của Vinamilk được chế biến từ khoảng 1kg cà chua, dùng để uống hoặc chế biến món ăn. Ảnh: Internet |
6. Phòng ngừa các bệnh về rối loạn đông máu, tạo máu, và tăng huyết áp: Cà chua chứa nhiều vitamin nhóm B, Kali, cũng như sắt. Kali làm thành mạch máu dẻo dai, mềm mại hơn, đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khoẻ mạch máu, ổn định huyết áp. Sắt và các vitamin nhóm B là nguyên liệu cho quá trình tạo máu. Vitamin K, rất cần thiết cho quá trình đông máu và kiểm soát chảy máu.
7. Ổn định đường huyết - Phòng chống bệnh và biến chứng đái tháo đường. Thành phần chất xơ trong cà chua làm chậm sự hấp thu đường ở ruột. Vả lại, thành phần cacbohydrate (chất bột đường) trong cà chua rất thấp. Điều này có tác dụng làm ổn định lượng đường trong máu. Một nghiên cứu được đăng tải bởi tạp chí y khoa thuộc Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ cho biết: hoạt chất chống oxy hóa trong cà chua có tác dụng hạn chế các tổn thương mạch máu ở thận, biến chứng thường thấy ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2.
8. Ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiểu: Với thành phần chứa nhiều nước, carotenoid và bioflavonoid, cà chua có tính kháng viêm tốt và làm giảm tỷ lệ mắc bệnh nhiễm trùng đường tiểu, cũng như ung thư bàng quang. Bên cạnh đó, cà chua còn có tác dụng bài niệu làm tăng việc loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể.
9. Phòng ngừa sỏi mật. Với thành phần giàu chất xơ hòa tan và lycopene, Cà chua có khả năng phòng ngừa bệnh sỏi mật thông qua việc hỗ trợ làm tăng thải axit mật và muối mật qua đường tiêu hóa, tăng lưu thông mật ruột và làm giảm lắng đọng ở túi mật.
10. Đẹp dáng - Sáng da - Mượt mà mái tóc. Với thành phần giàu các hoạt chất chống oxy hóa mạnh, vitamin A, vitamin k, Canxi…, Cà chua hỗ trợ tăng cường sức khỏe răng, xương, và da, hạn chế tối đa tổn hại từ tia cực tím, một trong những nguyên nhân gây ra các nếp nhăn cho làn da. Và chất xơ trong cà chua hỗ trợ cân bằng hấp thu các dưỡng chất ở ruột, giúp phòng chống thừa cân béo phì, giúp bạn có một “body” thon thả. Các Vitamin như A, E…và sắt trong cà chua hỗ trợ cân bằng pH và môi trường vùng chân tóc, phòng chống gàu, dị ứng cũng như tăng hệ thống vi tuần hoàn da đầu, giúp bạn có một mái tóc óng ả, mượt mà và khỏe mạnh.
Dùng cà chua cách nào tốt nhất?
Quả cà chua to hay nhỏ không quan trọng lắm, quan trọng là màu sắc và mật độ. Quả cà chua căng bóng, chín mọng, có màu càng đỏ thì càng chứa nhiều dưỡng chất, đặc biệt là thành phần lycopene, betacarotene, thành phần chống oxy hóa khác và vitamin C.
Phần lớn hàm lượng Lycopene, quercetin, kaempferol và các thành phần chống oxy hóa khác được tìm thấy trong thành các tế bào quả cà chua. Khi được nấu chín kỹ hay xay nhuyễn, các hoạt chất chống oxy hóa này được phóng thích nhiều nhất. Một phân tích gộp quan sát trên 21 nghiên cứu liên quan, được đăng tải bởi Hội Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ chỉ ra rằng, những người đàn ông ăn cà chua tươi giảm 11% nguy cơ ung thư tiền liệt tuyến, trong khi đó tỷ lệ này là 19% ở những người ăn cà chua được nấu chín kỹ.
Tất nhiên trong trường hợp nấu chín, thành phần các vitamin không bền với nhiệt sẽ mất đáng kể. Để bảo toàn hầu hết các dưỡng chất, nên dùng cà chua tươi, xay nhuyễn. Tiến sĩ Britt Burton-Freeman có khuyến cáo trong bài viết trên tạp chí Y học và Lối sống Hoa kỳ: “Cà chua tươi có đặc tính chống viêm và thậm chí có thể giúp ngăn ngừa rối loạn chức năng nhận thức”. Hiệp hội Dinh dưỡng Hoa Kỳ khuyến khích đàn ông cần ăn cà chua ít nhất mỗi tuần một lần nhằm tăng cường sức khoẻ tuyến tiền liệt.
Ngoài ra, khi chế biến món ăn có cà chua, nên thêm vào tí dầu ăn. Việc này sẽ giúp các thành phần dưỡng chất trong cà chua được hấp thu tối đa vào cơ thể.
Tùy theo khẩu vị và phong cách ăn uống của mỗi người, cà chua có thể được dùng theo nhiều cách khác nhau, nấu chín, ăn tươi, xay nhuyễn hay ép lấy nước…
| Nước cà chua Vfresh của Vinamilk được chế biến từ khoảng 1kg cà chua, hoàn toàn không chứa chất bảo quản, không biến đổi gen và không sử dụng màu thực phẩm. Sản phẩm dùng để uống hoặc nấu nướng. Nước cà chua Vfresh đặc biệt được đầu bếp của các nhà hàng, khách sạn cao cấp yêu thích dùng làm nguyên liệu chế biến, tạo ra các món ăn có sốt cà chua ngon tuyệt. |
BS. Nguyễn Vũ Linh
(Đào tạo truyền thông - Trung tâm Dinh dưỡng Vinamilk)
