Thiếu kỹ năng, thích nhảy việc, 'ảo tưởng' bản thân, sinh viên mới tốt nghiệp khó xin việc

Bỡ ngỡ khi đi xin việc

Trần Thị Hiền là sinh viên vừa tốt nghiệp Khoa Luật Kinh tế - Trường Đại học Vinh. Gặp Hiền tại buổi lễ trao bằng tốt nghiệp, tân cử nhân ngành Luật khẳng định, sau khi tốt nghiệp sẽ vào miền Nam lập nghiệp. Tuy nhiên, dù có tấm bằng tốt nghiệp loại khá nhưng Hiền chưa thực sự tự tin để đi xin việc vì em tự nhận thiếu kinh nghiệm về chuyên môn mà mình đang học và các kiến thức trang bị được chủ yếu đều là lý thuyết.

Trước đó, trong 4 năm sinh viên, Hiền cũng đi làm thêm nhưng chủ yếu là bán hàng. Vì thế khi vào Nam, Hiền bảo cũng sẽ đi làm một nghề phụ như bán hàng, quản lý các cửa hàng hoặc một công việc bất kỳ nào đó để có thể có thêm thu nhập. Song song với đó, Hiền sẽ đi học thêm tiếng Trung để trang bị thêm kỹ năng ngoại ngữ cho mình.

“Em cũng khá tiếc vì trong thời gian học tại trường, chúng em chưa trang bị đủ các kỹ năng cơ bản nên kinh nghiệm thực tế của em không nhiều. Trước khi ra trường, các thầy cô cũng hướng dẫn cho chúng em về cách làm hồ sơ xin việc và một số kỹ năng cơ bản nhưng vẫn còn chung chung, chưa hướng dẫn cho chúng em chi tiết, cụ thể nên hiện tại nếu đi phỏng vấn bọn em khá bỡ ngỡ”.

Trần Thị Hiền - Sinh viên vừa tốt nghiệp Khoa Luật kinh tế - Trường Đại học Vinh

Hội chợ việc làm dành cho sinh viên. Ảnh: Mỹ Hà

Trường hợp của Hiền không phải là duy nhất. Hiện mỗi năm trên địa bàn tỉnh Nghệ An có hàng nghìn sinh viên tốt nghiệp nhưng tỷ lệ sinh viên không xin được việc làm lại không nhỏ. Trong đó, một trong những nguyên nhân quan trọng là thiếu kỹ năng, không đáp ứng đủ nhu cầu, hoặc thiếu kinh nghiệm thực tế.

Tại Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật Vinh mới đây tổ chức một hội chợ việc làm dành cho những sinh viên năm cuối và những sinh viên đang học tại trường. Hội chợ không chỉ đơn thuần là dịp để các sinh viên tìm kiếm cơ hội việc làm mà quan trọng giúp cho họ làm quen với thị trường tuyển dụng lao động, tiếp cận với môi trường chuyên nghiệp và trải nghiệm các kỹ năng cơ bản khi phỏng vấn.

“Chúng tôi xem hội chợ là một bước thử để sinh viên tự đánh giá lại bản thân mình và đúc rút các kinh nghiệm. Thực tế, so với nhiều tỉnh thành khác thì sinh viên của chúng ta thường yếu về ngoại ngữ. Bên cạnh đó, các em còn thiếu một số kỹ năng mềm như giao tiếp, trả lời phỏng vấn, kỹ năng hoạt động nhóm... Trước đó, xác định kỹ năng mềm là một yếu tố quan trọng cho sinh viên trước khi ra trường nên hai năm nay nhà trường cũng giao cho khoa sư phạm soạn giáo án và đưa môn kỹ năng thành một môn học chính thức”.

Ông Phan Xuân Thạch - Trưởng phòng Công tác học sinh - sinh viên, Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật Vinh

Sinh viên thường có xu hướng thích nhảy việc

Hiện nhiều ý kiến cũng cho rằng, sinh viên thất nghiệp là do thiếu thị trường lao động. Trong khi đó, điều này chưa thực sự đúng, nhất là trong thời điểm hiện nay, có rất nhiều doanh nghiệp đang “khát” nhân lực.

“Hiện nay, chúng tôi có rất nhiều đơn hàng dành cho các sinh viên tốt nghiệp các ngành xây dựng, điện - điện tử, công nghệ thông tin và có rất nhiều chính sách dành cho lao động có trình độ cao. Tuy nhiên, việc tuyển dụng vẫn rất khó khăn”.

Ông Nguyễn Trung Kiên - Giám đốc một công ty tuyển dụng lao động sang Nhật Bản

Đại diện công ty cũng cho biết, trước đó ông đánh giá khá cao năng lực của sinh viên Nghệ An, nhưng đến khi phỏng vấn trực tiếp thì rất khó tuyển dụng. Như dịp cuối tháng 5, công ty tổ chức hội thảo có hơn 100 sinh viên tham dự nhưng chỉ có 5 sinh viên vượt qua vòng ứng tuyển.

Lần này, dù đang là thời điểm sinh viên tốt nghiệp nhưng công ty cũng chỉ đặt mục tiêu tuyển được 20 người, dù rằng số sinh viên ra trường lên đến hàng trăm em. Nói về lý do, ông Nguyễn Trung Kiên nói thêm: “Nhiều sinh viên đi phỏng vấn nhưng họ không rõ mục đích của mình là gì mà chỉ đi theo kiểu “cưỡi ngựa xem hoa”. Hoặc nhiều em cho rằng, chỉ cần mình bỏ tiền ra và sau đó đương nhiên phải có một suất sang Nhật mà không quan tâm đến các yếu tố về ngoại ngữ, vốn hiểu biết về văn hóa, đời sống sinh hoạt của nước sở tại. Trong khi đó, người Nhật lại rất chú trọng đến vấn đề này và họ đề cao những lao động có ý thức và trách nhiệm với công việc”.

Giờ học của sinh viên Trường Cao đẳng KTCN Việt Nam - Hàn Quốc. Ảnh: Mỹ Hà

Về vấn đề này, ông Trần Vĩnh Quý - Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Nghệ An cũng cho biết: “Sinh viên thuộc thế hệ Z (những người sinh từ năm 1996 trở đi), được tiếp xúc nhiều thông tin nên tiếp thu rất nhanh và có quan điểm cá nhân rõ ràng. Nhưng, nhược điểm của các em lại là hiểu biết nhiều nhưng không sâu, có xu hướng thích nhảy việc. Bên cạnh đó, vì hiện nay có nhiều cơ hội việc làm nên một số sinh viên thường “ảo tưởng” về bản thân, không tập trung học hỏi trau dồi chuyên môn để nâng cao tay nghề, chuyên môn mà chỉ quan tâm đến những công việc thu nhập tức thì...”

Qua kinh nghiệm nhiều năm tuyển dụng, ông Trần Vĩnh Quý cũng cho rằng, để có công việc tốt thì ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường sinh viên cần tích cực tham gia các hoạt động xã hội, đi làm thêm hay tham gia một dự án học tập… Ngoài ra, khi đã nhận công việc thì phải làm với trách nhiệm cao nhất và phải thực sự kiên nhẫn. Thậm chí, không nên nề hà những công việc nhỏ vì có thể là đơn vị tuyển dụng đang muốn thử thách hoặc đừng chú trọng quá nhiều đến mức lương mà nên chọn công việc phù hợp và đúng với năng lực, đam mê của mình.