Vi phạm phổ biến
Theo quy định, trang thông tin điện tử tổng hợp là trang thông tin điện tử của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp cung cấp thông tin tổng hợp trên cơ sở trích dẫn nguyên văn, chính xác nguồn tin chính thức và ghi rõ tên tác giả hoặc tên cơ quan của nguồn tin chính thức, thời gian đã đăng, phát thông tin đó.
Nguồn tin phải trích từ các trang báo và đã được các cơ quan có liên quan cho phép trích nguồn. Viết tin, viết báo là chức năng của cơ quan báo chí, trang thông tin điện tử tổng hợp chỉ được đưa những thông tin về chính doanh nghiệp; nếu đưa các thông tin, bình luận về các vấn đề khác không liên quan đến doanh nghiệp thì không được phép thực hiện.
 |
| Trang thông tin điện tử tổng hợp có tên miền tintucnghean.vn sao chép tin bài trái phép của Báo Nghệ An. Ảnh: L.N |
Thế nhưng hiện nay, nhiều trang thông tin điện tử tổng hợp ở Nghệ An do một số doanh nghiệp, cá nhân lập ra đã vô tư sao chép nội dung, hình ảnh của các cơ quan báo chí mà không được sự đồng ý bằng văn bản. Bên cạnh đó, việc trích dẫn cũng không đúng theo quy định về việc ghi rõ tên tác giả, tên cơ quan báo chí, thời gian đăng phát thông tin đó.
Ví dụ như Báo Nghệ An, trong thời gian qua có nhiều trang thông tin điện tử tổng hợp đã sao chép nội dung, hình ảnh trên báo Nghệ An điện tử (tên miền baonghean.vn) mà không được sự đồng ý bằng văn bản của đơn vị. Chính sự sao chép trái phép đó đã gây ra sự nhầm lẫn cho bạn đọc.
Anh Nguyễn Văn Quyết (trú TP. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) cho biết, anh thường lên mạng để cập nhật các thông tin về Nghệ An. Tuy nhiên, khi anh tìm kiếm thông tin thì rất nhiều trang web mở ra khiến anh bối rối, không biết đâu là trang báo điện tử của các cơ quan báo chí chính thống.
“Tôi thấy nhiều trang có tên Nghệ An, đăng tải các tin, bài về Nghệ An nên cứ nghĩ đó là cơ quan báo chí. Nhưng khi hỏi lại thì mới biết, đó chỉ là những trang thông tin điện tử tổng hợp”, anh Quyết nói.
 |
| Trang thông tin điện tử tổng hợp có tên vidan24h.net sao chép tin bài của Báo Nghệ An. Ảnh: L.N |
Trường hợp của anh Quyết không phải là duy nhất, bởi hiện nay rất nhiều bạn đọc hiểu nhầm các trang thông tin điện tử tổng hợp là cơ quan báo chí, bởi các trang tổng hợp này luôn sao chép trái phép tin, bài từ các tờ báo điện tử có uy tín.
Điều này dẫn đến không chỉ có người dân, một số tổ chức, cơ quan Nhà nước còn nhầm lẫn khi đọc được một tin trên trang thông tin tổng hợp do các cá nhân lập nên, nhưng lại gửi công văn phản hồi sang các cơ quan báo chí, thậm chí trong các công văn này cũng xem các trang tin vi phạm này như một cơ quan báo chí!.
Hành vi sao chép nội dung, hình ảnh của các trang thông tin điện tử tổng hợp đã diễn ra trong một thời gian dài, với tần suất ngày càng nhiều. Việc này đã gây ra nhiều bức xúc cho phóng viên khi họ phải bỏ công sức để hoàn thành bài viết, để rồi bị người khác lấy về và đăng tải khi chưa xin phép.
Bên cạnh đó, tình trạng sao chép tin, bài của các trang thông tin tổng hợp lại được một số cá nhân tiếp tay, trích dẫn, cắt ghép, sử dụng lại trên các trang mạng xã hội với dụng ý xấu đã gây ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức, cá nhân được nhắc đến trong tin, bài.
Không dừng lại ở đó, nhiều hiện tượng tiêu cực nảy sinh làm thiệt hại cho người dân và doanh nghiệp. Đã có những trang tin điện tử tổng hợp do các công ty truyền thông lập ra ăn theo các đề tài điều tra của báo chí về những sai phạm của các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp để trục lợi.
 |
| Trang thông tin điện tử tổng hợp có tên canhsat4sao.vn sao chép tin bài trái phép của Báo Nghệ An. Ảnh: L.N |
Trao đổi về tình trạng các trang thông tin điện tử tổng hợp sao chép nội dung, hình ảnh của các cơ quan báo chí nhưng không xin phép, ông Nguyễn Bá Hảo - Phó Giám đốc Sở TT&TT Nghệ An khẳng định, đó là tình trạng phổ biến. “Qua các cuộc thanh, kiểm tra, sở đã phát hiện và xử lý nhiều trang thông tin có hành vi vi phạm như trên. Tuy nhiên, hiện nay tình trạng này vẫn còn tồn tại”.
Theo Tiến sỹ, Luật sư Nguyễn Trọng Hải - Trưởng Văn phòng luật sư Trọng Hải và cộng sự: Điều 18, Nghị định số 131/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định, các trang thông tin điện tử tổng hợp sao chép tin, bài của các cơ quan báo chí mà không được sự đồng ý sẽ bị phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 35.000.000 đồng đối với hành vi sao chép tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả. Bên cạnh đó, còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm dưới hình thức điện tử, trên môi trường Internet và kỹ thuật số.
Còn theo Điều 214, Luật Sở hữu trí tuệ, tổ chức, cá nhân thực hiện hành vi sao chép tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả bị buộc phải chấm dứt hành vi xâm phạm và bị áp dụng một trong các hình thức xử phạt chính sau đây: Cảnh cáo; Phạt tiền (mức tiền phạt được ấn định ít nhất bằng giá trị hàng hóa vi phạm đã phát hiện được và nhiều nhất không vượt quá 5 lần giá trị hàng hóa vi phạm đã phát hiện được).
Tùy theo tính chất, mức độ xâm phạm, tổ chức, cá nhân có hành vi sao chép tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả còn có thể bị áp dụng một hoặc các hình thức xử phạt bổ sung sau đây: Tịch thu tác phẩm, nguyên liệu, vật liệu, phương tiện được sử dụng chủ yếu để thực hiện hành vi sao chép tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả; đình chỉ có thời hạn hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực báo chí.
Ngoài ra, các cơ quan báo chí có quyền yêu cầu Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo quy định tại Điều 206, 207, Luật Sở hữu trí tuệ.
Cần chấn chỉnh kịp thời
Khẳng định, đây là tình trạng phổ biến nhưng chưa thể xử lý dứt điểm (?), ông Hảo cho rằng: “Mỗi năm, cơ quan quản lý Nhà nước chỉ kiểm tra định kỳ một lần”.
Cũng theo ông Hảo, thứ nhất, cơ quan báo chí phải tự bảo vệ mình, thông qua công tác tự kiểm tra, khi phát hiện trang thông tin điện tử sao chép tin, bài mà không xin phép thì phản ánh kịp thời cho cơ quan quản lý Nhà nước. Và trường hợp này là phạt ngay lập tức. Hai là, qua thanh, kiểm tra định kỳ, nếu phát hiện trang thông tin điện tử tổng hợp dẫn nguồn nhưng không có văn bản đồng ý của đơn vị sản xuất thì cơ quan quản lý Nhà nước phạt ngay, không chần chừ gì cả.
 |
| Giao diện chính của trang thông tin điện tử tổng hợp tintucnghean.vn. Ảnh chụp màn hình |
Trăn trở về tình trạng này, ông Trần Anh Tuấn - Chánh Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông cho rằng, khi xử lý có mấy trường hợp. Thứ nhất, chủ sở hữu tác phẩm (cơ quan báo chí - P.V) có văn bản đề nghị thì cơ quan quản lý Nhà nước sẽ xử lý. Thứ hai, là thông qua quá trình thanh tra, phát hiện vi phạm, nếu cơ quan sở hữu tác phẩm đề nghị xử lý và đơn vị dẫn nguồn không có văn bản đồng ý thì khi đó áp dụng Nghị định 131 về Quy định xử phạt vi phạm hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan để xử phạt.
“Mức xử phạt là rất nặng và có tính răn đe. Song trong thời gian qua, số lượng trang thông tin điện tử tổng hợp bị xử phạt về hành vi này là ít”, ông Tuấn cho biết.
Cơ quan quản lý Nhà nước cần tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra, xử phạt những hành vi sao chép trái phép của các trang thông tin điện tử. Bên cạnh đó, tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức của những người làm báo, đặc biệt là ý thức từ các độc giả nhằm loại bỏ hành vi sao chép trái phép nội dung các bài báo. Đề xuất thành lập một liên minh các tờ báo nghiêm chỉnh, trong đó các thành viên cam kết không sao chép tin, bài của nhau và hỗ trợ nhau chống sự sao chép từ bên ngoài.
Vấn đề đặt ra hiện nay là việc thành lập một trang thông tin điện tử tổng hợp rất dễ nhưng việc quản lý các trang này lại còn nhiều khó khăn. Chính ông Nguyễn Bá Hảo - Phó Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông cũng cho rằng, vừa rồi Bộ Thông tin và Truyền thông cũng họp về vấn đề này và có ý kiến phải siết lại, thậm chí tạm đình chỉ, tạm dừng cấp phép mới đối với các trang thông tin điện tử.
 |
| Giao diện chính của trang thông tin điện tử tổng hợp vidan24.net. Ảnh chụp màn hình |
Tình trạng sao chép tin, bài gây hỗn loạn hoạt động báo chí xuất bản, vi phạm quy định về hoạt động cung cấp thông tin trên Internet và hoạt động mạng xã hội, vi phạm bản quyền của cơ quan báo chí. Nguy hiểm hơn, lợi dụng sự nhầm lẫn của người dân với báo điện tử và trang thông tin điện tử, nhiều người có thể sử dụng nó cho các hoạt động trục lợi hoặc các mục đích xấu khác. Các cơ quan quản lý Nhà nước đã kiểm tra, xử phạt, song điều đó chưa đủ để chấn chỉnh một cách cơ bản tình trạng này.
Vì vậy, trong thời gian tới, cơ quan quản lý Nhà nước và chính quyền cần nghiêm khắc, thường xuyên và chặt chẽ hơn trong kiểm tra, xử lý. Bên cạnh đó, người dân, các tổ chức và các cơ quan báo chí cũng cần phát hiện và lên tiếng thì mới hy vọng khắc phục được tình trạng bát nháo này.
Ngày 8/10/2019, Báo Nghệ An đã có Công văn số 328 CV.BNA gửi Bộ Thông tin và Truyền thông; Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử; Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy; Sở Thông tin và Truyền thông Nghệ An, Công an tỉnh Nghệ An về việc các trang thông tin điện tử tổng hợp có tên miền: http://tintucnghean.vn; http://canhsat4sao.vn/; https://xunghe24h.com; https://vidan24h.net/ và Tạp chí Doanh nghiệp và Thương hiệu http://doanhnghiepthuonghieu.vn, đã sao chép, trích dẫn lại một số tin, bài từ báo Nghệ An điện tử (baonghean.vn) mà chưa được Báo Nghệ An cho phép là vi phạm các quy định về Luật Báo chí và Luật Xuất bản.
Cụ thể: Tại Điều 21, quyền tác giả trong lĩnh vực xuất bản của Luật Xuất bản đã quy định rõ “Việc xuất bản tác phẩm, tài liệu và tái bản xuất bản phẩm chỉ được thực hiện sau khi có văn bản chấp thuận của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả theo quy định của pháp luật”. Từ các tin, bài đăng tải, trích dẫn trái phép trên các trang thông tin tổng hợp nêu trên, một số trang mạng xã hội đã cắt xén, đăng tải lại làm sai lệnh nội dung thông tin tác phẩm báo chí một cách nghiêm trọng. Đây là những hành vi làm ảnh hưởng đến uy tín của Báo Nghệ An, cơ quan ngôn luận của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Nghệ An.
Báo Nghệ An đã đề nghị Bộ thông tin và Truyền thông, Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Nghệ An, Sở Thông tin và Truyền thông Nghệ An, Công an tỉnh Nghệ An có biện pháp xử lý nghiêm các hành vi sai phạm của trang thông tin điện tử, tạp chí đã nêu ở trên.
Báo Nghệ An cũng đã gửi Công văn đề nghị các trang thông tin, tạp chí điện tử dừng ngay việc sao chép, trích dẫn và gỡ các tin, bài đã sao chép, đăng tải mà chưa được sự đồng ý của Báo Nghệ An.
