秘鲁政治危机：一周内更换 3 位总统！

危机螺旋

11月16日，秘鲁立法机构选举了一周内的第三任总统，希望以此平息因议员上周罢免一位受民众欢迎的总统而引发的日益高涨的街头抗议。秘鲁新任领导人弗朗西斯科·萨加斯蒂在全国讲话中承诺，将带领国家摆脱苦难，走向“幸福与希望的时代”。

但正如前文所述，任命萨加斯蒂先生——一位工程师、一位具有学术倾向的“初出茅庐”的立法者——为新总统来治理国家，舆论预计不会立即平息民众对该国立法者的愤怒。

11月16日，人们在秘鲁利马国会大厦前抗议腐败。图片来源：美联社

事实上，许多生活在秘鲁的人认为地方立法者容易受贿和腐败，并给这个西南国家本已面临的经济和健康危机增添了政治动荡。

现在，秘鲁人民面临的问题是，一个不受欢迎且缺乏经验的国会必须承担起带领国家走出困境的责任。

上周，秘鲁的政治紧张局势爆发为公开冲突，当时国会援引旧宪法条款，在新选举前五个月罢免了受欢迎的总统马丁·比斯卡拉 (Martín Vizcarra)，理由是“道德无能”。

比斯卡拉先生得到了大多数秘鲁民众的支持，但他却对议会中的大多数人来说是个眼中钉，因为他曾领导清理该国臭名昭著的腐败统治阶级。在他的监督下，大约一半的国会议员因贿赂和洗钱等罪行而受到调查。

Sự kiện ông Vizcarra đột ngột bị tước quyền, và tổng thống mới là Manuel Merino - người đứng đầu Quốc hội, nhanh chóng tuyên thệ nhậm chức, trám chỗ trống đã khiến người dân Peru vốn dĩ hiện đang phải gánh chịu tổn thất do suy thoái kinh tế nghiêm trọng, cùng với Covid-19死亡率作为世界上最高的建筑之一，它的命运现在掌握在一位鲜为人知且不值得信任的领导人手中。

Lẽ dĩ nhiên, dân chúng thể hiện cơn giận bằng cách ùa xuống đường, và ông Merino từ chức sau chưa đầy 6 ngày tại nhiệm. Đáng buồn nữa là ít nhất 2 người đã thiệt mạng trong các cuộc biểu tình diễn ra cuối tuần qua.

2 người thiệt mạng trong các cuộc biểu tình phản đối phế truất cựu Tổng thống Peru Vizcarra. Ảnh: Reuters

Ly cocktail sai vị

Ông Sagasti tuy không được nhiều người dân Peru biết đến nhưng lại nằm trong số ít ỏi những chính khách bỏ phiếu phản đối phế truất ông Vizcarra vào tuần trước. Điều này có thể giúp ông giành được ưu ái hơn trong con mắt của nhiều người Peru.

Song kể cả vậy thì ông hiện vẫn phải đối diện với nhiệm vụ khó khăn là làm việc với Quốc hội - cơ quan đơn viện gồm 130 thành viên, hầu hết là những người lần đầu làm nghị sỹ. Khoảng 68 trong số 130 nhà làm luật này hiện đang bị điều tra vì các hoạt động bao gồm gian lận và các hình thức tham nhũng khác. Một nhà lập pháp thậm chí còn bị cáo buộc tội danh giết người, và phiên tòa xét xử dự kiến sẽ diễn ra cuối tháng này. Trong khi đó, một người khác lại bị buộc tội chạy đua tranh cử bằng tên giả để che đậy rắc rối pháp lý gặp phải trong quá khứ.

Chưa hết, một nghị sỹ khác đã trở thành đề tài bàn luận trên các tít báo trong tuần này, không lâu sau khi ông Vizcarra bị phế truất, khi bà buột miệng nói rằng mình sẽ tiếp tục làm việc “ủng hộ tham nhũng”, dù sau đó đã nhanh chóng chữa lại rằng bà sẽ làm việc chống lại sai phạm.

Theo Hugo Nõpo, một nhà nghiên cứu cấp cao tại nhóm chuyên gia nghiên cứu Grade có trụ sở tại Lima, Quốc hội của Peru đã trở thành “một ly cocktail Molotov”, được tạo nên từ những nguyên liệu không ổn định trộn lẫn với nhau từ những năm tháng chính sách sai lầm.

“Nguyên liệu” đầu tiên theo ông Nõpo, là một hệ thống đảng phái yếu kém và phân tán, khuyến khích các chính trị gia “nhảy” từ liên minh này sang liên minh khác chỉ để phù hợp với lợi ích của bản thân, chứ không phải tuân theo ý thức hệ.

Điểm thứ hai là sự thiếu hụt những giới hạn nghiêm ngặt đối với việc tài trợ cho chiến dịch tranh cử, do đó tạo điều kiện để các doanh nghiệp rót tiền vào các ứng viên và mua tầm ảnh hưởng. Và thứ ba là một cuộc thăm dò dư luận hồi năm 2018, được các cử tri thông qua, theo đó giới hạn thời gian phụng sự của quốc hội trong một nhiệm kỳ duy nhất.

11月16日，76岁的弗朗西斯科·萨加斯蒂当选秘鲁新总统。图：法新社

最后一项措施旨在帮助清除政坛中的不良分子。但正如诺波先生所分析的那样，现任官员“反而缺乏维护稳定或做出更明智判断的动力。事实上，他们现在更有动力去更快地窃取利益。”

对于利马的政治分析家亚历山德拉·埃姆斯来说，过去几天的事件只是一个更大问题的表象。“选举制度和政党的不稳定导致我们陷入了长期的合法性危机，”她说。

过去四年，该国经历了五次总统弹劾，一次成功解散国会的尝试，以及四任总统。艾姆斯表示，问题的部分原因在于秘鲁法律允许任何人竞选国会议员，不受任何基于犯罪记录的限制。一旦当选，议员们就享有免于起诉的豁免权。如今，由于只有一届任期，议员们完全有动力利用有限的时间来推行个人议程，而不是管理国家。“这些动机非常短视且自私，”她说。

秘鲁宪法法院本应在政治危机时期提供最后一道防线，但在过去几周的政治斗争中却保持沉默。艾姆斯女士认为，其原因在于宪法法院的成员也是由国会选举产生的。

回顾过去几天的事件，或许最引人注目的是政客们似乎听取了抗议者的声音。他们中的许多人非常年轻，在新冠疫情的背景下失业或被迫辍学。秘鲁成年人对国会的信任或许已经受到侵蚀，但如果立法机构能够及时纠正任何错误，或许仍有机会在青年群体中建立和加强信任。但这当然并非易事，萨加斯蒂先生在接下来的几天里将难以收拾这一烂摊子。