Một vùng huyền tích

(Baonghean) -Cua Lo est un lieu que la nature a doté de paysages célèbres. Avec son paysage de « deux dragons face à face », cette terre est considérée comme la perle verte de la mer de l'Est, riche de nombreuses légendes culturelles, historiques et mystérieuses…

Terre de renommée et de légende

Cua Lo est une terre anciennement formée et exploitée, bénéficiant d'une situation géographique facilement accessible par voie maritime et terrestre, et offrant de nombreux paysages célèbres. Elle est située entre deux grands fleuves, la rivière Lam au sud et la rivière Cam au nord, et s'ouvre sur l'immensité de la mer de l'Est. Au loin, à droite, s'élève le mont Thach Dong, et à gauche, l'île de Song Ngu et Hon Mat. Des montagnes comme Bang Nhan, le mont Kiem, le mont Lo et Hon Song Ngu l'entourent comme un bouclier… Cua Lo bénéficie donc d'une situation privilégiée, offrant des paysages d'une beauté exceptionnelle. La région de Van Loc, en particulier, est considérée comme un paysage célèbre de Nghe An, d'où le dicton fier qui perdure depuis des générations : « Thanh Hoa Nho Yen, Nghe An Van Loc ». Rares sont les endroits où montagnes et rivières convergent, entourés par la mer comme ici. C'est pourquoi ce pays est considéré comme un lieu de montagnes et de rivières, générant des énergies et forgeant des élites. Comme le disaient autrefois les anciens :

Haute montagne Hong Linh
Mer des Poissons
Les faibles sont éclairés
Des gens talentueux

(hautes montagnes de Hong Linh
Poissons la vaste mer
Si c'est le matin
(Les personnes talentueuses se disputent le développement)

Cua Lo est également une terre associée à de nombreuses légendes. C'est ici que furent laissées les empreintes des deux fils de Lac Long Quan et d'Au Co, partis gagner leur vie. Afin de ne pas oublier leurs origines et de se souvenir des mérites de leurs parents, ils construisirent un temple dans l'estuaire, ancêtre du temple Cua, dédié à la mère Au Co, à Nghe An. Or Bai Lu serait le lieu où An Duong Vuong fut emportée par une tortue dorée. La légende de la formation de l'île Mat est liée à l'histoire de To Nuong, lasse d'attendre son mari. Sous la dynastie Tang, Vuong Bot, l'un des quatre poètes les plus remarquables du début de la dynastie Tang, traversa la mer pour rejoindre notre pays afin de rendre visite à son père. Le bateau coula et son corps fut emporté à Cua Hoi. Plus tard, les habitants construisirent un temple pour lui rendre hommage, et des statues en bois de Vuong Phuc et de Vuong Bot subsistent encore aujourd'hui. Sous la dynastie Tran, la pagode Song Ngu était le lieu de pratique de la princesse Huyen Tran avant de retourner à Thang Long. Cua Lo abrite également de nombreux vestiges anciens, tels que des pagodes et des temples tels que la pagode Dao Ngu et la pagode Pho Am, ainsi que des temples dédiés à des personnages célèbres, tels que le temple de Cuong Quoc Cong Nguyen Xi et celui de Thai Pho Nguyen Su Hoi. Ces vestiges historiques témoignent d'une période de développement historique et culturel sur cette terre.

Cérémonie de remise du certificat de relique historique de la pagode Lo Son. Photo : XN

Cua Lo dans le flux de l'histoire nationale

Mảnh đất Cửa Lò với núi non, bể sông hùng vĩ đã hun đúc, sản sinh ra rất nhiều con người kiệt xuất. Lịch sử dân tộc ghi nhận nhân tài hào kiệt ở mảnh đất này từ văn tới võ, từ y học tới kỹ thuật không đời nào không có. Cửa Lò có núi Kiếm, núi Cờ tạo nên khí thiêng cho sự phát đạt về đường võ: đây là nơi sinh ra các võ tướng kiệt xuất của dân tộc như Cương Quốc công Nguyễn Xí, Thái bảo Nguyễn Sư Hồi. Dòng họ Nguyễn Đình hậu duệ Nguyễn Xí có tới hàng chục người được phong tước Quận công và tước Hầu. Thời hiện đại, Cửa Lò còn có 4 chiến sĩ cách mạng mang quân hàm cấp tướng là Hoàng Đan, Hoàng Khuê, Hoàng Miện và Lê Xuân Kiện cùng nhiều người mang quân hàm cấp tá khác...

Phía bên phải sông Cấm là núi Bảng Nhãn làm bức bình phong che chở và hội tụ khí thiêng, lại có núi Thạch Động với hình dáng ngọn bút viết lên trời xanh cho Cửa Lò phát danh đường thi thư khoa cử. Trong lịch sử, mảnh đất này có hàng trăm người đỗ đạt cao từ hương cống, cử nhân, tiến sỹ mà cao nhất là hoàng giáp. Tiêu biểu nhất có Thạch Động Phạm Nguyễn Du đậu Hoàng giáp năm 1779, làm quan tới chức Đông các Đại học sĩ. Bằng Quận công Nguyễn Hữu Chỉnh thi đỗ hương cống năm 16 tuổi, lại thi đỗ tam trường ngành võ. Ông là một trong những tác giả thơ Nôm nổi tiếng và là một trong những nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất đến lịch sử Việt Nam thế kỷ 18. Hoàng Văn Cư đậu Phó bảng, làm quan tới chức Đốc học Nghệ An. Nguyễn Huy Nhu đậu tiến sỹ, là danh sĩ Nho học và nhà giáo dục nổi tiếng thế kỷ 20, từng là Hội trưởng hội cổ học Việt Nam và chủ bút báo Cổ học quý san…

Không chỉ có nhân tài văn – võ, Cửa Lò còn là nơi có nhiều vị danh y nổi tiếng, đó chính là những nhân vật thuộc dòng họ Hoàng, trong đó có hậu duệ của Sát Hải đại vương Hoàng Tá Thốn. Danh y Hoàng Nguyên Cát tác giả của bộ sách y học đỉnh cao “Quỳ viên gia học”. Hoàng Nguyên Lễ làm Viện phó Viện Thái y, chữa bệnh cho nhà vua và hoàng tộc. Ông từng giữ chức Phó chánh sứ đi sứ Trung Hoa và được triều Mãn Thanh ca ngợi là “sứ thần Việt Nam uyên bác y thuật, mẫu mực về thơ phú”. Con trai của Hoàng Văn Cư là Hoàng Văn Thâm kế tục truyền thống vẻ vang của dòng họ thi đỗ Cử nhân khoa thi năm Ất Mão (1915), tới năm 1936 ông là một trong những người sáng lập ra Hội Y học Trung Kỳ, tập hợp nhiều văn thân sỹ phu yêu nước trên địa bàn từ Thanh Hóa vào đến Phan Thiết. Ông là một trong những người có công lớn trong việc chấn hưng nền y học cổ truyền dân tộc. Đến năm 1958, ông giữ chức Viện trưởng Viện Y học cổ truyền Việt Nam, Phó hội trưởng Hội Đông Y Việt Nam.
Cửa Lò còn là quê hương của nhiều vị anh hùng cách mạng nổi tiếng như chí sỹ Hoàng Phan Thái – người được Phan Bội Châu ca ngợi là “Cách mạng khai sơn chi tổ”. Đến thời hiện đại có đồng chí Hoàng Văn Tâm – người cộng sản kiên trung trong Cao trào Xô viết 1930 – 1931. Chiến sỹ cách mạng Phạm Tước là người tổ chức in ấn và cất giấu tài liệu mật của Đảng trong thời kỳ Cao trào Xô viết 1930 – 1931. Nữ chiến sỹ biệt động Sài Gòn, Lê Thị Bạch Cát, nguyên Bí thư Quận đoàn II hy sinh trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân Mậu Thân 1968. Đặc biệt nhất phải kể đến đồng chí Nguyễn Duy Trinh - nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao nước CHXHCN Việt Nam...

Phát huy “tài nguyên nhân văn” để phát triển du lịch bền vững

Cửa Lò không chỉ có tài nguyên thiên nhiên – thắng cảnh mà còn có tài nguyên nhân văn – văn hiến. Đây chính là nguồn lực cực kỳ to lớn để phát triển và đa dạng hóa các loại hình du lịch. Vì thế, việc phát triển du lịch chỉ dựa trên tài nguyên thiên nhiên mà chủ yếu là du lịch biển sẽ chưa bộc lộ hết những tiềm năng thế mạnh thực sự. Một trong những giải pháp tối ưu cho việc đẩy mạnh sức hút đối với khách du lịch tại Cửa Lò chính là việc liên kết loại hình du lịch biển – danh thắng với du lịch tâm linh – tín ngưỡng. Theo thống kê sơ bộ hiện nay trên địa bàn Cửa Lò có đầy đủ các loại hình di tích – danh thắng, trong đó có tới 3 di tích được cấp bằng di tích lịch sử, văn hóa cấp quốc gia và hàng chục di tích lịch sử cấp tỉnh khác. Dựa vào những lợi thế này để khơi dậy tiềm năng, phát lộ thế mạnh, làm cho bạn bè khắp nơi thấy được truyền thống văn hiến văn vật tại đây, đồng thời khơi dậy tính khám phá, tìm tòi và hướng về những giá trị văn hóa nhân văn tốt đẹp.

Một trong những biện pháp trước mắt để quảng bá những giá trị nêu trên, đó chính là phải xây dựng được một hệ thống thông tin đầy đủ về những di tích lịch sử và thắng cảnh; đào tạo đội ngũ nhân viên kinh doanh du lịch và hướng dẫn viên du lịch có tính chuyên nghiệp cao, góp phần tạo ấn tượng mạnh và trở thành một điểm đến của du khách.

Trần Tử Quang (Thư viện tỉnh)