Hé lộ thế lực đằng sau sức ép của Trump với Ukraine

Nhưng những thông tin vừa được báo chí Mỹ đồng loạt tiết lộ cho thấy, bên cạnh Tổng thống Donald Trump, các đồng minh của ông trong ngành công nghiệp năng lượng Mỹ cũng tham gia tích cực vào việc gây sức ép với Ukraine.

Người thực hiện sứ mệnh

Trong khi các nghị sĩ đảng Dân chủ với sự dẫn đầu của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi tích cực thúc đẩy quá trình điều tra luận tội với Tổng thống Donald Trump, đã xuất hiện những thông tin đồn đoán rằng Bộ trưởng Bộ Năng lượng Rick Perry sẽ từ chức vào tháng 11 tới.

Tổng thống Donald Trump đang bị điều tra về việc gây sức ép với Tổng thống Ukraine Zelensky. Ảnh: Getty

Người phát ngôn của Bộ Năng lượng Mỹ Shaylyn Haynes cũng úp mở rằng “một ngày nào đó những thông tin trên truyền thông sẽ trở thành sự thật”. Ông Rick Perry là quan chức cấp cao hiếm hoi trong chính quyền của ông Donald Trump chưa phải điều tra với các cuộc điều tra về đạo đức.

Nhưng lần này, có quá nhiều chi tiết củng cố cho đồn đoán rằng ông có vai trò trong nỗ lực của Tổng thống Donald Trump trong việc gây sức ép với Tổng thống Ukraine Zelensky, và nhiều khả năng ông không thể tránh khỏi việc bị kéo vào cuộc điều tra luận tội mà Hạ viện Mỹ khởi xướng.

Dư luận có lý do để đặt nghi vấn về vai trò của ông Rick Perry trong mối quan hệ giữa Tổng thống Donald Trump với phía Ukraine. Hồi tháng 5 vừa qua, ông Perry đã cùng một phái đoàn của Mỹ đại diện cho chính phủ tới dự lễ nhậm chức Tổng thống của ông Zelensky.

Mọi chuyện chẳng có gì đáng nói nếu đó là một nghi lễ ngoại giao thông thường. Vấn đề ở chỗ, nhân chuyến đi này, ông đã có một cuộc gặp riêng với Tổng thống Ukraine Zelensky, trong đó ông có đề cập đến việc thay thế thành viên Hội đồng Giám sát của Naftogaz - công ty khí đốt lớn nhất và có vai trò chủ chốt trong ngành năng lượng Ukraine.

Thông tin của những người có mặt trong cuộc gặp này cho thấy, ông Perry có đề xuất việc thay thế đại diện của Mỹ là Amos Hochstein - một nhà ngoại giao từng phục vụ trong chính quyền Barack Obama - bằng một nhân vật có uy tín của đảng Cộng hòa.

Tại cuộc gặp thứ hai trong chuyến đi với các quan chức Ukraine, ông Rick Perry còn đề xuất một danh sách các thành viên của Hội đồng Giám sát Naftogaz, trong đó đáng chú nhất là Robert Bleyzer, một người Mỹ gốc Ukraine.

Dư luận đều hiểu rằng Hội đồng Giám sát Naftogaz có vai trò rất quan trọng và phải được Nội các Ukraine lựa chọn dựa trên ý kiến tham khảo với các tổ chức quốc tế, trong đó có Quỹ tiền tệ Quốc tế, Mỹ và Liên minh châu Âu. Việc đề xuất thay thế các thành viên của Hội đồng này được ông Perry lý giải là không vì lợi ích của bất kỳ cá nhân nào, mà là vì mục tiêu hiện đại hóa ngành năng lượng Ukraine, tạo ra một môi trường khuyến khích các công ty phương Tây kinh doanh tại quốc gia này.

Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Rick Perry được cho là “kiến trúc sư” trong chính sách của Mỹ với Ukraine. Ảnh: The Politico

Một chi tiết đáng chú ý khác liên quan đến mục tiêu thúc đẩy hiện đại hóa ngành năng lượng Ukraine mà ông Rick Perry đề cập, đó là ông đã tham dự cuộc gặp song phương với Tổng thống Zelensky và Tổng thống Trump tại New York vào ngày 25/9, trong đó ông đã chuyển tới Tổng thống Ukraine thông điệp “phải thực hiện các nỗ lực chống tham nhũng” - ám chỉ đến việc điều tra Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden và con trai là Hunter Biden.

Việc điều tra có thể xuất phát từ giai đoạn 5 năm Hunter Biden phục vụ trong hội đồng quản trị của một công ty năng lượng ở Ukraine, cùng thời gian ông Joe Biden là người phụ trách các vấn đề Ukraine của chính quyền Barack Obama.

Hàng loạt thông tin về hoạt động của ông Rick Perry trong các cuộc gặp với Tổng thống Zelensky đã thúc đẩy lập luận rằng, ông chính là người thực hiện sứ mệnh chuyển tải các thông điệp của chính quyền Donald Trump đối với lĩnh vực năng lượng của Ukraine, trong đó yêu cầu điều tra Phó Tổng thống Joe Biden chỉ là một mảnh ghép nhỏ.

“Át chủ bài” Naftogaz

Việc Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Rick Perry quan tâm tới thúc đẩy hiện đại hóa ngành năng lượng Ukraine - theo cách nói của ông - là có thể hiểu được, bởi ông chính là “kiến trúc sư trưởng” của chính sách năng lượng mới của Mỹ, trong đó xóa bỏ các quy định nội địa về sản xuất năng lượng để thúc đẩy xuất khẩu khí đốt và dầu mỏ cho các đồng minh và đối tác thương mại.

Ông cũng là người xúc tiến thỏa thuận ký kết giữa Mỹ với Ba Lan và Ukraine nhằm tăng cường cung cấp khí đốt cho Ukraine qua Ba Lan, giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu của Nga.

Cơ hội kéo Ukraine ra khỏi “vòng tay” của Nga về mặt năng lượng càng rõ nét hơn khi thỏa thuận giữa Nga và Ukraine về quá cảnh khí đốt sang châu Âu sẽ kết thúc vào cuối năm 2019 và hai nước vẫn chưa thể đi đến quyết định gia hạn thỏa thuận.

Thỏa thuận mới với Ba Lan và Mỹ, bắt đầu từ năm 2021, qua đó Mỹ có thể cung cấp cho Ukraine 6 tỷ m3 khí hóa lỏng so với mức hiện tại là 1,5 tỷ m3. Để thực hiện chiến lược năng lượng mang tầm quốc gia này, Naftogaz chắc chắn là một “át chủ bài” không thể bỏ qua.

Naftogaz - mục tiêu săn đuổi của các doanh nghiệp năng lượng Mỹ. Ảnh: Euro Activ

Nhưng giới phân tích cho rằng, ông Rick Perry không phải là cá nhân duy nhất nỗ lực để tác động tới Naftogaz mà còn có một nhóm doanh nghiệp Mỹ trong lĩnh vực năng lượng cũng tham gia vào quá trình này.

Báo chí Mỹ hôm qua đã đồng loạt đăng tải thông tin về việc các công ty năng lượng - được xem là đồng minh của ông Donald Trump - từ hồi mùa xuân năm ngoái đã từng thúc ép các quan chức Ukraine điều tra ông Joe Biden với tư cách là đối thủ chính trị đáng gờm nhất của ông Trump trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020.

Tuy nhiên, những nhân vật này đã gặp khó khăn khi cựu Tổng thống Ukraine đã không thể vượt qua đối thủ Volodymyr Zelensky. Giới phân tích lý giải rằng việc thúc đẩy thiết lập “chân rết” trong Naftogaz là nhằm điều hướng các hợp đồng xuất khẩu khí đốt giá trị tới các công ty này.

Cho đến nay, đảng Dân chủ vẫn đang thúc đẩy cuộc điều tra luận tội nhằm vào Tổng thống Donald Trump. Chưa biết cuộc điều tra này có thể công bố những bằng chứng xác thực và có sức nặng về mối quan hệ giữa ông Rick Perry và nhóm công ty Mỹ đang cố gắng thiết lập ảnh hưởng với ngành năng lượng Ukraine hay không?

Tuy nhiên, những diễn biến này đang dần phác họa một bức tranh ẩn sau những cuộc đấu công khai trên chính trường Mỹ, nơi những doanh nghiệp trong ngành năng lượng Mỹ đang theo đuổi những lợi ích kinh tế vượt xa lợi ích chính trị của cá nhân Tổng thống Donald Trump.